Kariyer Seçiminde Aile Etkisi

İnsanlar tüm yaşantıları boyunca pek çok kararı almak için seçimler yapar. Kişinin hayat boyu sürdüreceği mesleğe karar vermesi için yaptığı seçim, bu seçimler içerisinde en önemli olanlardandır. Genel bir tanıma bağlı kalarak meslek, toplum yararına mal ya da hizmet sağlamak ve bunun karşılığında ücret almak için yapılan teorik ve pratik eylemlerin tümüne verilen isimdir. Meslek edinimi için kişi belirli bir eğitim süreci geçirmeli ve çeşitli beceriler edinmelidir. Mesleğin bir diğer tanımı ise toplum tarafından kuralları belirlenen ve bir kişinin hayatını idame ettirmek amacıyla gerçekleştirdiği etkinlikler olarak ifade edilir. Eğitim, bilgi birikimi, edinilen beceriler ve tamamlanan pratik sürecin ardından bireylerin kazandığı meslek aynı zamanda unvan olarak da kullanılır.

Her ülkenin eğitim sistemi değişiklik gösterse de bireyler çoğunlukla yirmili yaşlara gelmeden meslek seçimine karar verir. Kişinin hayatına yön veren bu seçim birçok aşamaya sahip bir değerlendirmeden geçirilmelidir. Hem bireyin kişisel özellikleri hem de yaşamak istediği hayat tarzı ile bağdaşan mesleği seçmek, genç yaşlarda kolay olmayabilir. Bu noktada kariyer seçiminde aile etkisinden söz edilebilir. Aileler, çocuklarına yardımcı olmak amacıyla fikir ve destek verebilir. Meslek seçimi kararı oldukça kritik bir karar olduğundan bir uzmandan yardım almak süreci kolaylaştırabilir. Mutlu Yaşam uzman kadrosu ve online görüşme olanaklarıyla gencin kendini tanımasına ve meslek seçimi konusundaki soru işaretlerini gidermesine yardımcı olabilir.

Meslek Seçiminde Etkili Olan Faktörler Nelerdir?

Hayattaki en önemli kararlardan biri olan meslek seçiminde etkili olan pek çok faktör bulunur. Bu faktörler aşağıdaki başlıklarla değerlendirilebilir:

• Fiziksel özellik ve yeterlilikler,
• Yetenek ve ilgiler,
• Arzular ve hayaller,
• Yaşanan toplumda mesleğe olan ihtiyaç,
• Ailenin beklentisi,
• Arkadaşların ve akrabaların etkisi,
• Ailenin ekonomik durumu,
• Yaşanan ülkenin ekonomik durumu.

Genç yaştaki bireyler bu konuların tamamını detaylıca değerlendiremeyebilir ya da yanıltıcı sonuçlara ulaşabilirler. Kariyer seçiminde aile etkisi, kişiyi net bir noktaya yönlendirmeden kendini tanımasına ve sevdiği eylemleri keşfetmesine yönelik olmalıdır. Gerekli hallerde hem gencin hem de ailenin terapi alması daha sağlıklı karar verilmesini sağlayabilir.

Meslek Seçimi Sırasında Sorulması Gereken Sorular

Meslek seçimi ilk bakışta duygusal kökenli bir seçim olarak gelebilir. Duygu ve mantığın dengeli bir şekilde değerlendirilmesi seçimi daha kolay bir hale getirebilir. Bazı sorulara verilen cevaplar doğrultusunda kişinin kafasındaki endişeleri dağılabilir. Kariyer seçiminde aile etkisi, bu soruları gence objektif bir taraftan yöneltmekle kısıtlı kalabilir. Meslek seçimi sırasında sorulması gereken bazı sorular şunlardır:

• Hangi alanlarla ilgiliyim ve bu alanlardaki meslek grupları neler?
• Yetenek ve becerilerim hangi meslek için daha uygun?
• Hangi meslek ya da sektör benim kişisel özelliklerime daha uygun?
• Hangi meslekte çalışmak beni daha mutlu eder?
• Hangi meslekte daha başarılı ve daha girişken olabilirim?
• Seçeceğim meslek için nasıl bir eğitim almam gerekiyor?
• Seçeceğim meslek hangi iş olanaklarına sahip?
• Seçeceğim mesleğin uluslararası geçerliliği var mı?
• Seçeceğim mesleğin çalışma şartları benim için uygun mu?

Sorular çeşitlendirilebilir. Çeşitli ilgi ve meslek testleri için psikolog desteği alabilirsiniz. Farklı envanterler yardımıyla kişinin yatkın olduğu alanları bulabilir, meslek seçimindeki memnuniyeti artırabilirsiniz. Online psikolog desteği sunan Mutlu Yaşam ile mekândan bağımsız psikolojik destek alabilirsiniz.

