İş Stresi ile Baş Etme Yolları

Günümüzde iş stresi gibi nedenlerle herkesin bir şekilde stresle baş etmek zorunda kalması oldukça yaygın bir durum haline geldi. ‘Stres nedir’ konusuna değinmeden önce aslında her insanın yaşamı boyunca farklı stres faktörleriyle karşı karşıya kaldığını belirtmek gerekir. Stresin tanımını yapmak, genellikle üzüntü ve kaygı gibi terimlerle ilişkilendirilen bir süreç olup, hissedilenleri anlatmaya çalışmak zordur.

Stresli bir birey gün içerisinde kendisini sürekli olarak endişeli, gergin ve huzursuz hisseder. Belli bir orandaki stres kişiyi motive edebilir, herhangi bir tehdit durumunda önlem almayı sağlayarak hayatta kalma konusunda teşvik edici rol üstlenebilir. Ancak aşırı ve kronik hal aldığı zaman yıpranmalara ve psikiyatrik sorunlar yaşanmasına neden olur.

Özellikle iş dünyasında, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte her şey daha da ivme kazandı. Üretim ve rekabet arttı. Çalışanların fiziksel yükü azalsa da daha farklı zorluklar ortaya çıkmaya başladı. İşlerin monotonlaşması, mobbing, rekabet, çalışanların işleriyle aralarına mesafe koyması, zamanla olan yarışları ve kısa molalar gibi durumlar bireyleri oldukça stresli hale getirmeye başladı. Bu durum çalışanların omuzlarına daha fazla sorumluluk yükleyerek hem fiziksel hem de psikolojik olarak zorlu bir sürece girmelerini sağladı.

Kısacası stresli yaşam hayatımızın değişmez bir gerçeği oldu ve bununla baş etme yolları için sağlıklı yöntemler bulmak konusunda bireylere önemli görevler düşmeye başladı. Çalışanlar da artık yaşadıkları bunca sorunlarla mücadele ederken iş stresi ile baş etme yolları konusunda arayışa girmeye başladı. 

İş Stresinin Nedenleri 

Çeşitli faktörler nedeniyle iş stresi ortaya çıkabilir. Bu faktörler hem çalışma ortamıyla ilgili olabilir hem de kişisel nedenlere dayanabilir. İş stresinin nedenlerinden bazıları şunlardır:

Çalışma Ortamına İlişkin Stres Faktörleri:

• İş yeri konumu ve uzaklığı gibi faktörler
• Sınırlı molaların etkisi
• Tatil dönemlerinde çalışma zorunluluğu
• İş yerinin fiziksel atmosferi
• Yönetimdeki sorunlar
• İş tanımının dışında fazla iş yükü beklemek
• Yetersiz maddi ve manevi destek
• Statü ve görevler arası çatışmalar
• Gerekli ortam, malzeme veya ekipman eksikliği

İşe Bağlı Stres Faktörleri:

• İşin ve çalışma koşullarının zorluğu
• Düzensiz çalışma saatleri
• Kısıtlı zamanda çok fazla iş
• Ani görev değişiklikleri
• Ayrımcılık ve haksız davranışlar
• Kaygı uyandıran iş arkadaşlıkları
• İşten çıkarılma korkusu

Kişisel Stres Faktörleri:

• İş için gerekli yeteneklere sahip olamama veya eksik eğitim
• Deneyim ve tecrübe yetersizliği
• Çalışanın kişilik yapısı, ailevi veya sosyal çevre durumları gibi dışsal yaşam koşulları

Yukarıdaki faktörlerin dikkate alınması, iş stresiyle başa çıkma yöntemleri üzerine daha bilinçli kararlar alabilmenizi sağlar.

İş Stresinin Fiziksel ve Psikolojik Etkileri

Stres bir hastalık olmasa da belirtileri tıpkı hastalıklara benzer şekildedir. Ayrıca sonuçları, bireyleri bir hastalık tablosu kadar olumsuz etkileyebilir. Stresin oluşturduğu belirtileri göz ardı etmemek, kaynağını belirlemek ve başa çıkmak için çözüm üretmek gerekir.

İş stresi çalışanları fiziksel ve psikolojik yönden etkisi altına alır. Stres altında kalıp kendini baskı altında hisseden bireyler, kendine has özelliklerine göre dışarıya pek çok farklı tepkiler verebilirler. 

İş hayatının psikolojik etkileri aşağıdaki belirtilerle kendini belli eder;

• Ruh halindeki ani değişiklikler (Mutsuzluk, isteksizlik, öfkelenme, saldırganlık,vs.)
• Kaygı bozuklukları
• Tükenmişlik sendromu
• Konsantrasyon eksiklikleri
• Anksiyete ve panik atak 
• Tahammülsüzlük

Fiziksel belirtiler ise şu şekildedir;

• Gün boyu süren halsizlik ve yorgunluk hissi
• Yaygın vücut ağrıları (Baş, boyun ve kas ağrıları başta olmak üzere)
• Mide ve bağırsak problemleri
• Uyku sorunları
• Tansiyon problemleri
• Kalp çarpıntıları
• Dermatolojik problemler (Kaşıntı, egzama, ürtiker vb.)
• Bağışıklığın sürekli düşmesi ve sık hastalanma

Tüm bu etkenlerin yanı sıra bireylerin hem kendi hem de iş hayatlarında bazı davranışsal değişiklikler de göze çarpmaya başlar. Çalışma hayatında performans düşüklüğü, özgüven eksikliği, inisiyatif alamama, becerilerini sergileyememe, iletişim çatışmaları, işe devamsızlık sorunları, sorunlara çözüm üretememe ve kaçma gibi etkenler dikkat çekebilir. Bazı insanlar bu sorunları bilinçsizce alkol veya uygun olmayan ilaçlar kullanarak çözmeye çalışır. Bu, durumun daha da kötüye gitmesine neden olabilir. Ayrıca, bedensel rahatsızlıklar da görülebilir. 

