Munchausen Sendromu Nedir?

Tıp literatüründe “somatoform bozukluk” olarak adlandırılan munchausen sendromu, bir psikiyatrik hastalık olarak karşımıza çıkar. Bu sendrom, kişinin sürekli olarak hastalık belirtileri göstermesi ve tıbbi destek ve yardım arayışında bulunmasıyla kendisini gösterir. Dolayısıyla munchausen sendromu, dikkat çekme ihtiyacı olan bireylerde sıklıkla karşılaşılan bir rahatsızlıktır. Kişi gerçekçi olmayan ya da abartılı sağlık sorunlarına sahip olduğunu iddia eder ve onları desteklemek için çeşitli yolları denemeyi seçer. Örneğin sahte tıbbi raporlar sunabilir, hastalık belirtilerini taklit edebilir ve farklı tedavi ve müdahalelerin yapılması isteğinde bulunabilir.

Munchausen by proxy sendromu, genel olarak altta yatan bir psikolojik sorunun sonucu olarak ortaya çıkar. Hem hastalar hem de sağlık çalışanları için epey zorlayıcı bir durum olabilir. Hastalar sürekli olarak testlerden geçmek zorunda kalabilir, gereksiz tedavilere maruz kalabilir ve sağlık hizmetlerinin kaynaklarını israf edebilir. Sağlık çalışanları ise gerçek hastalığa sahip olan hastaları ayırt etmekte zorlanabilir ve zamanlarını boş yere harcamış olabilirler. Bugünkü yazıda munchausen sendromunun nedenlerinden, belirtilerinden ve tedavisinden bahsedilecektir.

Munchausen by Proxy Nedir?

1977 yılında Dr. May Meadow tarafından ortaya çıkarılan bir terim olan munchausen by proxy, bir bakıcının ya da ebeveynin genellikle kasıtlı olarak çocuğunda hastalık ürettiği bir çocuk istismarı biçimini ifade eder. Bu durum sıklıkla yanlış anlaşılıp teşhis edildiğinden dolayı çocuklar için ciddi bir tehdit unsuru olarak algılanır. Sendrom olarak kabul edilen bu davranış, ebeveynlerin veya çocukları büyütmek ve bakmakla yükümlü olan kişilerin bebekleri ve çocukları hasta ve yaralı gibi göstererek ilgi ve sempati aramasını içeren karmaşık bir süreçtir. Munchausen sendromuna maruz kalan kişiler tıp uzmanlarını aldatmak için aşırıya kaçabilir, çoğu zaman çocukları gerek duyulmayan tıbbi prosedürlere, ilaçlara ve hatta zararlı maddelere maruz bırakabilirler.

Bahse konu davranışın altında yatan sebep, ebeveynin ya da bakıcının dikkat ve onaylanma ihtiyacıdır. Kendilerini hasta bir çocuğun fedakar ve şefkatli bir ebeveyni olarak sunarlar ve başkalarının sempatisini ve desteğini kazanırlar. Bu rahatsızlık, ebeveynin, bakımı altındaki bir kişide kasıtlı olarak semptomlar oluşturması ve abartması durumunda başka birine dayatılan yapay bozukluk biçimi olarak kabul edilir. Munchausen by proxy mağduru çocuklar, hem fiziksel hem de duygusal açıdan acı çekerler. Gereksiz tıbbi süreçlere maruz bırakılabilirler, acıya katlanmak zorunda kalabilirler ve bakıcının eylemleri neticesinde gerçek sağlık komplikasyonları geliştirebilirler. Çocuğun birincil bakıcısına olan güveni paramparça olabilir ve bu durum uzun vadeli psikolojik travmaya yol açabilir.

Munchausen by proxy sendromu vaka örneği çeşitlilik gösterir ve acil müdahale gerektiren üzücü bir çocuk istismarı şekli olarak karşımıza çıkar. Belirtileri ve semptomları anlayarak savunmasız çocukları korumak ve hak ettikleri bakımı, desteği sağlamak için çalışılması gerekir.

Munchausen Sendromu Neden Olur? 

Temelde munchausen sendromunun birçok nedeni bulunabilir. Bu nedenler psikolojik sebepler, kontrol ihtiyacı ve dikkat çekme arzusu olarak farklı kategorilere ayrılabilirler. Sendrom genel olarak derin psikolojik sorunlar ve travmalardan dolayı yaşanır. İhtiyaç duyulan ilgi ve destek ihtiyacını taklit yaparak karşılamaya çalışırlar. Çocukluk döneminde yaşanan travmalar, ihmal, duygusal istismar ve aile içi sorunlar rahatsızlığın ortaya çıkmasında etkili olabilir.

Munchausen by proxy sendromunu yaşayan kişiler genel olarak bakıldığında kontrol edilebilen bireyler olarak görülür. Hasta taklidi yaparak hem kendilerini hem de çevrelerini kontrol etme hissine kapılırlar. Bu sayede yaşadıkları hayatta kalma hislerinin güçsüzlük ve çaresizlik duygularının rahatlatmaya çalışırlar. Ayrıca yaşayan bireyler yoğun bir dikkat çekme arzusuna sahiptirler. Hasta taklidi yaparak hem sağlık çalışanlarının hem de çevrelerindeki insanların ilgisini üzerine çekmek isterler. Böyle bir durumda önemli olduklarını hissetmek isterler ve dikkatlerin üzerinde olmasını sağlamak için çeşitli yolları denerler.

