Erich Fromm Kimdir? Psikolojiye Katkıları Nelerdir?

Erich Fromm, psikoloji ve felsefe dünyasında, insan doğası, toplum ve birey ilişkileri üzerine önemli katkılarda bulunmuş çok önemli bir düşünürdür. Erich Fromm eserlerinde, sadece bireyin iç dünyasına anlamaya yönelik şekilde değildir; aynı zamanda toplumdaki yapıları, kültürel etkileri, bireyin bu etkiler ile nasıl başa çıkabileceğini anlatmıştır.

Eserleri ile psikoloji ve sosyoloji dünyasında örnek alınan Erich Fromm’un okuma sırası yoktur ve Erich Fromm nasıl okunur diye düşünmeyin… Her eseri içinde çok büyük cevherler taşır ve sizi farklı dünyaların kapısını aralar. Hadi şimdi gelin, Erich Fromm’un zihninin içine yapacağımız yolculuğumuza başlayalım.

Erich Fromm’un Yaşamı

Erich Fromm, 1900 yılında Frankfurt’ta doğmuş, Yahudi bir ailenin tek çocuğudur. Babasını huysuz, annesini ise sık sık depresif olarak tanımlayan ünlü psikoloğun çocukluğu pek de mutlu geçmemiştir. I. Dünya savaşı çıktığında Fromm sadece 14 yaşındaydı ve çevresindeki savaşın yıkıcı etkisiyle çok küçük yaşta karşılaştı. İnsan doğasının üzerine bir yaşam boyu düşünmeye devam etti. Bu yaşadığı olumsuz deneyimler onu psikoloji ve sosyolojiye çok daha fazla yaklaştırdı.

Erich Fromm’un Eğitim Hayatı

1922 yılında Heidelberg Üniversitesi’nde Sosyoloji okuyan Fromm, psikanaliz eğitimini Frankfurt Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Psikanaliz eğitimi aldıktan sonra, Sigmund Freud’un psikanaliz teorilerinden büyük ölçüde etkilendi. Ancak bunları yeniden yorumlayarak kendi teorilerini geliştirdi.

1922 yılında Berlin Üniversitesi’ne geçerek burada psikoanalitik eğitimi almaya başladı. Erich Fromm’un kuramı, insan doğasını, toplumu ve bireyin bu iki yapı arasındaki ilişkisini anlamaya yönelik çok yönlü ve derinlemesine bir yaklaşımdır. Görüşlerinde, klasik psikanalizden farklı olarak insancıl ve sosyal bir perspektiften insan davranışını inceler.

1930’larda Zürih Psikanaliz Derneği’nde çalışarak daha sonra New York’a taşınmıştır. Bu dönemde, ünlü düşünürün eğitim hayatı sonlansa da, daha geniş bir sosyal psikoloji perspektifi geliştirmek için çabalamıştır. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşadığı yıllarda, akademik kariyerine devam etmiş ve Yale Üniversitesi, Columbia Üniversitesi gibi önemli okullarda öğretim üyeliği yapmıştır.

Erich Fromm’un Psikolojiye Katkıları

Ünlü psikolog, psikoanalitik sosyal teori ve hümanist psikoloji alanlarında yaptığı derinlemesine çalışmalarla psikolojiye önemli katkılarda bulunmuştur. Modern psikoloji üzerine kalıcı etkiler ve çalışmalar yapmış olsa bile onun görüşü daha çok varoluşçu psikoloji üzerineydi. Erich Fromm’un eserlerindeki toplum eleştirisi, kendini aşma ve özgürleşme çabalarına yönelik önemli rehberler sunmaktadır.

Fromm sözlerinde ve çalışmalarında, insan psikolojisinin yalnızca biyolojik değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel yönlerinin de göz önünde bulundurulması gerektiğini savunmuştur. İnsanın gelişimini ve özgürleşmesini daha anlamlı kılacak her alanda düşüncelerini aktarmış ve insan psikolojisine dair zengin teoriler ortaya koymuştur. Ayrıca psikolojik olarak “sağlıklı birey” kavramı üzerinde çalışmalar yapmıştır. Özellikle sevgi, özgürlük ve birey üzerine çeşitli eserleriyle psikoloji dünyasına yeni bakış açıları kazandırır. Şimdi gelin bu kavramları detaylıca anlattığı kitaplarını inceleyelim.

Özgürlük Kavramı ve Özgürlükten Kaçış Teorisi

Özgürlükten Kaçış kitabında, özgürlüğün hem bir insanın doğasında var olan bir arzu hem de modern toplumun birey üzerinde yarattığı derin bir korku olduğunu savunmuştur. Özgürlük, bireysel gelişim için önemli bir kavram olsa bile, getirdiği sorumluluklar modern toplumun etkileri ile birleşince özgürlük korkusu ortaya çıkar.

Erich Fromm, Özgürlük Korkusu teorisinde özgürlüğün insan doğasında önemli bir yer tuttuğunu kabul eder. Ancak modern toplumlarda bu özgürlüğün getirdiği belirsizlik, yalnızlık, sorumluluk gibi faktörler özgürlüğün bir tehdit olarak algılanmasına neden olur. Bu zıtlık özgürlük paradoksunu ifade eder. Böylece söz konusu kavram, bireyin özgürleşme arzusuyla özgürlüğün getirdiği zorluklar arasında bir çelişki yaratır.

