Şizoid Kişilik Bozukluğu Nedir, Tedavisi Nasıl Yapılır?

“Şizoid ne demek, şizoid kişilik bozukluğu nedir?” sorusu psikolojik tanıları araştıran birçok kişinin yaygın olarak merak ettiği konular arasında kendini gösterir. Şizoid kişilik bozukluğu, kişinin duygusal ve sosyal ilişki kurmanın sınırlı olduğu bir psikiyatrik durumdur. Bu tanıya sahip bireyler genel olarak sosyal izolasyonu tercih ederler, duygusal soğukluk sergilerler ve sosyal ilişkilerden kaçınırlar. Şizoid bozukluğu, erken yetişkinlik döneminde başlayabilir ve kişinin yaşamı boyunca devam edebilir. Ayrıca bireyin yaşamını olumsuz yönde değişmesine ve sosyal işlevsellikte ciddi kısıtlanmaların yaşanmasına neden olabilir. Bu rahatsızlığın farklı tedavi yöntemleri bulunur. Uzman psikologlar ve psikiyatristler tarafından gerçekleştirilen bu tedavi yöntemleri kişinin hayatını olumlu yönde etkiler ve sosyal ilişkilerinin iyileşmesine katkıda bulunur. Mutlu Yaşam olarak yazımızda söz konusu psikolojik rahatsızlık hakkında detaylı bilgiler vererek sizleri bilinçlendireceğiz.

Şizoid Kişilik Bozukluğunun Belirtileri

Uzman psikologlar tarafından şizoid kişilik bozukluğu belirtileri ve tanısı konularak uygun tedavi yöntemiyle psikolojik destek sürecine başlanır. Şizoid bozukluğa sahip kişilerde görülen semptomlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Duygusal soğukluk: Bu psikolojik rahatsızlığa sahip olan bireylerde genellikle duygusal sorunların yaşandığı görülür. Duygusal tepkileri düşüktür ve başkalarıyla kurduğu duygusal bağlar kalıcı hasarlara neden olabilir. Empati yetenekleri genel olarak sınırlıdır. Ayrıca olaylara tepkisiz kalmak da empati yoksunluğundan dolayı sıklıkla gözlemlenir.
• Sosyal izolasyon: Şizoid bozukluk olan kişilerin gösterdiği en önemli belirtilerden biri sosyal etkileşimlerden kaçınmalarıdır. Yalnızlığı tercih ederler ve sosyal ilişkiler kurmazlar.
• Sınırlı ilgi ve hobiler: Bu psikiyatrik rahatsızlıktan muzdarip olan kişiler genellikle sınırlı ilgi ve hobiye sahiptirler. Sosyal etkinliklere ve grup çalışmalarına katılmak yerine tek başına vakit geçirmeyi isterler.

Yukarıdaki belirtiler göz önüne alındığında bu psikolojik rahatsızlığın, bireyin sosyal ve duygusal yaşantılarını olumsuz etkilediği gözlemlenebilir. Bu nedenle yukarıdaki belirtileri gösteren bir kişinin uzman bir kişiyle çalışması, doğru tanı konulduktan sonra profesyonel yardım alması sağlanmalıdır. Bu süreçte, Mutlu Yaşam’da yer alan uzmanlar terapi ve tedavi yoluyla rahatsızlığın giderilmesini ve sürecin daha iyi yönetilmesini sağlayabilir.

