Öz Şefkat Nedir, Nasıl Geliştirilir?

Yaşamımız boyunca kendimizle ilgili planlarımız, düşüncelerimiz, umutlarımız ve hayal kırıklıklarımız olur. Tüm bu zaman boyunca ilerleyebilmek için öz şefkate ihtiyaç duyarız. Öz şefkat, bireyin kendi ile dost olabilme ve kendini olduğu haliyle sevebilme becerisidir. Nasıl bir yeti olduğunu anlamak için zorlu bir süreçten geçerken arkadaşlarınıza ve kendinize nasıl davrandığınızı karşılaştırabilirsiniz. Zorlanma, üzüntü, acı ve sıkıntıların varlığında kendinize iyi bir arkadaşın yapacağı gibi destek olabilmek, öz şefkatin belirtilerindendir.

İçsel Şefkat Neden Önemlidir? 

Hayatın sizi son derece zorladığı noktalarda zaman durur. Bu noktadan sonra ilerleme kaydedebilmek için hakikatli bir destek gerekmektedir. İşte bu yardım, şefkatli ve nazik olmalıdır ki sizi ileriye taşıyabilsin. Birey olarak zorlanılan ve destek aranan zamanlarda kendine karşı ılımlı olmak gerekmektedir.

İçsel şefkatin varlığı, bu anlarda kişinin kendi hataları sonucunda suçluluk ve hayal kırıklığı yaşamasının yerine kendini tanımak ve hatasını düzeltmesine yönelik büyük bir motivasyon oluşturur. Böylece kişi, kendi üstünde kurduğu baskıdan sıyrılır. Bunun sonucunda da başarı gelir.

İçsel şefkatin eksikliği ise mental sağlık problemlerine dahi sebep olabilmektedir. Örneğin duygu durumlarını kontrol edememe, panik atak ya da yeme bozuklukları geliştirme gibi pek çok sorunu doğurabilmektedir.

Öz Şefkatin Bileşenleri

Öz şefkati tanırken içerisinde dikkat etmemiz gereken bazı kavramlar bulunur. Öz şefkat eğitimi fikrinin sahibi Kristin Neff; çeşitli araştırmaları sonucunda öz şefkat kavramının öz nezaket, ortak insanlık hissiyatı ve bilinçli farkındalık konuları etrafında toplandığını belirlemiştir. Gelin bunlara yakından bakalım.

Öz Nezaket 

Çoğunlukla kötü zamanlardan geçerken hatayı kendinizde arama eğiliminde olursunuz. Bu durum, kişinin kendini yargılamasına ve ağır bir eleştiriye maruz bırakarak kendine karşı acımasız olmasına sebep olur. Örneğin bir arkadaşınıza karşı söylemeyeceğiniz düşünceleri kendiniz için dile getirirsiniz.

Öz nezaket, bunun aksine sevdiğiniz bir arkadaşınıza böyle bir zamanda nasıl davranacağınızı düşünerek kendinize sevgi ve şefkat duymanızı sağlar. Ayrıca kendinize hoşgörü ve anlayışla yaklaşmanıza yardımcı olur ve yapıcı bir varlık gösterir. İyilik yapan taraf da, iyiliği gören kişi de siz olursunuz. Böylece nezaket göstermek, bu zor durumlardan güçlenerek çıkmanızı sağlar.

Ortak İnsanlık Hissiyatı 

Başınıza bir şey geldiğinde ya da affedilemez bir hata yaptığınızı düşündüğünüzde bunun yalnızca sizin başınıza geldiğini yorumlarsınız. Mutsuzsanız etraftaki insanların mutlu olması canınızı sıkar. Olanların sadece sizin başınıza geldiği hissiyle “Neden benim başıma geldi?”, “Neden ben?” ya da “Bunu hak edecek ne yaptım?” gibi sorular sorarsınız.

Zaman sizin için durmuşken herkesin mutlu ve sıkıntısız bir hayatı olduğu gibi bir izlenim oluşur. Oysa bu hem çok yalnızlaştırıcı bir düşüncedir hem de gerçeklikten uzaktır. Yaşadığınız problemler, genellikle her insanın yaşadıklarına benzerdir. Pek çok kişi aynı sorunlarla farklı zamanlarda uğraşmaktadır. Ortak insanlık hissiyatı, kişinin herkes gibi kusursuz olmadığını ve herkesin hatalar yapabildiğini bilmesini sağlar. Bunu bilmek, kişinin kendisine karşı daha az baskı yapmasını ve kendisini acımasızca yargılamamasını sağlar. Acı çekmenin dahi insanlığın bir parçası olduğunu hissettirir.

Bilinçli Farkındalık 

“Mindfulness” olarak sıkça karşımıza çıkan bilinçli farkındalık kavramı, yaşadığımız deneyimin ne olduğunun ve ne hissettirdiğinin farkındalığına sahip olmak olarak açıklanabilir. Örneğin, yaşadığınız acıya karşı şefkat gösterebilmek için öncelikle acının farkına varmanız, ardından bu acıyı neden ve ne şekilde çektiğinizi anlamanız gerekmektedir.

Bilinçli farkındalık hâli, insanoğlunun yaşadığı acıyla bütünleşmesini engelleyerek onun içinde kaybolmamasını ve derinleşmemesini sağlamaktadır. Acının varlığına izin vererek kişinin kendisini kötü ya da değersiz hissetmemesini mümkün kılar. Böylece yaşanan duruma odaklanarak ve kendinize karşı öz şefkat besleyerek acının nasıl iyileştirilebileceğine dair adımlar atabilirsiniz.

