İnsomnia Nedir? Belirtileri Nelerdir?

İnsan yaşamının sağlıklı bir şekilde sürebilmesi için kendi başına ve rahat bir şekilde nefes almak, yemek yemek, uyumak gibi temel ihtiyaçların giderilmesi gerekir. Bu ihtiyaçlardan biri ya da birkaçı yeterli oranda sağlanamadığında günlük yaşamı aksatacak ölçüde problemler yaşanabilir. Genel sağlığı ve yaşam kalitesini belirleyen kritik faktörlerden biri olan uyku, sürekli bir ihtiyaçtır.

İnsomnia, diğer bir adıyla uykusuzluk insan yaşamını derinden etkileyen rahatsızlıklardan biridir. Kişi, rahatlıkla yapabileceği eylemleri gerçekleştiremez ve odaklanması güçleşir. İnsan yapısı bir rutin oluşturma eğilimindedir. Uykusuzluk hali beden tarafından tekrarlanabilir. Bu durum uzun süreler devam ederse vücuttaki etkileri daha kritik boyutlara ulaşabilir.

Psikolog desteği alarak sağlıklı uyku düzenine kavuşabilirsiniz. Yetişkinler için Online Psikolog – Mutlu Yaşam Danışmanlık  üzerinden detaylı bilgi alabilir, sizin için en uygun psikolog ile online görüşme sağlayabilirsiniz.

Uykusuzluk Nedir?

Uykuya dalmayı ve uykuda kalmayı zorlaştıran insomnia, bir uyku bozukluğudur. İstemsizce çok erken saatte uyanma ya da uykuya geri dönememeye sebep olabilir. Uykusuzluk rahatsızlığı yaşayan kişiler, uykudan uyandıklarında kendilerini bitkin ve yorgun hisseder. Uykusuzluk hali kişinin enerji seviyesi ve ruh halini değiştirirken sağlığını, profesyonel hayattaki başarısını ve yaşam kalitesini de olumsuz yönde etkileyebilir.

Uyku ihtiyacı kişiden kişiye değişiklik gösteren bir gereksinim olsa da araştırmalar sağlıklı bir yetişkinin ortalama sekiz saat uyumasının gerekli olduğunu vurgular. Pek çok kişi yaşamının belirli bir döneminde günlere ya da haftalara yayılan kısa süreli uyku problemi ile karşı karşıya kalabilir. Kısa süreli uykusuzluklar akut uykusuzluk problemi olarak adlandırılır. Bu tarz durumlarda kişiyi tetikleyen genellikle travmatik bir olay ya da strese bağlı olarak gelişen bir durumdur.

Akut uykusuzlukların bir ay ve daha uzun sürmesiyle birlikte kişi kronik uykusuzluk yaşamaya başlar. Kronik uykusuzluk problemi insomnia olarak adlandırılır. Sorunun kendisi uykusuzluk olabileceği gibi çeşitli tıbbi problemler ya da kullanılan ilaçlardan kaynaklanan etkiler de olabilir. Probleminin kaynağını öğrenmek ve çözümlenmesi için harekete geçmek için online psikolog desteği alabilirsiniz. Mekandan bağımsız gerçekleşen seanslar sayesinde çözüme daha hızlı ulaşabilirsiniz.

İnsomnia Belirtileri Nelerdir?

Her psikolojik rahatsızlıkta olduğu gibi uyku bozukluğu da bir dizi belirti ile kendini gösterir. Uyku bozukluğu için en keskin belirti uykuya dalarken zorluk yaşamaktır. Gece uyanmak, sabah çok erken kalkmak, uykudan uyanınca dinlenmiş hissetmemek, gün içerisinde hissedilen uyku hali ve yorgunluk gibi fiziksel belirtiler; depresyon, anksiyete, gerginlik gibi psikolojik belirtiler; odaklanma ya da hatırlamada güçlük çekme, dikkat toparlayamama gibi zihinsel süreçleri etkileyen belirtiler görülür. Kişi günlük yaşantısında artan kazalar ve tekrarlanan hatalar yaşayabilir. Tüm bunlara ek olarak uyku konusunda endişe duyabilir.

İnsomnia Nedenleri Nelerdir?

Çeşitli koşul ve sebeplerle ilişkilendirilebildiği gibi uykusuzluk tek başına gözlenen birincil bir sorun da olabilir. Uykuyu bozan türlü alışkanlıklar, stres, yaşanan olaylar kronik uykusuzluğa sebep olabilir. Problemin temelinde olan sebebi keşfetmek ve tedavi etmek uykusuzluğa çözüm olabilir. Her bireyin problemi tanıma, kabul etme ve tedaviye yönelik adım atma süreci farklı işler. Bu sebeple uykusuzluğa çözüm sürecinin tamamlanması için sabır gereklidir. Uyku bozukluğuna sebep olan temel nedenler şunlardır:

• Stres: Sağlık ve aile ile ilgili endişeler, profesyonel yaşantı ya da okul hayatındaki aksaklıklar, finansal problemler, sosyal yaşantıdaki aksaklıklar stres yaşanmasına sebep olabilir. Stres geceleri zihni aktif kalmasını sağlayarak uykuya dalma sürecini zorlaştırabilir. Sevilen bir kişinin hastalanması ya da ölmesi, işten çıkarılmak, iflas etmek, boşanmak gibi stresli olaylar veya travmatik anlar uykusuzluğa neden olabilir.

