Gelecek Kaygısı Nedir, Nasıl Başa Çıkılır?

İnsan, doğası gereği bir geleneği sürdürür, geçmiş ve geleceğe dair büyük bir merakla bugününü şekillendirir. Geçmiş, yaşanmış olandır ve nettir. Oysa gelecek tüm belirsizliği, vaatleri, olasılıkları, umutları, endişe ve korkuları içerisinde barındırır. Geleceğe dair düşüncelere dalmak, insan hayatının bir parçasıdır. Fakat bu düşünme eylemi sağlıklı olmadığında zarar verici olabilir. İnsanın olayların gelecekte gerçekleşme ya da gerçekleşmeme ihtimali üzerine yoğun ve kuvvetli bir şekilde kaygılanması “gelecek kaygısı” olarak tanımlanmaktadır. Geleceğe dair kaygı seviyesinin normal düzeyde olması çoğu zaman olağandır ve insanın kişisel gelişimi için gereklidir. Fakat bu durum giderek kişinin bugününü yaşamasına ve ilerlemesine engel olacak kadar yoğunlaşabilir. Yazımızda gelecek kaygısının nedenlerini ve başa çıkma yöntemlerini ele alacağız.

Neden Gelecek Kaygısı Olur? 

Gelecek kaygısı hemen hemen her insanda görülebilecek bir durumdur. Öyle ki hayatın farklı dönemlerinde farklı sebeplerle geleceğe dair planlar yapar, hayaller kurar, endişelenir ve kaygıya kapılabiliriz. Yeni başlangıçlar keyifli olsa da bu süreçteki belirsizlikler ve stres kişiyi gelecek kaygısına sürükleyebilir. Evlilik, yeni iş, taşınma, farklı bir şehre taşınmak veya ayrılık yaşamak gibi sayısız sebep gelecek kaygısına yol açabilir. Üniversite öğrencileri ve yeni mezun gençler de sınavlardan veya kariyer planlarından dolayı sıklıkla gelecek kaygısı yaşamaktadır. Bu durumun nedenlerini şöyle sıralayabiliriz:

Belirsizlik 

Gelecek belirsizdir ve hepimizin geleceğe dair önyargıları vardır. Kişi, geleceğin taşıdığı bu olasılıkları tehlike olarak görmeye meyilli ise bu durum kaygılanmasına sebebiyet verebilir. Gelecek kaygısı yaşayan kişi, karşılaşacağı olayları ve hisleri düşündüğünde aklına hemen olumsuz durumlar gelmekte ve bundan dolayı tetiklenmektedir. Bazı insanlar için bu belirsizlik hâli kişiyi geleceğe karşı yabancılaştırır ve tedirgin eder.

Sınavlar ve Kariyer Seçimi 

Günümüzde gençlerin en büyük dertleri arasında iyi bir hayat standardına sahip olabilmek için güzel bir meslek edinmek ve bunun için girilmesi gereken sınavlar vardır. Gençlerin küçük yaştan itibaren yarışır şekilde sınavlara tabi olmaları üstlerinde büyük bir baskı unsuru oluşturur. Başarılı olmak, doğru mesleği seçmek, meslekte iyi bir yere gelmek gibi kaygılar daha liseye başlarken gençlerin kafasında yerini alır. Bunun kaçınılmaz sonucu olarak da çoğu genç gelecek ve sınav kaygısı ile boğuşmaktadır.

Finansal Kaygılar 

Kişiler hayatlarını devam ettirirken en temel konulardan biri maddi imkanlardır. Maddi imkanlar doğrultusunda genellikle kişinin yaşam kalitesi artar. İmkanların kısıtlı olması kişinin kendi geleceğine yön verebileceği inancını zedeler, karşılaşabileceği zorlukların üstesinden gelebilme becerilerini küstürür. Yetersizlik hissi bireyin özgüvenine de zarar verir. Maddi imkanlar sebebiyle başarılı olma kaygısı yaşayan bireyler geleceğe dair adım atmaları gerektiğinde ve maddi bir risk alma noktasında büyük bir kaygı yaşarlar.

Gelecek Kaygısının Belirtileri

Gelecek kaygısı olan kişi bunu fark edebilir mi ya da gelecek kaygısı belirtileri nelerdir? Gelecek kaygısı belirtileri kişilerin yaşamlarına dair sebep ve sonuçlardan ileri geldiğinden kişiden kişiye değişiklik gösterse de bu konuda genel bir çerçeve çizmek mümkündür. Geleceğe dair kaygılanan kişiler genellikle iyi olaylar yerine kötü olayların başa geleceğine dair daha kuvvetli bir inanç taşırlar. Olayların sonuçlarını daha abartılı ve olumsuz yönde yorumlamaya meyilli olurlar.

