İmposter Sendromu Hakkında Her Şey

Halk ağzında sahtekarlık sendromu olarak da bilinen imposter sendromu, sık karşılaşılan bir psikolojik bozukluktur. Peki, imposter sendromu nedir? Bireyin kendini pek çok konuda yetersiz hissetmesi ile gelişen bu bozukluk, genellikle bireyin elde ettiği kazanım ve başarıları hak etmediği düşüncesiyle ilerleyen bir duygu durum bozukluğudur.

Birey, kazandığı başarıların şans eseri olduğu düşüncesine sıkı sıkıya bağlıdır. Duygu durum bozukluğu olarak kabul edilen bu sendromun tedavisi bireysel terapiyle yapılır.

Bu sendroma sahip bireyler, çok iyi eğitim seviyesinde olabilir ve başarılı bir konumda bulunabilir. Mutlu bir yaşantıya sahip olabilirler. Ancak zihinlerinin içi her daim karmaşa içindedir. Bu durumun nedeni de yaşamlarında sahip oldukları tüm güzelliklerin tesadüf eseri ortaya çıkmış olduğu ve şansla elde edildiği düşüncesidir.

Birey, içten içe yaşadığı hayatı ve hayatındaki başarıları hak etmediğini düşünür. Kendini başarısız ve yetersiz gören birey, çoğunlukla etrafındaki kişilerin de saygısını hak etmediğini düşünür. Bu gibi durumlarda bireyin sahtekarlık sendromu yaşadığı ve terapi desteğine ihtiyacı olduğu söylenebilir. Online psikolog desteği ile sahtekar sendromunu aşmak mümkündür.

İmposter Sendromu Neden Oluşur?

İmposter sendromu yaşayan kişilerin bu duruma sahip olmasının en önemli nedenlerinden biri, bireyin olması gerektiği konumdan farklı bir noktada olmasından kaynaklanan rahatsızlıktır. Birey, profesyonel yaşamda sevmediği ya da yapmayı tercih etmediği bir alanda çalışıyorsa kendini yetersiz bulabilir.

Bulunduğu alanda başarı sağlayacağına dair inanç beslemekte güçlük çekilebilir. Bunun dışında sahtekarlık sendromu yaşayan kişilerde bazı ortak noktalar görülür. Bunlar aşağıdaki gibidir;

• Ebeveyn ve Akraba Davranışları

Birey, çocukluk dönemi boyunca ailesinden ve akrabalarından gördüğü tavırlar sonucunda bu sendromu yaşayabilir. Özellikle ebeveyn başarılı olma konusunda baskıcı ve yüksek beklenti sahibiyse çocuk kendini yetersiz hissetmeye başlayabilir. Bu sendromu yaşayan bireylerin ailelerinde iki uç tavır görülür: ebeveyn ya çocuğu hiç övmez ya da çok fazla över.

• Mükemmeliyetçi Tavırlar

Bireyin çocukluktan itibaren fazla övülmesi ve hak etmediği durumlarda da takdir edilmesi her koşulda ve her işte çok iyi olması gerektiği düşüncesini ona aşılayabilir. Ebeveyn tarafından gösterilen bu tavır çocuğun mükemmeliyetçi bir yaklaşım edinmesine sebep olabilir. Beklentileri karşılayamadığını düşünen birey, suçluluk duygusuna kapılır ve bu sendromun oluşması için zemin hazırlamış olur.

• Eleştirel Yaklaşımlar

Özellikle çocukluk yıllarında ailesi ve sosyal çevresi tarafından sürekli eleştiriye maruz kalan birey, ilerleyen yaşlarda elde ettiği başarı ve ödülleri hak etmediği düşüncesine sahip olabilir.

• Cinsiyetçi Yaklaşımlar

Ebeveyn tarafından gösterilen cinsiyetçi yaklaşımlar ve ayrımcılık yapılması bu durumun erkeklere oranla daha çok kadınlarda görülmesine sebep olur. Birey özgüven eksikliği ile büyür ve bulunduğu konumun şans eseri ona verildiğini düşünmeye yatkındır.

• Travmatik Durumlar

Bu sendromu yaşayan kişiler çoğunlukla çocukluk yaşantılarında çok fazla baskıya maruz kalan insanlardır. Bu baskılar birtakım travmatik durumlara yol açabilir. Birey, sürekli başka insanlarla karşılaştırıldığında kendini yeterli hissetmekte zorlanabilir. Tüm enerjisini ailesinin ve sosyal çevresinin saygısını kazanmak için harcayabilir. Birey, bu durumun sonuçlarıyla yetişkinlik döneminde karşılaşabilir; özgüven kazanmakta güçlük çeker ve sosyal ilişkileri olumsuz etkilenir.

İmposter sendromu, terapiyle aşılabilen bir psikolojik bozukluktur. Yetiştirilmeden kaynaklanan bu bozukluğu terapiyle fark edebilir ve üzerinde mesai harcayarak hem kendinizle hem de sosyal çevrenizle iletişiminizi iyileştirebilirsiniz.

İmposter Sendromunun Belirtileri

Sahtekar sendromu yaşayan, kendini yetersiz ve başarısız gören bireylerin ortak özellikleri arasında elde ettikleri başarılar bulunur. Tüm yaşantısı boyunca başarıya erişmemiş kişilere oranla pek çok alanda yetenekli ve başarılı bireylerde görülen bu sendrom, bireyin mükemmeliyetçi yapısı, kaygılı ve titiz tavrı gereği hep daha iyi bir noktaya ulaşma çabası ile yakından ilişkilidir.