Öz Şefkat Nasıl Geliştirilir? 

Öz şefkat öğrenilebilir ve geliştirilebilir bir beceridir. Peki nasıl geliştirilir? Bu yetinin gelişmesi için önerilen bazı çalışmalar bulunmaktadır. Çeşitli pratikler uygulayarak, içsel şefkat tekniklerini öğrenerek ya da gerekli hâllerde profesyonel destek alarak kendinizi bu konuda geliştirmeniz mümkündür.

Meditasyon

Meditasyon, kişinin dış dünyadan ayrılarak kendi içine yöneldiği, iç huzur ve sükûneti sağlamaya çalıştığı ve farklı bilinç düzeylerine ulaşmayı amaçladığı pratiklerdir. Bu pratikler sayesinde kişinin benliğine ulaşabilmesi, stres yönetimi yapabilmesi ve zihnini kontrol altında tutabilmesi mümkün olabilir.

Meditasyon yapmanın pek çok farklı şekli ve tekniği vardır. Bunları gerçekleştirdiğinizde akıp giden zaman içerisinde yavaşlama imkânı bulursunuz. Kendi içinize yönelerek zihinsel yorgunluklardan ve dış dünyanın etkilerinden sıyrılarak kendinizi anlama fırsatı bulabilirsiniz.

Günlük Tutma

Yaşadığınız olayları ve hissettiğiniz duyguları yazmak, aslında nasıl hissettiğinizi daha net anlamanıza yardımcı olur. Bir şeyi bir insana ya da kendinize ifade edebilmek zor olabilirken anlatabilmenin en kolay yolu yazmaktır. Böylece zihnimizde yer eden düşüncelere somut bir nitelik kazandırarak dışarıdan görme fırsatı elde ederiz. Günlük tutmak, düşüncelerinizin takibini yapmanızı ve kendinizi sert bulduğunuz noktaları fark ederek törpülemenizi sağlar.

Affetme 

Kendimizi affetmek gerçek manada zor bir iştir. Çoğu kişiye karşı hoşgörülü ve affediciyken sıra kendimize geldiğinde bu kadar şefkatli olmayabiliriz. Fakat kendinizi affetmek hem özgürleştirici hem de destekleyici bir harekettir. Yaptıklarınızı şefkatli bir gözle inceleyerek hatanızdan daha olumlu çıkarımlar yapabilirsiniz. Böylece artık daha az hata yaptığınızı da fark edebilirsiniz.

Terapi Almak 

Yaşadığınız her sorunu kendi içinizde çözmeye çalışırken zorlanabilirsiniz. Tıpkı bir hastalık gibi öz şefkat eksikliği de doğru tanılar gerektirir. Bu noktada bir plana ve yol göstericiye ihtiyaç duyabilirsiniz.

Profesyonel bir uzmandan alacağınız terapi, kendinizi anlama ve öz şefkati geliştirme noktasında size gerekli desteği sağlayacaktır. Kendi başınıza fark edemediğiniz sorunları veya çözümleri terapi sürecinde anlayarak iyileşme durumunuzu kolaylaştırabilirsiniz. Detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilir, öz şefkat becerinizi Mutlu Yaşam Merkezi’mizin psikiyatrist ya da psikologlarıyla geliştirebilirsiniz.

İçsel Şefkat Geliştirmenin Uzun Vadeli Faydaları

Öz şefkati ve içsel nezaketi geliştirmek hem kendinizle hem de diğer insanlarla sağlıklı ilişkiler kurmak açısından çok önemlidir. Öz şefkat, sevgiyi de beraberinde getirir. Kendini seven ve farkında olan mutlu bireyler olmanızı sağlar. Kazandığınız bu mutlu ve stressiz bir hayat, zorluklara karşı daha dirençli olmanızı ve harekete geçmenizi kolaylaştırır.

Yaşam Kalitesinin Artması 

Öz şefkat, yaşam kalitesini de büyük oranda artırır. Kişi kendine şefkat göstermeyi öğrendiğinde sorunların üstesinden daha kolay gelir. Daha yapıcı ve olumlu bir düşünce yapısına sahip olur. Yaşamında daha mutlu ve huzurlu olmasının yanı sıra zorluklardan sıyrılmayı ve ileriye doğru güçlenmeyi hedefler. Bu da uzun vadede sağlıklı ilişkiler kurabilen, yalnızlık hissinden uzaklaşan, kendini anlayan ve yargılamayan bir bireyin oluşmasını sağlar.

Duygusal Dayanıklılık Kazanmak 

Hayat boyunca herkes zorlu durumlarla baş başa kalabilir. Kimi zaman yalnız, terk edilmiş, haksızlığa uğramış ya da mağdur edilmiş biri konumuna düşüp üzülebilir. Öz şefkat işte tüm bu problemlerde kendinizi bu acı veren duygular içinde boğmanızı engeller. Yaşadığınız duyguları fark etme, anlama ve üzerine düşünme fırsatı sunar. Duygusal dayanıklılık kazanmak, olumsuz duygulara karşı daha dirençli insanlar olmanızı ve olumlu duygulara daha çabuk geçiş yapmanızı kolaylaştırır.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/duygusal-manipulasyon-ve-etkileri/ linkinden ulaşabilirsiniz.