Onay Bağımlılığı Nedir, Neden Olur?

Psikolojide onay bağımlılığı, bireylerin dışarıdan gelen övgü, kabul ve beğeni arayışında aşırı derecede bağımlı hale gelmesi durumu olarak tanımlanabilir. Kişinin kendi değerini başkalarının görüşlerine dayandırmasıyla gelişen bu bağımlılık, genellikle düşük öz saygı, yetersiz desteklenmiş bir çocukluk dönemi veya sürekli eleştiriye maruz kalma gibi geçmiş deneyimlerin bir yansımasıdır. Sevgi ve onay bağımlılığı, bireyin kendi isteklerini ve ihtiyaçlarını geri plana atarak başkalarını memnun etmeye yönelik aşırı bir çaba sarf etmesine, dolayısıyla yaşam tatmininden ödün vermesine yol açabilir. Profesyonel alanda da onaylanma ihtiyacı, bireyin özgün fikirlerini ifade etmesini ve risk almasını engelleyerek potansiyelini tam olarak ortaya koymasına engel olabilir.

Günümüzde sosyal medyanın ve dijital platformların yaygınlaşmasıyla birlikte, onay bağımlılığı daha da belirgin hale gelmiştir. İnsanlar, paylaşımlarına gelen beğeni ve yorumlarla kendilerini değerlendirir hale gelmiş, söz konusu durum dış onay ihtiyacını artırmıştır. Bu bağımlılıktan kurtulmanın yolu, kişinin kendi içsel değerlerini keşfetmesi, öz saygısını geliştirmesi ve başkalarının görüşlerinden bağımsız olarak kendi kararlarını verebilmesidir. Öz farkındalık, kişisel gelişim ve gerektiğinde profesyonel destek almak, onaylanma ihtiyacının üstesinden gelmede önemli adımlar olarak değerlendirilebilir.

Onaylanma İsteği Nedir?

Onaylanma isteği, insan doğasının temel bir parçasıdır ve bireylerin sosyal ilişkilerinde önemli bir rol oynar. Onay bağımlılığı genellikle takdir edilme isteği ve kabul görme arzusuyla bağlantılıdır. İnsanlar, başkaları tarafından onaylanma ve sevilme ihtiyacı duyarlar. Bu, onların öz saygısını ve kendilik değerini şekillendiren bir faktördür.

Takdir Edilme İsteği Neden Olur?

Onaylanma ihtiyacı veya takdir edilme isteği, kişinin kendini değerli ve yeterli hissetmek için başkalarından sürekli onay alma ihtiyacı duyması durumudur. Bu bağımlılık, kişinin öz saygısını başkalarının görüşlerine bağımlı hale getirir ve birçok psikolojik sorunla ilişkili olabilir. Dolayısıyla bireylerin sosyal ilişkilerinde ve genel yaşam kalitelerinde önemli etkiler yaratabilir. Bu durum birçok faktörden kaynaklanabilir:

• Öz Güven Eksikliği: Kişinin kendine olan güveninin az olması, başkalarından onay arayışını artırabilir. Söz konusu davranışın temelinde onay arayıcılık şeması yatabilir.
• Anksiyete ve Depresyon: Bu durumlar, kişinin kendi değerini sorgulamasına neden olabilir ve bu da onay ihtiyacını artırabilir.
• Sosyal Kaygı ve Sosyal Anksiyete: Sosyal ortamlarda rahat hissetmemek, nevrotik sevecenlik ihtiyacını güçlendirebilir.
• Kendini İspatlama Çabası: Kişinin kendi yeterliliğini kanıtlama ihtiyacı da onay bağımlılığını besleyebilir.

Aile ve Çevresel Etkiler

Kendini ispatlama çabası üzerinde aile ve çevresel etkilerin büyük bir rolü vardır. Bu etkiler, bireylerin sosyal ilişkilerinde onay arayışlarını nasıl şekillendirdiğini ve kişisel değerlerini nasıl geliştirdiğini etkileyebilir. Çocuklar, ailelerinden aldıkları geri bildirimlerle kendilik değerlerini geliştirirler. Aile üyeleri tarafından gösterilen ilgi ve destek, çocukların kendilerini değerli hissetmelerini sağlar. Olumlu pekiştirme ve takdir, güven duygusunu güçlendirirken, olumsuz deneyimler veya yetersizlik duyguları, onay bağımlılığını artırabilir.

Öz Güven Eksikliği

Öz güven, bireylerin kendilik değerini ve yeteneklerini değerlendirme şeklidir. Öz güven eksikliği, bireylerin kendilerini yetersiz veya yetersiz hissetmelerine neden olabilir ve bu durum onay bağımlılığı durumunu artırabilir. Öz güven eksikliği çeken kişiler, başkalarıyla kıyaslandıklarında kendilerini eksik hissedebilirler. Bu his, onları başkalarının onayını ve takdirini sürekli arayan bir hale getirebilir. Kişi, kendi yeterlilik hissini başkalarının olumlu geri bildirimlerine bağımlı hale getirebilir.