İş Stresi ile Başa Çıkma Yöntemleri 

Bu bölümde ‘stresten nasıl kurtulunulur, stresten nasıl korunulur’ gibi sorulara yanıt bulabileceğiniz nitelikte, özellikle iş stresi ile başa çıkma yolları hakkında sizler için özel bir rehber hazırladık.

Profesyonel Yardım Almak

İş stresi ile baş etme yolları için profesyonel destek almak son derece önemlidir ve sorunu kökten çözmek konusunda sizlere başarılı bir yöntem sunar. Çalışma ortamında strese neden olan kişi ya da olayların farkına varmak, sorunların kaynağını bulmak sorunu kökten çözmek açısından önemlidir. 

Türkiye’nin Terapi Odası Mutlu Yaşam Merkezi’nin uzman psikiyatrist ve psikolog kadrosu desteğiyle yaşadığınız tüm çalışma hayatı sorunlarını geride bırakabilirsiniz.

Zaman Yönetimi ve Planlama 

Artık üretken olmadığınızı ve iş stresiyle başa çıkamadığınızı düşünüyorsanız zaman yönetimi ve planlama konusunda eksikleriniz olabilir. Zamanınızı iyi yönetmek için sosyal medya gibi dikkatinizi dağıtan ve sizi bölen şeylerden uzaklaşmayı deneyin. Ardından “yapılacaklar listesi” oluşturun.

Tamamladıklarınızı işaretleyerek bir sonraki adıma geçin. Önem ve işlerin teslim sırasına sadık kalın. Her şeye aynı anda odaklanmak yerine tek bir işe odaklanın. İş aralarında gelen farklı görev ve sorumluluklar için hayır demeyi öğrenin. Bu sayede iş stresi ile baş etme yolları konusunda kendinizi daha rahat hissedeceksiniz.

Mola Verme ve Dinlenme 

İş stresi ile baş etme yolları içinde dinlenmek ve molaları kaçırmamak iyileştirici bir güce sahiptir. Uzun saatler bilgisayar başında oturmak ve hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemek pek çok insan üzerinde olumsuz etkilere sahiptir.

Öğle molalarını es geçmemek, mutlaka dinlenmek ve belki biraz egzersiz yapmak, iş stresinin fiziksel ve duygusal etkileriyle savaşmanız konusunda sizi mutlu edecek bir çözüm olabilir. Gün içinde belirli aralıklarla kahve molaları ve kısa egzersizler yapmayı deneyebilirsiniz. Bu sayede yaşadığınız stresi azaltarak ruh halinizi iyileştirecek ve çok daha sağlıklı bir birey olacaksınız.

İş ve Özel Hayat Dengesi

İş ve özel yaşam dengesini kurmak dile kolay gelse de herkes için zorlu bir süreç olabilir. İyi planlanmış ve dengede kurulmuş olan iş ve özel hayat; yaşanabilecek olan stres yükünü azaltır. İş stresi ile baş etme yolları için öncelikle sağlığınıza odaklanın. 

Siz iyi olursanız her şey yolunda olur. Bunu unutmayın. Sevdiklerinize zaman ayırın, kısa tatillere çıkın. Hayatınızı planlarken kendinizi iş hayatına kaptırmayın. Tükenmişlik sendromu yaşamamak için hem iş hem de özel hayatınıza sınırlar koyun. Örneğin; e-postalarınıza gece dönüş yapmayın. Ertesi gün iş planlarınız arasına dahil edin. 

Nefes ve Meditasyon Teknikleri

İş stresi ile baş etme yolları konusunda nefes ve gevşeme egzersizleri gibi tekniklerden faydalanmak iyi bir fikir olabilir. Özellikle doğru nefes alma, stres yönetimi başta olmak üzere birçok açıdan fayda sağlar. Gün içinde belirli aralıklarla nefesinize odaklanmak için en az beş dakika ayırmaya gayret edin. 

Meditasyon ve nefes egzersizleri, farkındalık kazanmak adına etkili egzersizlerdendir. Bu sayede hayatta yaşadıklarınızı çok daha kolay şekilde kabul ettiğinizi, stres düzeyindeki azalmayı gözle görülür bir şekilde fark etmeniz mümkündür. Nefes meditasyonu, kalp ritminizi ve sindirim sisteminizi belirgin bir şekilde düzenlemeye yardımcı olur. Ayrıca duruşunuzu doğru bir şekilde ayarlayarak daha enerjik hissetmenize katkı sağlar. Stresli bir anda rahatlamak istediğinizde bunu yapabilirsiniz:

• Burnunuzdan derin bir nefes alarak içinizden sekize kadar sayın. Havayı içinizde o kadar zaman daha tutun. Sonrasında içinizden 16’ya kadar sayarak havayı yavaşça ağzınızdan dışarıya verin. Nefesinizin sesine odaklanın ve gerginliğinizin azalmasına yardımcı olun. Bu egzersizi 10 kere tekrarlayabilirsiniz.

Türkiye’nin Terapi Odası Mutlu Yaşam ile dünyanın neresinde olursanız olun iş stresi ile baş etme yolları için en başarılı çözüme ulaşabilirsiniz. İş hayatında yaşadığınız tüm sorunları geride bırakmanın ve sağlığınıza kavuşmanın mutluluğunu yaşamak hiç bu kadar kolay olmamıştı. Sizlerle tanışmayı bekliyoruz. Bizlere buradan ulaşabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/bagimlilik-turleri/  linkinden ulaşabilirsiniz.