Şizoid Kişilik Bozukluğunun Nedenleri

Şizoid bozukluğun nedenleri bireyden bireye farklılık gösterebilir. Bu psikolojik rahatsızlığın altında aşağıda yer alan nedenler yatabilir:

• Genetik ve Biyolojik Faktörler
• Çocukluk Dönemi ve Erken Yaşam Deneyimleri

Genetik ve Biyolojik Faktörler

Genetik faktörler, bir kişinin şizoid kişilik bozukluğuna olan yatkınlığına bağlı olması durumuyla ilgilidir. Yapılan araştırmalar, aile geçmişinde bu psikiyatrik rahatsızlığa sahip kişiler varsa ilerleyen zamanlarda yeni nesillerde daha sık görüldüğünü kanıtlar. Şizoid bozukluğa sahip aile üyesi olan bir kişinin bu rahatsızlığa yakalanma ihtimali daha yüksektir. Bir diğer önemli etmen ise biyolojik faktörlerdir. Beyin kimyasındaki dengesizlikler ya da işlev bozuklukları bu rahatsızlıkların karmaşıklaşması görülebilir. Örneğin dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin düzeyindeki değişiklikler, duygusal ifade eksikliği ve sosyal etkilerde yaşanan zorluklar gibi şizoid bozukluklarının görülmesine neden olabilir.

Çocukluk Dönemi ve Erken Yaşam Deneyimleri

Çocukluk dönemi, yeteneklerinin temellerinin atıldığı bir dönemdir. Şizoid bozukluğu olan bireyler genel olarak duygusal ihmal ya da istismar gibi olumsuz çocukluk deneyimleri yaşamış olabilir. Çocuğun duygusal dayanıklılığının mevcut olmaması ve buna bağlı gelişen sağlıksız erken yaşam deneyimleri, şizoid bozukluğun erken yaşlarda ortaya çıkmasına neden olabilir ve iyileşmesini engelleyebilir. Ayrıca çocukluk döneminde meydana gelen travmatik olaylar ve şizoid bozukluğunun nedenleri arasında yer alabilir. Örneğin aile içi şiddet, kayıp ve bölünme gibi travmatik olaylar hem duygusal geri çekilme hem de izolasyon konfigürasyonun iyileştirilmesine yol açabilir.

Şizoid Kişilik Bozukluğunun Teşhisi

Günümüzde şizoid kişilik bozukluğunun teşhis sürecinin ilk adımında, rahatsızlığın bireyin yaşamındaki etkisi görülme sıklığı ve durumu belirlenir. Bu süreçte uzman kişilerle görüşme yapılır ve hasta kişinin genel yaşam deneyimi ve duygusal tepkileri anlanmaya çalışılır. Bir sonraki adımda bireyin geçmişi ve psikiyatrik öyküsü incelenir. Psikolojik rahatsızlığın belirtileri genel olarak ergenlik ya da erken erişkinlik döneminde ortaya çıkmaya başlar. Bu sebeple uzman doktorlar ve psikologlar bireyin geçmişindeki büyüme döneminden itibaren sosyal etkileşimlerini ve duygusal deneyimlerini değerlendirirler. Aynı zamanda genetik yatkınlığın anlaşılması için aile öyküsüne de bakılır.

Teşhis sürecinin bir diğer önemli adımı ise rahatsızlığın kesin olarak belirlenmesidir. Şizoid bozukluğu diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla benzer belirtiler gösterebilir. Bu durumdan dolayı uzman kişiler, diğer olası teşhisleri elemek için dikkatli bir şekilde değerlendirme yaparlar. Bu değerlendirmede standartlaştırılmış psikolojik testler ve ölçekler kullanılabilir. Testler kişinin duygusal kaybını, izolasyonun sebebini anlamak amacıyla özel olarak hazırlanır. Ölçekler için ise DSM-V tanı ölçeği kitabı baz alınabilir. DSM-5 kitabında şizoid bozukluğu tanı kriterleri arasında duygusal tepkisizlik, cinsellik yaşamaya karşı ilgisizlik, sürekli yalnızlık isteği bulunur. Psikolojik rahatsızlıklar tanısı konulduktan sonra uygun yöntemlerle tedaviye başlanması mümkündür.

