Adres
Cumhuriyet Mah. Dekanlar Sok. No:2 D:1 Süleymanpaşa-TEKİRDAĞ
Danışan Destek Hattı
0850 307 57 22
Adres
Cumhuriyet Mah. Dekanlar Sok. No:2 D:1 Süleymanpaşa-TEKİRDAĞ
Danışan Destek Hattı
0850 307 57 22
Brain rot, aşırı derecede dijital kaynaklara bakmaktan kaynaklı olarak zihnimizde ortaya çıkmaya başlayan bazı problemleri ifade eder. Sosyal medyada hiçbir amacı olmadan gezmenin ve sonsuz bir video döngüsünün beynimizi ne kadar yorduğunu aktarır. Bu zihinsel yorgunluğun akabinde vücuda geri dönüşü ise zihinsel yorgunluk, zihinde tembelleşme, hafıza kaybı, bilişsel işlevlerin kaybı gibi belirtilerdir.
Oxford yılın kelimesi olarak, “Brain Rot” kavramını seçmiştir. Elbette bu kelimeyi seçmesinin en önemli nedenleri, dijital bağımlılığın zihinsel sağlığa ve duygusal sağlığa olan etkilerine dikkat çekmektir. Özellikle gençler arasında daha yaygın olan bu durumun, ileride ciddi toplumsal endişelere yol açacağının da altını çizmek gerekir. Daha iyi anlayabilmek için Brain Rot kelimesinin tüm detaylarını yazımızda inceleyelim.
İngilizceden gelen kavramın Türkçe anlamı, “beyin çürümesi”dir. Bu terim 2000’li yılların başında başlayan dijital bağımlılığın (telefonsuz kalma korkusu vb) fazlalaşması ile ortaya çıkmıştır. Terimin ortaya çıkmasında bireylerin kurgusal karakterlere, şovlara ya da hikâyelere olan saplantılarını ifade etmek yer almaktaydı. Böylece bu saplantıların (kıskançlık, temizlik hastalığı vb.) bireylerin zihinsel sağlıklarını ne kadar fazla etkilediğini ortaya çıktı.
Günümüzde “Brain Rot nedir?” diye arattığımızda, Z Kuşağı ve Alfa kuşağının çevrimiçi sosyal medya platformlarında bu kelimeyi ne kadar aktif olarak kullandığına rastlayabiliriz. Beyin çürümesi, internet ve sosyal medya kullanımının fazla olmasından kaynaklı aşırı bilgi yüklemesinin zihinsel tükenmeye yol açmasını vurgular.
Tıbbi bir kavram değildir ve daha çok mecazi olarak, kişinin zihinsel sağlığının bozulduğunu ve sağlıksız bir şekilde çalıştığını tanımlamak için kullanılır. Ayrıca terim, zihinsel ve bilişsel fonksiyonlardaki gerileme ya da bozulma olduğunda kullanılır.
Beyin çürümesinin, beyinde yarattığı bozulmalara sebep olan nedenlerin ilki dijital bağımlılıktır. Günümüzde sıklıkla kullanılan teknolojik cihazlar, beynin sürekli uyarılmasını sağlayarak zihni meşgul eder. Üstelik bu meşguliyet genellikle hiçbir amacı olmayan, sosyal medyada (sosyal medyada her şeyi paylaşmak) anlık önümüze düşen kısa yazı ve videolardan ibarettir.
Sosyal medya ve ekran tüketimini (Teknoloji Bağımlılığı) azaltarak brain rota neden olan faktörleri oldukça azaltabiliriz. Anlık tatmin eden sosyal medya, kişinin sosyal yaşamından kaçtığı bir dünya haline gelmiştir. Kişinin izlediklerinden keyif aldıkça daha fazlasını araması, ekran tüketiminin çoğalmasına neden olur. Bu döngüyü devam ettirmek yerine, size zihinsel esneklik sağlayacak yeni aktiviteler bulmalısınız. Şimdi gelin bu duruma neden olan bu en önemli iki faktörü inceleyelim.
İçinde bulunduğumuz dijital dönemin getirileri kadar, bireylerin zihinsel sağlıkları üzerinde yarattığı olumsuz etkiler de bir tartışma konusudur. Brain rota neden olan faktörler, aşırı ekran kullanımı nedeniyle duyulan zihinsel yorgunluk ve motivasyon eksikliği ile kendini göstermektedir. Özellikle sosyal medya dolaşan bilgi kirliliği, bireylerin zihnini olumsuz etkiler.
Dijital teknolojinin içinde kaybolmak aslında sandığınızdan çok daha kolay. Gün içinde kendinize hiçbir sınır koymadan saatlerce sosyal medyada kaydırdığınız 5-10 saniye arasındaki videolar zamanla zihinsel tükenmeye yol açıyor. Bu da bize sosyal medya ve beyin çürümesi arasındaki bağlantının çok ince bir çizgide olduğunu gözler önüne sunuyor.