Sosyal Medya ve Modern Yaşamın Etkileri

Sosyal medya platformları, bireylere kendilerini ifade etme ve geniş bir görünürlük elde etme imkanı sunar. Bu görünürlük, beğeniler, yorumlar ve paylaşımlar aracılığıyla onay arayışını tetikleyebilir. Olumlu geri bildirimler bireylerin öz güvenini artırırken, olumsuz geri bildirimler yetersizlik hissini ve onay bağımlılığını artırabilir. Sosyal medya, kişilere her zaman çevrim içi olma ve geri bildirimlere anında erişme fırsatı sunar. Bu durum, sürekli olarak onay arayışına yol açabilir ve sosyal medya etkileşimleri, öz güven üzerinde sürekli bir etki bırakabilir.

Onay Bağımlılığı Belirtileri

Kişilerin sürekli olarak başkalarının onayını ve beğenisini araması, çeşitli psikolojik ve davranışsal belirtilerle kendini gösterir. Onay arayışı, öz güven düşüklüğü, kararsızlık, endişe ve sosyal geri çekilme belirtileri ile şekillenir. Başkalarının onayını beklemek, kişinin kendine olan güvenini azaltır, karar alma yetisini etkiler ve sosyal durumlarda kaygı ve çekingenlik yaratır.

• Kişi, kendini sevilme ve onaylanma ihtiyacı içinde hisseder.
• Kişinin kendi değeri ve başarısı hakkında güven eksikliği yaşamasına yol açabilir.
• Kişi, kendini sürekli olarak başkalarının onaylanmasını bekler.
• Kişinin kendisini yeterli hissetmesi için dışsal onaylara bağımlı hale gelmesine neden olabilir.
• Başkalarının görüşlerine aşırı derecede bağımlı hale gelinebilir.
• Bireylerin çevrelerini ve ilişkilerini sürekli olarak her şeyi kontrol etmesine sebebiyet verebilir.
• Onay bağımlılığını sürdürmeye ve başkalarının takdirini elde etme çabasını artırmaya neden olabilir.
• Birey, başkalarına aşırı bir şekilde ilgi gösterir ve kendini başkalarının ihtiyaçlarına adar.
• Genellikle kişi, kendi değerini başkalarının takdirine bağlar.
• Bireyler, kendilerini değerli ve önemli hissetmek için başkalarından gelen olumlu geri bildirimlere ihtiyaç duyarlar.

Yukarıdaki belirtilere ek olarak onaylanma ihtiyacı testi gibi araçlardan da yararlanılabilir.

Sevilme ve Onaylanma İhtiyacından Nasıl Kurtulabilirsiniz?

Sevilme ve onaylanma ihtiyacı, hayatımızda önemli bir rol oynayabilir. Ancak bu ihtiyacı aşırı derecede hissetmek veya buna bağımlı olmak kişisel gelişimi engelleyebilir. Öz-değerinizi dışsal onaylardan bağımsız olarak geliştirmek, içsel motivasyon kaynaklarına odaklanmak ve kendinizle barışık olmayı öğrenmek yer alabilir. Bununla birlikte destekleyici ilişkiler kurmak ve kendinizi sürekli olarak eleştirmeden, olumlu yönlerinizi fark etmek de önemlidir. Onay bağımlılığı durumunu sağlıklı bir şekilde ele almak veya azaltmak için şu adımları dikkate alabilirsiniz:

Kendinizi Tanıyın ve Kabullenin

Onay bağımlılığı ihtiyacını azaltmak için güçlü yönlerinizi ve kişisel değerlerinizi tanıyın. Kendi değerlerinize odaklanarak başkalarının görüşlerinden bağımsız bir şekilde kendinizi değerlendirin. Kendi kusurlarınızla ve sınırlamalarınızla uzlaşın. Kim olduğunuzu kabullenmek, başkalarının onayını alma ihtiyacınızı hafifletebilir.

Olumlu Düşünce Alışkanlıkları Geliştirin

İçsel diyaloglarınızda kendinize karşı nazik ve olumlu bir tutum sergileyin. Olumsuz düşünceleri fark edin ve bunları daha yapıcı bir bakış açısıyla değiştirin. Özşefkatli ve destekleyici bir dil kullanarak, kendi içsel motivasyonunuzu artırabilir, onay bağımlılığını azaltabilirsiniz.

Başarılarınızı Kutlayın ve Takdir Edin

Kendi başarılarınızı kutlamak ve takdir etmek, içsel bir memnuniyet hissi yaratır ve başkalarının onayına olan bağımlılığı azaltabilir. Başarılarınızla kendinizi ödüllendirmek, öz saygınızı yükseltebilir ve başkalarının onayını arama gereksinimini azaltır. Bu yaklaşım, onay bağımlılığı tedavisinde kendinize olan güveninizi artırabilir ve kişisel değerinizin farkına varmanıza destek olabilir.

Onay Alma İsteğini Önlemek için Profesyonel Yardım Alın

Onay alma isteğini yönetmek ve önlemek için profesyonel yardım almak, sürecin daha sistematik ve etkili bir şekilde yürütülmesine olanak tanır. Onay bağımlılığı ihtiyacını azaltmak için Mutlu Yaşam’ın alanında uzman ekipleri, sizin için uygun çözümler geliştirir ve sürecin zorluklarını aşmanıza destek olur. Kendi başınıza çözüm aramak yerine profesyonel destek alarak, bu süreci daha kolay ve etkili bir biçimde yönetebilir, zaman ve enerjinizi daha verimli kullanabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/stendhal-sendromu-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.