Şizoid Kişilik Bozukluğu Tedavi Yöntemleri

Şizoid kişilik bozukluğu tedavisi psikoterapi yaklaşımları, ilaç tedavisi ve diğer tıbbi müdahaleler ile kolay bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Psikoterapi Yaklaşımları

Kişilik bozukluğu tedavisinde kullanılan psikoterapi uygulamaları, kişinin duygusal ifade becerilerini geliştirme, sosyal yeteneklerini artırma özelliklerine odaklanır. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), şizoid kişilik bozukluğu olan düşünceleri kalıplarını değiştirmeye yönelik bir terapi yaklaşımıdır. Terapist, bireyin olumsuz gidişatını farklılaştırma ve bunları daha iyi değerlendirme süreçleriyle değiştirmesine yardımcı olur. Bilişsel davranışçı terapi, ayrıca sosyal iyileştirmenin geliştirilmesi ve etkileşimlerin kullanılması için de tercih edilir.

Grup terapisi, bu psikolojik rahatsızlığa sahip kişilerin sosyal yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olabilecek etkili etkili bir terapi yöntemidir. Grup desteğiyle yapılan terapiler bireylerin sosyal iletişim becerilerini pratik yapmasına ve diğer grup üyeleriyle duygusal bağ kurmasına olanak sağlar. Psikoterapi yaklaşımlarıyla tedaviye başlamak için uzman psikologlar ile iletişime geçilebilir. Mutlu Yaşam Danışmanlık’ta yer alan yetkin psikologlar bu süreçte size destek sunar ve etkili bir şekilde tedavinin ilerlemesini sağlar.

İlaç Tedavisi ve Diğer Tıbbi Müdahaleler

Modern tıpta şizoid kişilik bozukluğu ilaç tedavisinde antidepresanlar ve antipsikotikler kullanılır. Antidepresanlar, bireylerin depresif belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir ve genel ruh halini iyileştirebilir. Antipsikotikler ise düşük dozlarda bireylerin, düşüncelerinin değişmesine yardımcı olmak amacıyla kullanımı tercih edilir. İlaç tedavisi ve tıbbi müdahaleler bu rahatsızlığa sahip olan kişilerin iyileşmesi için kullanılabilir. Ancak tedavi uzman tarafından düzenlenmeli ve takip edilmesi gerekir.

Şizoid ve Şizodipal Kişilik Bozuklukları Arasındaki Farklar

Şizodipal kişilik bozukluğu nedir sorusunun cevabını öğrenmek şizoid bozukluklukla arasındaki farkın anlaşılmasına yardımcı olabilir. Şizoid ve şizodipal kişilik bozuklukları arasında temel bazı farklılıklar bulunur. Her iki hastalığında DSM-5 tanı ölçütü kitabındaki kriterlere göre belirtileri değişiklik gösterir. Bu farklardan bazıları:

• Şizoid bozukluk, kişinin sosyal ilişkilerden kaçınması ve duygusal soğukluk sergilemesi şeklinde kendini gösterir. Bu kişiler genellikle yalnız olmayı ve izolasyonu seçerler. Sosyal etkileşimlerden kaçınırlar ve başkalarıyla ilişki kurmakta zorlanırlar.
• Şizodipal kişilik bozukluğu ise bireylerin gerçeklikten kopuk düşüncelere ve saplantılara sahip olması durumudur. Bu kişiler genel olarak paranoyak düşünceler ile mücadele ederler ve başkalarını suçlarlar. Şizodipal kişilik bozukluğu olan bireyler düşmanlık, şüphe ve kıskançlık gibi duyguları yoğun bir şekilde yaşarlar.
• Şizoid bozukluk asosyallik ve yalnızlık ile karaterize iken şizodipal gerçekten kopuk düşüncelerle kendini gösterir.

Yukarıda yer alan farklılıkları bilmek farklı kişilik bozukluklarının tanısında ve tedavisinde önemli bir rol oynar.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/utanma-duygusuyla-nasil-bas-edilir/ linkinden ulaşabilirsiniz.