Çevrimiçi Kandırma: Catfishing Nedir?

İnternetteki sosyal mecralarda kötü niyetli kişilerin sahte isimler, sahte kimlikler ve başkalarına ait fotoğraflar ile farklı bir kimliğe bürünerek insanları kandırması durumu “catfishing” olarak adlandırılmaktadır. Peki bu catfish ne demek diye merak edebilirsiniz. Catfish kelimesini anlam olarak halk arasında kullandığımız “sazan avı” olarak açıklayabiliriz. Catfish, farklı bir sanal kimliğe bürünerek insanları aldatıcı içeriklerle kandırmaya yönelik bir dolandırıcılık yöntemidir. Catfishing internet kullanımının tüm dünyaya yayılması ve herkesin erişimine açık olması sebebiyle son 10-15 yıl içerisinde ortaya çıkan bir kavramdır. Özellikle sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasıyla bu kişilerin sosyal medyada oldukça aktif olduklarını söyleyebiliriz. Bu sebeple sosyal medya kullanırken ve internet üzerinden yeni insanlarla tanışırken catfishing’e karşı dikkatli olmalısınız.

Catfishing Nedenleri

Catfish yaparken kişi, maddi veya manevi olarak farklı şekillerde kendini tatmin etmeyi amaçlayarak karşısındaki kişileri ağına düşürmeye çalışmaktadır. Catfishing; genellikle kötü niyetli kişilerin duygusal durum bozukluklarından, maddi kazanç sağlama isteklerinden, psikolojik problemlerinden, yalnızlık ya da cinsel tatmin sağlamak istemelerinden kaynaklı yapılmaktadır. Bunların yanında akıl hastalığı, aşırı güvensizlik, kimliğini gizleme isteği, intikam ve farklı saplantılı düşüncelerden dolayı da kişiler sahtekârlık yapmaya yönelebilirler.

Maddi Kazanç 

Günümüzde kolay yoldan maddi kazanç elde etme amacı catfishing yapılmasındaki en önemli etkendir. Kişilerin başka kişileri sahte profiller, yalan hayat hikayeleri, tehdit veya şantaj yoluyla dolandırmasına günümüzde sıklıkla rastlanmaktadır. Kişi karşısındaki kişilerin duygularını istismar ederek çok çeşitli sebeplerle bu kişilerden maddi kazançlar elde etmektedir. İşten çıkarıldığını, kendisinin ya da ailesinden birinin ciddi hastalıkları olduğunu, fatura ya da farklı ödemeleri için borç istediğini söyleyerek bu kişileri dolandırmaktadır.

Çevrimiçi flört dolandırıcılığı da catfishing yapan kişilerin sıklıkla başvurduğu bir yöntemdir. Sanal ortam üzerinden kullanıcılarla yakınlaşarak romantik bir yakınlık kuran kişiler daha sonra bu kişilerden aralarındaki yakınlığa dayanarak para istemeye başlarlar. Ardından bu maddi istekler giderek artarak kazanç kapısı haline gelir. Bu aldatmacaya maruz kalan kişiler de bu kişiyle kurdukları yakınlığı zedelememek adına para göndererek mağdur olabilirler. Ayrıca catfish yapan kişilerin bu yakınlığa dayanarak karşılarındaki insanlardan özel görüntülerini istedikleri ve daha sonra bu görüntüleri yaymakla tehdit ederek kazanç elde ettikleri de görülmektedir.

Kendinden Kaçmak 

Kişiler kendilerinden memnun olmadıklarında internette farklı bir kimliğe bürünmeyi ve kendilerini bu şekilde iyi hissetmeyi tercih edebilirler. Yaşantısından ya da fiziksel görünümünden memnun olmayan kişilerin sosyal medyada sahte fotoğraflar kullanarak güzel, çekici ve başarılı bir imaj çizmeye çalıştıklarını sıklıkla görebilirsiniz. Bu kişilerin amacı kendi gerçek benliklerinden kaçmak ve aslında görünmek istedikleri profili sosyal medya aracılığıyla yansıtmaktır.

Yalnızlık veya Cinsel Tatmin

Gerçek dünyada anlamlı ve kalıcı ilişkiler kuramayan kişiler, kendilerine sosyal medya aracılığıyla daha beğenilebilir bir profil çizerler. Yalnızlık hissini azaltmak için internet ortamında arkadaşlıklar ve hatta romantik ilişkiler kurarlar. Bu yüzden gerçek hayatta karşı cinsle iletişim kurmada zorluk çeken kişilerin sosyal medyada çok daha neşeli, girişken ve özgüvenli bir imaj çizdiğini görebilirsiniz. Bunun yanında romantik ilişkiler veya cinsel tatmin için de catfish yapılabilmektedir. Bu noktada kişinin amacı karşısındaki ile cinsel bir ilişki yaşamaktan ziyade konuşarak ve kişinin fotoğraflarına ulaşarak cinsel tatmin hissine ulaşmaktır.

Catfishing Nasıl Yapılır? 