Sendromun etkili olmasında diğer faktörlerde etkili olabilir. Örneğin sağlık sektöründe çalışan bir kişi, bu sendromun gelişme riskiyle karşı karşıya kalabilir. Ayrıca çocukluk döneminde aşırı koruyucu bir aile ortamında büyümek sendromun ortaya çıkmasına sebep olabilir. Sendromun nedenleri karmaşık ve çok yönlüdür. Bununla birlikte kişinin bireysel özellikleri farklılık gösterir ve sendromun ortaya çıkmasında etkili olan faktörler kişiden kişiye göre değişebilir.

Munchausen Sendromu Belirtileri Nelerdir? 

İnceleme sağlandığında munchausen sendromu belirtileri çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler arasında aşağıdaki durumlar gözlemlenebilir:

• Sendroma sahip olan kişiler, sürekli olarak olasılık hikayeleri anlatır ve bu hikayeleri abartarak dikkat çekmeye çalışır. Bu hikayeler genellikle inandırıcı olabilir ve tedavi müdahalesinin yapılmasını önerebilir.
• Kişiler, sürekli olarak doktora gitme ihtiyacı duyarlar ve farklı doktorlara başvurabilirler. Aynı zamanda sürekli olarak tıbbi tetkikler ve tedaviler talep ederler ve bu şekilde dikkat çekmenin talimatlarını yaparlar.
• Munchausen tanısı olan bireyler, sahte semptomlar sergileyebilirler. Örneğin ateş, kusma, başlangıç ​​belirtileri gibi belirtiler taklit edebilirler. Bu durumun genellikle iyileşmesi ve tedavi müdahalesinin önerilmesi mümkündür.
• Sendromu yaşayan kişiler, hastalıklarının sürekli olarak gelişme gösterdiğini iddia edebilirler. Örneğin, bir gün mide rahatsızlığı olduğunu söyleyip bir sonraki gün başka bir rahatsızlığın öyküsünü anlatabilirler.

Munchausen sendromu, genellikle kişinin psikolojik sorunları veya düşük belirtileriyle ilişkilidir. Bu sendrom, kişinin dikkatini çekmesi ve özel ilgi kaybı ihtiyacını karşılamak için olası hikayeleri uydurmasına veya abartmasına yol açar. Bu nedenle rahatsızlığı yaşayan kişinin profesyonel yardım alması önemlidir. Siz veya bir tanıdığınız bu belirtileri sergiliyorsa, bir sağlık uzmanına başvurabilirsiniz. Mutlu Yaşam’da yer alan uzman psikologlardan randevu talebinde bulunabilirsiniz.

Munchausen Sendromu Teşhis Etmek Mümkün Müdür? 

Uzman bir psikiyatrist veya psikolog tarafından munchausen sendromu tanısı koymak için ayrıntılı bir değerlendirme yapılması gerekir. Bu değerlendirme süreci, belirtilerin geçmişi ve ayrıntılı bir şekilde incelenir. Ayrıca fiziksel muayene, laboratuvar testleri ve izleme yöntemleri gibi tedavi tedavileri de yapılabilir.

Hastalar rahatsızlık semptomlarını gösterme ve taklit etme konusunda ustalaştıkları için sendromu teşhis etmek zor bir hale gelebilir. Bundan dolayı, geleneksel olarak tanımlanmak için uzun süreli gözlem yapmayı tercih ederler. Hastanın davranışları ve semptomları sürekli olarak takip edilir ve teşhis süreci boyunca birden fazla değerlendirme yapılır.

Munchausen teşhisi için bazı olasılıklar da bulunur. Hastanın sürekli olarak hastalık belirtileri göstermesi veya üretmesi, bu salgının devam etmesi ve bu durumun sürdürülmesi için sürekli olarak tıbbi yardım araması gibi görülmesi, tanı için önemli ipuçları olabilir.

Munchausen Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?

Doktorlar tarafından munchausen sendromu teşhisi konulduktan sonra, tedavi süreci oldukça karmaşık olabilir. Bu sendrom genellikle altta yatan psikolojik sorunlarla ilişkilidir. Dolayısıyla tedavi, hem psikoterapi hem de ilaç tedavisini içerebilir. Psikoterapi, munchausen sendromu olan kişinin altta yatan nedenleri keşfetmesine ve bu davranışlarına neden olan düşünce kalıplarını değiştirmesine yardımcı olmayı amaçlar.

Terapist, kişinin dikkat çekme ihtiyacını başka yollarla karşılamasını sağlamak için alternatif stratejiler önerir. Kişinin özgüvenini artırmak ve sağlıklı bir benlik saygısı geliştirmek için çalışır. İlaç tedavisi ise munchausen by proxy sendromu olan kişinin eşlik eden psikiyatrik sorunları tedavi etmek için kullanılabilir. Örneğin, depresyon veya anksiyete gibi durumlar, antidepresan veya anksiyolitik ilaçlarla kontrol altına alınabilir. İlaç tedavisi tek başına yeterli değildir ve psikoterapi ile birlikte kullanılması daha etkili sonuçlar verebilir.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/duygusal-aclik-nedir-nasil-giderilir/ adresinden ulaşabilirsiniz.