Bahse konu durumun dijital etkileri bununla da sınırlı kalmıyor. Telefonunuzun her zaman yakında olmasına ihtiyaç duyduğunuz için dijital dünyaya daha fazla bağımlı hale geliyorsunuz. Nomofobi olarak adlandırılan telefonsuz kalma korkusu, dijital çağın baskılarıyla öne çıkan zihinse sağlık problemidir.
Zihinsel sağlığın korunması için bazı önlemler almalısınız. Bunlardan ilki dijital dünyadan uzak durmak için dijital detoks süreleri belirlemektir. Günün belirli saatleri dijital cihazlardan tamamen uzaklaşın. Özellikle yemekte, uyku öncesinde ve sabah saatleri ekrana bakmamalısınız. Yine zihinsel sağlığı koruma yollarından bir diğeri, ekran sürenize sınır koymaktır. Cihazlarda geçirdiğiniz süre mutlaka kontrol altında olsun.
Modern yaşamın etkileri, bireylerin hem zihinsel hem de fiziksel olarak tükenmesine yol açabilecek sayısız etkenlerle doludur. Özellikle zihinsel yorgunluk, beynin sürekli baskı altında çalışması sonucu ortaya çıkar. Yoğun stres ve çalışma baskısı brain rotun etkilerini daha da fazlalaştırır. Stresin beyne etkisi ise uzun vadede beynimizi olumsuz etkileyecek tahribatlarda bulunur. Aşırı çalışmadan kaynaklı olarak dikkat dağınıklığı en sık karşılaşılan sorunlardan birisidir.
Stres ve aşırı çalışma, beynin doğal işlevini bozarak hem bilişsel bozukluğu, hem de duygusal dengeyi olumsuz olarak etkileyerek kişinin beyin çürümesi yaşamasını hızlandırır. Aşırı çalışma, beynin yeterince dinlenmemesine ve stresin birikmesine neden olarak zihinsel tükenmeye yol açar.
Aşırı stres ve çalışmanın bilinçaltı etkileri ise kişiyi uzun vadede tükenmişlik sendromuna sürükler. Böyle bir durumda mutlaka stres yönetimini sağlamak için bilimsel yöntemlere başvurmalısınız. Örneğin tükenmişlik sendromu ve stresle baş etmek için bilişsel davranış terapisi alabilirsiniz.
Teknolojinin beraberinde getirdiği bu durumla mücadele etmek için, belirtilerini bilmek gerekir. Nöropsikoloji, beynin yapısı ve fonksiyonları arasındaki ilişkileri inceleyen bir bilim dalıdır. Zihinsel sağlığını korumak ve geliştirmek için bu süreçlerin anlaşılması ve belirtilerin bilinmesi gerekmektedir. Beyinde görülen bozulmalar genellikle yoğun bilgi akışı, dijital bağımlılık, stres ve aşırı çalışmadan ortaya çıkar. Brain rotun nedenlerinde hem bireysel hem de çevresel faktörler rol oynar.
Beynin sağlıklı çalışmasını sürdürebilmek için, düzenli bakım ve koruma önemlidir. Brain rottan korunma yöntemlerine baktığımızda ilk olarak yeterli ve kaliteli uyku uyumanın önemine vurgu yapmalıyız. Uyku sırasında beyin, öğrenilen bilgileri işler, hafızayı güçlendirir ve toksinleri atar. Yetişkinler için ideal uyku süresi 7-9 saat arasında önerilmektedir.
Beyni aktif tutmak, söz konusu durumdan korunma yöntemlerinden biridir. Dijital dünyadan uzaklaşıp yeni beceriler öğrenmek, kitap okumak, bulmacalar çözmek beyin sağlığını güçlendirir. Beyin çürümesinden kaynaklı yaşanan hafıza problemleri için bu tür aktiviteler beynin zihinsel kapasitesini artırır.
Duygusal sağlığı korumak, zihin sağlığın da korunmasına yardımcı olur. Kişinin stresle başa çıkabilmesi, duygusal dengeyi sağlamasına yardımcı olur. Duygusal denge sağlanmadığı zaman aşırı duygusal yük birikir ve zihinsel tükenmişlik başlar. Zorluklarla karşılaştığınız zaman psikolojik direncinizi yüksek tutmalısınız. Bu direnç, stresli ve travmatik durumların etkisini azaltır.
Yine son olarak beyin sağlığını koruma konusunda profesyonel destek almak, zihinsel sağlık sorunlarının erken teşhis edilmesini sağlar. Siz de bir uzmandan destek almak ve erken teşhisle hayatınızı değiştirmek isterseniz Mutlu Yaşam’ın profesyonel ekibinden destek alabilirsiniz.
Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/tuketim-cilginligi-ile-basa-cikma-yontemleri/ linkinden ulaşabilirsiniz.
İçerikler