Catfishing genellikle sosyal medya üzerinden olmakla birlikte internet ve telefon aracılığıyla yapılan bir dolandırıcılık yöntemidir. Bu süreçte catfishing amacı taşıyan bireyler aşağıdaki adımları takip ederler:

• Sahte Kimlik Oluşturma: Catfish yapan kişiler sahte kimlikler kullanırlar. Bu kimlikler kimi zaman gerçek bir kişinin taklidi olabileceği gibi kimi zaman da çeşitli hayali karakterler olabilmektedir. Kendilerine yalan bir hayat senaryosu ve sahte isimler bularak sizi kandırmaya çalışırlar. Zaman zaman anlattıklarında ve yaptıklarında daha önceden söylediklerine ters düşen çelişkili ifadeler görülebilmektedir.
• Başkasının Fotoğraflarını Kullanma: Dolandırıcılar çok yaygın bir şekilde sosyal medya üzerinden başka kişilerin fotoğraflarını izinsizce çalarak insanları kandırmak için kullanmaktadır. Bu fotoğraflar genellikle daha profesyonel çekimler, çekici ve beğenilen yüzlerden oluşmaktadır. Bu kişiler size yakın kişilerin fotoğraflarını çalarak ve o kişinin rolüne bürünerek de sizi aldatma yöntemini kullanabilmektedir. Bununla birlikte dolandırıcıların sıklıkla yabancı kişilerin fotoğraflarını kullanmaya eğilimi oldukları ve yakalanma ihtimallerini azaltmak istedikleri de görülmektedir.
• Sadece İnternet Üzerinden İletişim Kurma: Catfish yapan kişiler sahte bir profille sosyal medyada var olduklarından gerçek hayatta kendileriyle iletişim kurmanız mümkün değildir. Yalnızca internet üzerinden sizinle iletişim kurmaya çalışırken telefonda ya da görüntülü konuşma taleplerinizi çeşitli bahanelerle reddederler. Bunun yanında gerçek hayatta görüşmek istediğinizde bu planlar yapılsa da asla gerçekleşmez.

Catfishing’i Nasıl Anlarsınız? 

Catfishing’e maruz kaldığınızı anlamanız için öncelikle sosyal medyadan tanıştığınız yeni insanlara karşı algılarınızı açık tutmalısınız. Söz konusu duruma maruz kaldığınızı şu şekilde anlayabilirsiniz:

• Catfish yapan kişiler sahte profiller oluşturur, başka insanların fotoğraflarını kullanırlar. Bu fotoğraflar arasında tutarsızlıklar görürseniz şüphelenmenizde fayda vardır. Profillerini kısa süre önce oluşturmuş ve az paylaşım yapmış olabilirler.
• Bu kişilerle telefonda konuşmak, görüntülü görüşmek ya da gerçek hayatta buluşmak istediğinizde bunu sürekli reddederler. Sizinle birlikte çeşitli planlar yapar ve vaadlerde bulunurlar fakat günü geldiğinde bu planları iptal ederler.
• Duygusal anlamda ilişki kurduğunuzda çok kısa bir zamanda size karşı çok yoğun ve aşırı duygular içerisinde olduklarını söylerler.
• Kişiler sosyal medyada yalan ve sahte bir kimlik oluşturduklarından hayatlarıyla ilgili daha önce anlattıkları şeyleri unutup tutarsız şeyler anlatabilirler. Ayrıca kendi hayatlarıyla ilgili detaylar vermezken sizin hakkınızda en özel bilgileri dahi öğrenmeye çalışırlar.
• Başlangıçta küçük meblağlar olabileceği gibi konuşma süreniz uzadıkça sizden sık sık para isterler.
• Genellikle hesaplarında fazla takipçileri ve arkadaşları yoktur, fotoğraflarında arkadaşlarından gelen yorumlar yoktur.
• Sizden anlık fotoğraf çekilip atmanızı isterler fakat siz istediğinizde çeşitli bahanelerle bunu reddederler.

Catfishing’e maruz kaldığınızdan şüpheleniyor fakat içinde bulunduğunuz durumdan emin olamıyorsanız Mutlu Yaşam sitemizdeki uzman ekibimizden destek alarak sorunlarınızı çözüme kavuşturabilirsiniz.

Catfishing’e Maruz Kaldığınızda Ne Yapmanız Gerekir?

Catfishing’e maruz kaldığınızda bunun farkına varmanız oldukça uzun bir süre alabilir. İçerisinde bulunduğunuz durumun yalanlardan ibaret olduğunun farkında vardığınızda hemen bu iletişimi bitirmeli ve eğer suç teşkil eden bir husus varsa bunu yetkililerle paylaşmalısınız. Yaşadıklarınız sonrasında bu deneyiminiz sebebiyle kendinizi kandırılmış, alay edilmiş, değersiz ve güveni kırılmış bir halde bulmanız ise neredeyse kaçınılmazdır. Uzun bir süre yakınlık kurularak konuşulmuş ve kandırılmış olmak insanlara ve hatta kendinize karşı güveninizi yerle bir edebilir. Bu hisleri üzerinizden atmak ve yeniden çevrenizdeki insanlarla sağlıklı bir bağ kurabilmeniz için en doğru şekilde yardım almanız faydalı olacaktır. Bu aşamada Mutlu Yaşam’ın uzman psikolog kadrosu, yaşadığınız süreci sizinle birlikte çözümleyerek süreci en sağlıklı şekilde atlatmanızı sağlayacaktır. Bir uzman eşliğinde hislerinizi ifade etmek için iletişim kanallarımız aracılığıyla bize ulaşabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/dikkat-eksikligi-ve-hiperaktivite-bozuklugunda-beslenmenin-onemi/ linkinden ulaşabilirsiniz.