Geleceğe dair kaygı sahibi kişiler karşılaştıkları zorluklarla başa çıkma çabasına girmezler. Kaygılı olmayan kişiler geleceğe dair başa çıkma stratejileri üretirken kaygı sahibi kişiler başa çıkmaya dair düşünceler üretmeler. Kötü şeylerin onların başlarına daha sık geleceğine inanırlar. Olumsuz düşünceler, kötü hisler ve yoğun bilinmezlik hissi kişiyi boğar, bugününü de yaşamasına engel olur. Kişi kaygılarının içerisinde boğulurken çevresinden gelen olumlu telkinlere kapalı bir tavır sergiler. Kendisine gösterilen olumlu örnekleri görmezden gelir ve kendisi için geçerli olmayacağını düşünür. Gelecek kaygısı olan kişiler için hayat zor ve yıpratıcıdır, uyku esnasında bile kişinin zihnine kaygı hakimdir.

Gelecek Kaygısı ile Başa Çıkma Yöntemleri 

Gelecek kaygısı çözümlenmediği takdirde kişiyi ilerlemekten ve harekete geçmekten alıkoyar. Yaşamındaki potansiyelleri gerçekleştirmesini engeller. Bu sebeple gelecek kaygısının üstüne gidilmeli ve kaygının hayatınızı ele geçirmesine izin verilmemelidir. Peki gelecek kaygısı nasıl giderilir? Geleceğimizin kontrolünü ele almak için pek çok yol bulunmaktadır. Zamanla gelecek kaygısının üstesinden gelinebilir ve kişi daha sağlıklı düşünebilir.

Olumlu Düşünme ve Konuşma 

Bazı kişiler yapıları ve yetiştirilme tarzları gereği olaylara sürekli olumsuz tarafından bakmaya meyilli olurlar. Kaygı seviyenizi azaltmak ve daha umutlu olabilmek için bu bakış açısını muhakkak değiştirmeniz gerekir. Bunun için geleceğe dair bir olayı düşünürken ya da yapmanız gereken bir şey olduğunda onun olumlu yanlarını görmeye çalışın. Örneğin bir iş yapmanız gerektiğinde onun yapılamayacağına dair aklınıza gelen zorlukları bir kenara bırakın ve yapılabilir yanlarına odaklanın. Böylece düşünce tarzınız kendiliğinden değişmeye başlayacaktır. Ardından geleceğe dair olumlu düşüncelerinizi kendinizle, yakınlarınız ve çevrenizle konuşarak kalıcı hâle getirin.

Zamanı Yönetme ve Plan Yapma 

Gelecek kaygısının sebeplerinden biri de bugünü planlayamamak ve verimli geçirememektir. Zamanını genellikle boşa geçiren ve gün içerisinde belli bir rutini olmayan kişiler gelecek kaygısını daha yoğun yaşamaktadır. Bunun çözümü için oldukça basit bir yol izleyerek sonuca ulaşabilirsiniz.

Öncelikle gün içerisinde yapmanız gerekenlerin yanı sıra uyku ve yemek saatlerinizi belirleyin. Ardından yapacağınız aktiviteleri, iş ve görevlerinizi planlayın ve bu plana sadık kalmaya çalışın. Planın en önemli kısmı, bir aşamayı atlasınız bile diğerlerine sadık kalarak ilerlemeye devam etmektir. Aksi takdirde geç uyandığınız için bütün gününüzü çöpe atmış ve verimsizleştirmiş olursunuz. Zamanınızı uygun bir şekilde yönettiğinizde haftalık ve aylık hedefler koyarak kendinizi daha ileriye taşıdığınızı ve geleceğe dair ilerleme kaydettiğinizi görebilirsiniz. Böylece gelecek kaygınızı azaltabilirsiniz.

Fiziksel Aktivite

Fiziksel aktiviteler stresle başa çıkma noktasında en başarılı yöntemlerden biridir. Doğa yürüyüşleri, koşu, pilates, yoga ve günlük gezi gibi fiziksel aktiviteler içinizdeki enerjiyi dışavurmanızı sağlarken zihninizi de olumsuz düşüncelerden uzak tutacaktır. Ayrıca fiziksel olarak güçlenen kişi, hem zihnen hem de ruhen dayanıklı olmaya ve daha sağlıklı düşünmeye adım atar. Düzenli şekilde bu aktiviteleri yaptığınızda kendinize bir rutin oluşturmuş olursunuz. Bu da size başarma düşüncesi vererek gelecekle bağınızı kurar.

Sosyal Destek ve Profesyonel Yardım 

İnsan sosyal bir varlıktır. Dolayısıyla sosyal anlamda bir topluluğa ait olabilmek, gelecek kaygınızın azalmasına yardımcı olur. Bu sebeple destekleyici topluluklara katılarak ve sosyal projelerde yer alarak kendinizi kaygıdan uzaklaştırabilirsiniz. Örneğin sıcak aile ilişkileri ve samimi arkadaşlıkların varlığı, üzerinizde hissettiğiniz yükü hafifletir, paylaştıkça zihninizi rahatlatır.

Kaygılarınızı yakınlarınızla paylaşamıyor ya da bunu tercih etmiyorsanız çözüm olarak muhakkak bir profesyonelin yardımına başvurmalısınız. Uzman psikologlarımız sizi dinleyerek en doğru şekilde yönlendirecek ve kaygılarınızı azaltmanıza destek olacaktır. Detaylı bilgi edinmek için bizimle iletişime geçebilir, sorunlarınızı çözmek için ilk adımı atabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/kronik-mutsuzluk-sendromu/ linkinden ulaşabilirsiniz.