Meslek Seçiminde Ailenin Etkisi

Kariyer seçiminde aile etkisi ve rolü çok fazladır. Bu sebeple aileler çocuklarına özenle yaklaşmalıdır. Meslek seçimi gibi hayata yayılan bir kararda aileler çocuklarını belirli kalıpların içine sokmamalı ve isteklerini görmezden gelmemelidir. Hem başarılı hem de mutlu kişilerin geçmiş yaşantısı incelendiğinde sevdiği ve ilgi duyduğu alanda eğitim aldıkları görülür. Kariyer yolculuklarını sevdiği yönde şekillendiren kişiler zaman içerisinde bulundukları alanda fark yaratan beceriler geliştirmeye de başlar. Bu noktada kariyer seçiminde aile etkisi devreye girer. Aileler çocuklarına karşı kısıtlayıcı olmamalıdır. Baskıcı dayatmalardan kaçınarak kişinin sevdiği alanı keşfetmesi sağlanmalıdır.

Stratejik yetenek yönetimi ve kariyer danışmanlığı alanlarında çocuk ve aile rehberlik alabilir. Aileler belli meslek gruplarında ısrarcı olup çocuklarını manipüle ederlerse kişi ilerleyen süreçlerde mutsuz ve memnuniyetsiz olabilir. Bu sebeple kariyer seçiminde aile etkisi yargılardan uzak ve destekleyici olmalıdır. Ailelerin de çeşitli beklentileri bulunabilir. Dengeli ve baskıdan uzak yorumlar yapabilmek ve çocuğa doğru yaklaşım sergileyebilmek için psikolog desteği alınabilir. Genç bireyler, sevgi ve destek gördüklerini hissettiklerinde denemeye ve keşfetmeye daha açık hale gelirler. Oluşan güvenli ortam sayesinde neyi sevdiklerini anlamaları daha hızlı olabilir.

Kariyer Seçiminde Aile Etkisi: Nasıl Bir Yaklaşım Sergilenmeli?

Ergenlik dönemine gelen meslek seçim süreci, kişinin kendini yeni tanımaya başladığı bir süreçtir. Bu sebeple alınan kararlarda duygusal yönler daha ağır basabilir. Mantıklı çerçeveler içerisinde duygu yönetimi sağlanması adına aileler çocuklarına rehberlik edebilir ve yön gösterebilir. Kişinin kendini tanıması, yetenek ve ilgi alanlarını bilmesi, zayıf ve güçlü yönlerine hakim olması ve tüm bu noktaları doğru değerlendirmesi meslek seçimi için gereklidir. İlk adımda mutlaka kişinin ne yapmak istediği araştırılmalıdır. Kariyer seçiminde aile etkisi baskın gelirse kişi sevdiği alanı anlamakta güçlük çekebilir ya da kendini sevmediği alanlarda çalışmak zorunda hissedebilir. Bu noktada kişi aile etkisi ve toplum baskısı gibi çeşitli dayatmaları bir kenara bırakmalıdır.

Kişinin içinden geçen meslek ya da alanla alakalı bilgi toplamak, seçim sürecini hızlandırabilir. Aile, çocuğunun meslekleri tanımasına yardımcı olmalıdır. Gördüğü yatkınlıklar üzerinden yorum yapmalı fakat baskı kurmamalıdır. Kişinin öncelikleri belirlenmeli ve bu öncelikler dahilinde meslekler gruplandırılmalıdır. Ruhsal doyum, iş doyumu ve maddi doyumdan hangi tarafın daha ağır bastığına karar vermeli, gerekli hallerde artı eksi listesi yaparak incelenmelidir. Tüm seçim süreci aile ve çocuk arasında diyalog halinde olmalıdır. Meslek seçim süreci ailenin tek başına yönettiği bir monoloğa dönüşmemelidir. Çocuk dinlendiğini ve söylediklerine değer verildiğini hissetmelidir. Çatışmaya girmemek ve karşılıklı olarak düşünceleri ifade edebilmek adına psikolog desteği alınabilir.

Meslek Seçiminde Psikoloğa Başvurmanın Önemi

Kariyer seçiminde aile etkisi, ailenin iyi bir gözlemci olduğu durumlarda olumlu sonuçlar doğurabilir. Burada ailenin gözlemlerini aktarma biçimi oldukça önemlidir. Aile, çocuğun özelliklerine ve hayallerine hakim değilse kariyer seçiminde aile etkisi istenmeyen durumların gelişmesine de neden olabilir. Yüksek motivasyon sahibi ebeveyn, çocuğundan yapabileceğinden fazlasını isteyerek onu baskılayabilir. Meslek seçiminde kişi yalnız bırakılmamalı ama baskı altına da alınmamalıdır. Çocukla hiç ilgilenmemek ve çok fazla baskı yapmak yanlış olan iki tutumdur. Her iki durumda da aile çocuğa daha fazla fayda sağlamak adına psikoloğa başvurabilir.

Uzman bir psikolog gözetiminde gerçekleştirilecek çeşitli ölçekler sayesinde çocuğun yetenekleri ve meyilli olduğu alanlar verilere dayanarak saptanabilir. Çocuk ve ailenin iletişimi çok iyi olsa da gergin bir süreç olan meslek seçiminde çocuklar kendilerini yeteri kadar ifade edemeyebilir. Hem profesyonel bir yaklaşım hem de dış bir göz olarak psikologlar, çocukların bu süreci daha hafif atlatmasına olanak sağlar. Mutlu Yaşam’ın uzman kadrosu ile online psikolojik destek alabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/universite-tercihlerinde-aile-tutumunun-onemi/ linkinden ulaşabilirsiniz.