Sevgi Üzerine Düşünceleri – Sevme Sanatı

Fromm, sevgi üzerine derinlemesine düşünceler geliştiren bir psikologdur. Erich Fromm “Sevme Sanatı” adlı eserinde, sevgi kavramını çok yönlü bir şekilde ele alır. Erdem ve mutluluk için bir sanat olarak öğrenilmesi gerektiğini, onun kitaplarında okuyabilirsiniz.

Ünlü düşünür, sevginin karmaşık ve derin bir kavram olduğunu da belirtir. Sevgi genel anlamıyla bir duygu olarak ifade edilse de, ona göre bireysel bir yetenek ve başarıdır. Sevgi, yalnızca bir kişiyle olan bağda değil, insanın hem kendisiyle olan ilişkisi ve diğer insanlarla olan toplumsal bağlarda kendini gösterir.

“Sevgi Kusurları Yok Etmez” görüşüyle sevgi anlayışını derinlemesine anlamamıza yardımcı olur. Bu görüş, sevginin mükemmel olmayan bir insanı “tamir etmek” ya da onun eksikliklerini ve kusurlarını ortadan kaldırmak amacıyla kullanılmaması gerektiğini vurgular.

Sevgi Teorisi’nde sevginin yalnızca bir duygu değil, aynı zamanda öğrenilmesi ve geliştirilmesi gereken bir sanat olduğundan bahseder. İnsanın kişisel gelişimini ve insanlık durumunu olumlu etkilemek için sevgiyi öğrenmek gerekir. Ona göre sevgi, insanın kendini gerçekleştirmesi ve yolunda ilerlemesi için çok önemli bir araçtır. Sevgi, insanın özdeğerini bulmasına, kendini aşmasına yardımcı olur. Fakat sevgi yoksa etrafındaki her şeye karşı insanın yabancılaşmasına neden olur.

Toplum ve Birey Üzerine Sosyal Psikoloji Çalışmaları

Sosyal psikoloji alanında da ünlü psikolog, derinlemesine analizler yapmıştır. Onun sosyal psikolojiye olan katkıları özgürlük, sevgi, yabancılaşma ve toplum eleştirisi gibi konular etrafında şekillenmiştir. Erich Fromm’a göre toplum, bireylerin psikolojik ve duygusal gelişimini belirleyen oldukça güçlü bir yapıdır. Birey hem içsel dünyası hem de toplumsal bağlamda şekillenir. Toplum, bireyi yönlendirir ve şekillendiren bir güçtür.

Fromm, modern toplumların insanları nasıl yabancılaştırdığını ve insanların kendilerini topluma karşı nasıl yabancı hissettikleri konusunu da araştırmıştır. Kapitalizm ve bireycilik, bireyleri tüketici ve makine gibi görürler. Bu da insanların kendilerini yalnız ve anlamsız hissetmelerine yol açar. Bu yalnızlık zamanla sosyal fobi, içine kapanıklık, anksiyete bozuklukları ve narsist kişilik bozukluğu gibi ruhsal hastalıkları tetikleyen en büyük faktörlerden biridir.

Bahse konu düşünce yapısı, önemli bir eseri olan “Kendini Savunan İnsan” adlı kitabında, insanların zarar verme ve yıkıcılık eğilimlerini psikolojik bir perspektiften inceler. Kendini savunma psikolojisi, bireylerin kendilerini tehdit altında hissettiklerinde daha agresif ve yıkıcı olduklarını açıklar. Bu durum da dışsal tehditlere karşı bağımlı hale geldiklerini, bunun da toplumsal yapılar tarafından teşvik edildiğini vurgular.

Erich Fromm için Yaşama Sanatı, onun insan doğası ve bireysel gelişim üzerine olan düşüncelerinin temel taşlarından biridir. Fromm, yaşamın yalnızca bir süreklilik ya da hayatta kalma mücadelesi olmadığını, insanın kendini kendini gerçekleştirme ve derin anlam arayışı içinde bulunması gerektiğini savunur.

Erich Fromm’un Psikolojiye Kalıcı Etkileri

Fromm, psikolojiye yaptığı sayısız katkı ile insan doğası, toplum ve birey arasındaki ilişkiyi derinlemesine anlamamıza yardımcı olmuş çok önemli bir figürdür. Yine psikolojiye yaptığı kalıcı etkilerden biri olan rüya ve bilinçdışı üzerine yaptığı çalışmalarda, Erich Fromm rüyaların ve bilinçdışının insanın derin korkularını, arzularını ve toplumsal baskılarını yansıttığını savunur.

“Erdem ve Mutluluk” anlayışı ise insanın içsel potansiyelini geliştirmesi ve toplumsal bağlamda sağlıklı bir yaşam sürmesi ile ilgilidir. Fromm’a göre, erdem ve mutluluk sadece bireysel değil aynı zamanda toplumsal bir anlam taşır. Gerçek mutluluk, kapitalizm bireyciliğin insan üzerindeki etkilerine karşı çıkarak bireylerin sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesidir. Ancak bu her zaman mümkün olmayabilir. Siz de bu süreçte modern yaşamın getirdiği sorunlarla başa çıkmakta zorlanıyorsanız, Mutlu Yaşam’dan profesyonel destek alabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/ise-gitmek-istememe-psikolojisi-nereden-kaynaklanir/ linkinden ulaşabilirsiniz.