• İş ya da seyahat programı: Sirkadiyen ritimler vücudun uyku ve uyanıklık düzenini sağlar ve vücudun iç saatini oluşturur. Bu ritimler kişinin çalışma saatleri ve yaptığı seyahatler sebebiyle bozulabilir. Değişen vardiyalarda, erken ya da geç saatlerde çalışmak, jetlag bu duruma örnek verilebilir.

• Kötü uyku alışkanlıkları: Belirli olmayan bir yatma düzeni, yatma zamanı öncesine yapılan uyarıcı eylemler, uykuya elverişsiz bir ortamda uyumak, yatakta yemek yeme, çalışma, televizyon izleme, telefon ile uğraşma gibi çeşitli eylemler kötü uyku alışkanlıklarındandır. Sürekli olarak tekrar edilmesi insomnia oluşmasına sebep olabilir. Uykunun hemen öncesinde bilgisayar, telefon, televizyon, video oyunları gibi çeşitli ekranlarla geçirilen zaman uyku sürecini olumsuz etkiler.

• Çok geç saatlerde yemek yemek: Yeme alışkanlıkları kişiden kişiye değişebilir ancak özellikle gece geç saatlerde yemek yemek rahatsızlık verici olabilir. Yatmadan önce ağır yemek ya da çok fazla yiyecek tüketmek fiziksel olarak rahatsız hissettirebilir. Ana öğünlerini yatma saatlerine yakın zaman dilimlerine alan pek çok kişi asit reflüsü şikayeti yaşayabilir. Bu rahatsızlıkta yiyecekler yemek borusuna geri kaçar ve mide ekşimesi yaşanır. Midedeki rahatsızlık hissi kişinin uykuya dalmasını zorlaştırır.

• Tıbbi durumlardan kaynaklı olarak gerçekleştirilen tedaviler uykusuzluğa sebebiyet verebilir. Diyabet, kalp hastalığı, astım, kanser, reflü, aşırı aktif tiroid, Alzheimer hastalığı ve Parkinson hastalığı insomniaya sebep olabilir.

• İlaçlar: İnsomnia, bazı ilaçların kullanımı ile ilişkilendirilebilir. Tansiyon ya da astım ilaçları gibi reçete ile kullanılan pek çok ilaç, bazı antidepresan ilaçlar uyku bozukluğuna sebep olabilir. Bu ilaçlara ek olarak bazı ağrı kesiciler, alerji ilaçları, soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan ilaçlar ve çeşitli zayıflama ürünleri gibi reçeteye tabi olmadan satılan pek çok ilaç uyku sürecine etki edebilir.

• Uyku ile alakalı bozukluklar: Gece boyunca belirli aralıklarla nefes alımına engel olan uyku apnesi yaygın bir uyku bozukluğudur. Uyku apnesi yaşayan kişiler uyku sürecinin sıklıkla bölünmesinden şikayet eder. Bu durumun yanı sıra huzursuz bacak sendromu da kişinin hareketsiz ve rahat kalması gereken uyku halini güçleştiren durumlardandır.

• Ruh sağlığı bozuklukları: Travma sonrası stres bozukluğu uykuyu etkileyebilir. Pek çok ruhsal bozulma uyku üzerinde etki gösterir.

• Alkol, nikotin ve kafein: Çay, kahve, kola ve diğer kafeinli içecekler vücutta uyarıcı etki oluşturur. Bu çeşit ürünlerin öğleden sonra ve gecenin geç saatlerinde tüketmek uykuya dalımı zorlaştıran durumlardandır. Uykuyu etkileyen başlıca uyarıcılar arasında tütün mamullerinden nikotin bulunur. Alkol, uykuya dalmaya yardımcı etki sağlayabilir fakat derin uyku aşamasının önüne geçer ve kişinin uykunun ortasında uyanmasına sebep olur.

Uykusuzluğunuzun sebebini anlamak ve uyku düzeninizi oturmak için Mutlu Yaşam’ın online psikolog desteğine başvurabilir, sağlıklı bir uyku alışkanlığına bir adım daha yaklaşabilirsiniz.

İnsomnia Nasıl Giderilir?

İnsomnia yaşayan bir kişi ilk etapta bu durumu fark ederek psikolog desteği almalıdır. Psikolog desteği aldığı süreci daha verimli kılmak ve insomniayı daha hızlı bir şekilde atlatabilmek için bir dizi alışkanlık edinilebilir. Bunlar:

• Aktif ve hareketli olmak,
• Düzenli olmak ve yatağı uyku saatleri haricinde toplu tutmak,
• Düzenli olarak kullanılan ilaçları kontrol etmek,
• Gereksiz mavi ekran kullanımlarını sınırlandırmak,
• Gün içerisinde kestirmelerden kaçınmak,
• Kafein, nikotin ve alkolden kaçınmak,
• Yemek saatlerine özen göstermek ve uykudan önce yiyecek tüketmemek,
• Sıcak banyo yapmak, meditasyon yapmak, dinlendirici müzik dinlemek gibi kişiselleştirilebilir uyku rutinleri oluşturmak olarak sıralanabilir.

Önceki yazımızı https://mutluyasam.com.tr/cocuklarda-sosyal-duygusal-gelisim/ linkinden okuyabilirsiniz.