Adres
Cumhuriyet Mah. Dekanlar Sok. No:2 D:1 Süleymanpaşa-TEKİRDAĞ
Danışan Destek Hattı
0850 307 57 22
Adres
Cumhuriyet Mah. Dekanlar Sok. No:2 D:1 Süleymanpaşa-TEKİRDAĞ
Danışan Destek Hattı
0850 307 57 22
“Saç yolma, kaş ve kirpikleri koparma, kıl koparma hastalığı”
Çocuğunuzun, eşinizin ya da tanıdığınız birinin saçını, kirpiğini veya kaşını kopardığını görmek ve canının yanmadığını fark etmek sizi şaşırtır ya da korkutur. Nasıl bunu yapabildiğini, canının nasıl yanmadığını düşünürsünüz. Aklınıza onu durdurmak gelir ama nasıl yapacağınızı bilemezsiniz.
Trikotilomani nedir? Trikotilomani, ilk kez 1889 yılında bir cildiye doktoru tarafından saçını koparan bir çocuk hasta sonrasında tanımlanmıştır. Az bilinen bir sorun olmasına rağmen, aslında az görülen bir sorun değildir. Sokaktaki yüz kişiden bir ila üçünde trikotilomani görülebilmektedir. Trikotilomani nedir konusunda aslında sadece saç, kaş, kirpik yolma ile ilişkili değildir. Vücudun kıl olan herhangi bir bölgesinden kıl koparma ile ilişkili olabilir. En çok saç koparma ve bunu takip eden kirpik ve kaş yolma ile seyreden bir durumdur. Bazı vakalarda aynı anda hepsi birden görülebilir ya da bedenin birçok bölgesinden kıl koparılabilir.
Genellikle ergenlik döneminde, 11-13 yaşlarında başlasa da, daha erken yaşlarda da başlayabilir. Özellikle 1,5-2 yaşları civarında başlayan ve ciddi saç koparma, kaş, kirpik yolma ile giden vakaları görmekteyiz. Ancak küçük yaşlarda başlayan vakaları tedavi etmek daha kolaydır. Genellikle ergenlikte başlayanlar, erişkin dönemde de bu problemi sürdürebilirler.
İlk başlarda saç koparma ile başladığında, kişi hangi saçı koparacağına ilişkin düşünür. Daha kalın olanı mı seçeyim, ucu kırık galiba bunun koparayım, yoksa bu saçlar incelmiş bunları mı koparayım şeklinde başlayan bu koparmalar daha sonra kirpiklere ve kaşlara geçer. Genellikle koparılan bu saçlar yere atılır, bir süre sonra insanlar çevreden koparılmış saç parçaları bulurlar. Ama bazı kişiler, özellikle de 10- 19 yaş arasındaki kız çocukları bu kopardıkları saçları yutabilirler. Saçların yutulması ile midede bir saç topağı oluşur ve bu da tıkanmalara, yaralanmalara ve ciddi başka bağırsak ve mide sorunlarına yol açar.
Eğer saç koparma dürtüsü engellenmeye ya da ertelenmeye çalışılırsa gittikçe artan bir gerginlik oluşur. Koparma işleminden sonra ise haz, doyum ve rahatlama yaşanır. Hiçbir cilt hastalığına bağlı olmayan bu durum gittikçe artar. Bir süre sonra çevreden herkesin sormaya başlaması, koparılan saçların, kaşların, kirpiklerin tekrar yerine gelmemesi, damgalanma gibi nedenlerle kişinin yaşam kalitesi bozulur ve işlevselliği kaybolur. Yetişkin ve ergenlik döneminde bu durumu örtmek için başı kapatma, peruk takma, kalemle kaş çizme, takma kirpik takma gibi davranışlar gözlenebilir.
Stresli durumlarda saç, kaş, kirpik yolmalar artmaktadır. Genellikle stresli bir olaydan sonra başlama sık görülse de, herhangi bir başlama nedeni de olmayabilir. Zaten süreç uzun sürdüğünden aileler tarafından ancak belirgin, görünebilir açıklıklar oluştuktan sonra fark edilir. Stresli yaşam olayları ile birlikte yavaş yavaş başlayan; örneğin ders çalışırken ya da sınav hazırlık aşamasındayken, saçları ufak ufak koparma ile başlayan bir durum kısa süre sonra daha çok saç koparma, kirpik, kaş yolma şekline dönüşebilir.
Birçok araştırmaya rağmen henüz trikotilomaninin gerçek nedeni bilinmemektedir. Bu konuda yapılmış bazı çalışmalar vardır. Bunlardan bir tanesi, kıskançlığın trikotilomani için bir etken olabileceğidir. Genellikle ailenin ilk çocuğunda olması, kardeş gelmesinden sonra tetiklenmesi bu düşünceyi yaratmaktadır. Yine ailenin yapısı, annenin fazla katı, disiplinli; babanın daha edilgen, pasif ve duygularını belli etmeyen yapıda olması da nedenler arasında belirtilmiştir. Genetik bazı etkenler de nedenler arasında konuşulmaktadır. Trikotilomanisi olan kişilerin özellikle olumsuz duygularını düzenlemekte daha zorluk çektikleri bazı çalışmaların sonucunda bulunmuştur.
Mutlu Yaşam Psikolojik Danışmanlık merkezinde trikotilomani tedavisi için Bilişsel Davranışçı Terapi yöntemini kullanılmaktadır. Bu terapi yönteminin daha çok davranışçı boyutu ile yani “saç yolma” davranışı üzerinde çalışılmaktadır. Terapi sürecinde “Alışkanlığı Tersine Çevirme” tedavisini uygulunmaktadır. Alışkanlığı Tersine Çevirme tedavisi üç aşamadan oluşur. Birinci aşamada, kişiye bu problem hakkında uygun psikoeğitimi verilir. Çoğunlukla kişi saç, kaş, kirpik kopardığının farkında olmadığından, kişi için bu eğitim çok önemlidir.
Ne zaman koparıyor, ne olduğu zaman daha çok koparmaya başlıyor bunları öğrenmesi ve bu farkındalığı sağlaması tedavinin ilk aşamasını oluşturur. İkinci aşamada tedavinin amacı olan, kişiye uyaranları kontrol etmeyi öğretilmektedir. Yani hangi uyaranlar saç, kaş, kirpik koparma davranışını başlatıyor ve bu uyaranlar nasıl kontrol edilebilir. Son aşamada ise, koparmaları engellemek için baş bölgesine dokunmama ya da o olumsuz duygu geldiği zaman yapılan şeyleri değiştirme gibi yöntemlerle tedaviyi sürdürülmektedir.
Tersine çevirme tedavisi, trikotilomani tedavisinde etkin bir yöntem olmakla birlikte, uzun süreli olması, kişinin bıkkınlık duyması ve sıklıkla tedaviyi yarım bırakması nedeni ile sıkıntı oluşturabilir. Ancak merkezimizde kişiye gerekli psikolojik desteği vererek uyguladığımız tedavilerden yüksek oranda verim almaktayız.
Son olarak, kişinin yaşadığı bu sıkıntıya depresyon, anksiyete gibi hastalıklar eşlik ediyorsa, tedavide kişinin psikiyatrist kontrolünde uygun ilaç tedavisi görmesinin de etkili olduğunu görmekteyiz.
Sağlıklı günler dileriz.
Bu yazımızda trikotilomani nedir konusuna değindik. Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/oyun-terapisi-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.
İçerikler