• İmposter sendromu belirtileri şunlardır:
• Yetersiz hissetmek,
• Başarısız hissetmek,
• Kişisel çabalarıyla elde ettiği pek çok başarı da dahil hayatındaki her başarıyı şansa ve tesadüfe yormak,
• Kendine ait başarıları hak etmediğini düşünmek,
• Etrafındaki insanların tebriklerini ve olumlu düşüncelerini aşırı bulmak,
• Topluluk önünde konuşma yapmaktan çekinmek.

Duygu durum bozukluğuna sahip bireyler genellikle toplum önünde konuşma yapacağı anlarda kaçınma eğilimi gösterir. Konu ile ilgili yeterli bilgiye sahip olsa dahi aksinin anlaşılacağı korkusuyla topluluk önünde konuşma yapmaktan geri durabilir. Bu tavrın temelinde kendini yetersiz hissetme vardır.

Kendinizde imposter sendromu belirtileri gözlemliyorsanız hayat kalitenizi artırmak ve başarılarınızla olan ilişkinizi düzeltmek için online terapi desteği alabilirsiniz.

Sahtekar Sendromu Teşhis Süreci

Birey psikoloğa sahtekarlık sendromu şüphesiyle başvurduğunda öncelikle aile yaşantısı ve ailesi ile olan iletişimi incelenir. Eğer kişinin ailesinde bu sendroma zemin oluşturacak bir tutum ya da yaklaşım yoksa akrabaları ve sosyal çevresi üzerinden aynı inceleme işlemi gerçekleştirilir.

Kişinin yaşam öyküsü ve özelinde travmalarının dinlenmesi sonucunda bir karara varılabilir. Sahtekarlık sendromunun bilinen bir psikolojik ölçütü yoktur.

Bu sendromu teşhis edebilmek için bireysel terapi sürecine başlayarak yaşanan durumlar değerlendirilmelidir. Spesifik bir değerlendirme ölçütü bulunmamasına karşın sıklıkla görülen sahtekarlık sendromu, yalnızca yetiştirilme kaynaklı değil, bireyin içerisinde bulunduğu toplumun getirilerinden de kaynaklanabilir.

Sahtekarlık sendromu bireyin kendini herhangi bir alanda başarılı ya da yeterli görememe durumu olduğundan hayattan alınan keyfi oldukça fazla etkiler.

İmposter Sendromu İçin Tedavi Yöntemleri

Pek çok psikolojik bozuklukta olduğu gibi bu sendromda da birden fazla tedavi yöntemi bulunur. Birey, alanında yetkinlik sahibi uzman psikolog ya da uzman psikiyatriden destek alarak yaşadığı durumun üstüne gitmelidir. Bu sendroma anksiyete bozukluğu ve depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklar da eşlik edebilir. Tedavi sürecinde birey yaşadığı sendromu tanıyarak farkındalık kazanmalı ve bu sendroma sebep olan faktörlerin ortaya çıkmasına yardımcı olmalıdır.

Sahtekarlık sendromu tedavisi için uygulanabilen yöntemler aşağıdaki gibidir:

• Özgüven eksikliği giderilmeye ve özgüven geliştirilmeye çalışılır,
• Elde edilmiş olan başarı ve kazanımlar yazıya dökülür ve farkındalık kazanılır,
• Empati eksikliğinin farkına varması için çalışmalar yapılır,
• Bireyin kendini yargıladığı olaylar belirlenir ve farklı perspektifler kazandırılır,
• Bireyin hata yapabileceği düşüncesinin aşılanması ve hata yapmanın doğal bir durum olduğuna dair farkındalık çalışmaları yapılır,
• Başarıların tesadüf eseri ortaya çıktığı düşüncesi belirdiğinde başarıyı kesin olarak kanıtlayacak fikirler bulunur,
• Bireyin başarılı olduğu işler ve yetenekler belirlenerek bireyin kendini ödüllendirmesi teşvik edilir,
• Bireyin kendi başarılarını göremediğinde etrafındaki insanların yapıcı ve destekleyici yorumlarını dinlemesi için telkinde bulunulur,
• Kaygının ortaya çıktığı anlarda daha iyi bir şekilde durumu yönetmek için nefes egzersizleri çalıştırılır.

Bu sendromu yaşayan bireyler sendromu tanımaya çalışırken sıklıkla “İmposter sendromu nasıl geçer?” sorusunun cevabını ararlar. Bu sendrom bireyin kendine dair farkındalığı arttıkça ve kendini gerekli durumlarda takdir etmeye başladıkça geçer.

Kulağa basit gibi gelse de baskıcı bir ailenin içerisinde mükemmeli arayarak yetişen kişiler için bu sendromun getirilerine sağlıklı cevaplar vermek oldukça zordur. Birey, kendindeki birtakım bozuklukların hayatını sekteye uğrattığını fark ettiğinde kendi için bir adım atarak terapiye başvurmalıdır. Gelişen teknoloji ile birlikte psikolojik destek almanın da hızlı ve ulaşılabilir yöntemi online terapi ile hayat kalitesini arttırmak mümkündür.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/monofobi-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.