Duygusal Bağımlılıktan Kurtulmak 

Duygusal bağımlılık en basit hali ile şu şekilde tanımlanabilir; başkaları olmadan yaşamını sürdürürken zorlanmak, sürekli sevilmediğini hissetme duygusuna kapılmak. Bu hisle başa çıkmak oldukça zordur. Gündelik yaşamımızda insanlar ile olan ilişkimize zarar verebilir aynı zamanda yoğun bir şekilde duygusal sorunlar yaşamamıza neden olabilir. Ancak bu durumdan kurtulmanın birçok yolu mevcuttur. Bugünkü yazımızda duygusal bağımlılık nedir, duygusal bağımlılığın çeşitleri nelerdir ve bu durumdan nasıl kurtulabiliriz bunlardan bahsedeceğiz. 

Duygusal Bağımlılık Nedir? 

Bağımlılık kelimesini duyduğumuz an aklımıza maddelere olan bağımlılığımız gelir. Örneğin sigara, alkol, uyuşturucu, kafein, tatlı, yemek yeme bağımlılığı. Bu tür bağımlılıklar kolay bir şekilde tespit edilip kişinin isteği ve kararlılığı, çevresinin desteği ile kolayca atlatılabilir. Ancak duygusal bağımlılık konusunda geldiğimizde durum o kadar basit olmayabilir. En basit hali ile bir bireyin başka bir bireye duygusal açıdan bağımlı olma hissine kapılmasıdır.

Çocukluk döneminde anneye ya da babaya duyulan bağımlılık ile başlayabilir. Çocuk annesi ya da babası olmadan hiçbir şeyi yapmak istemez. Örneğin kendi başına yemek yiyebilecek yaşa geldiği halde hala annesinin ya da babasının onun karnını doyurmasını bekliyorsa, tek başına uyuyabileceği halde uyuyamıyorsa ya da okul çağına gelmiş ise ona verilen sorumlulukları annesinin ya da babasının desteği olmadan yapamıyor ise duygusal bağımlılık durumu yaşanıyor olabilir.  Sevildiğini, değerli olduğunu, önemsendiğini hissetmek isteme durumu da duygusal olarak kişiyi bağımlı hale getirebilir.  

Belirtiler Nelerdir? 

Duygusal bağımlılığın temel olarak 3 tür belirtisi vardır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz: kontrolcü olmak, güven duymamak, kendinden bile şüphe duymak. 

Kontrolcü olmak: Duygusal olarak bağımlı olan bireyler sürekli olarak kendi adlarına başka bireylerin karar vermesini gereksinim duyarlar. Bu durum olmadan yaşamakta zorlandıkları için de etraflarındaki her şeyi ve herkesi kontrol altında tutmak isteyip zamanla kontrolcü ve çıkarcı bir birey haline gelirler. Başkalarının onu bırakma düşüncelerine bile tahammül edemezler. Sürekli yanlarında birilerinin olmasını isterler.  

Güven duymamak: Duygusal olarak bağımlı olan bireyler kendilerini bir köşeye iterek başkaları adına yaşamaya başlarlar. Başka bireylerin aldıkları kararlara güvenir, herkesin teker teker fikrini alır, elde ettikleri bu fikirler ile hareket ederler. Diğer bireylerin fikirleri kendi fikirlerine kıyasla daha önemlidir. Kendi düşüncelerine, istediklerine önem vermek yerine sürekli başka bireyleri kendi yerlerine koyarak hareket ederler.  

Kendinden bile şüphe etmek: Duygusal olarak bağımlı olan bireyler hayat ile ya da yaşadıkları şeyler ile kendi başlarına yüzleşemezler. Hatta başka bir bireye duygusal olarak bağımlı olmadan nasıl yaşayabileceklerini bile bilemezler. Güven duymadıkları için ya da bir şeylerden korktukları için bir konuda karar verebilmek onlar için eziyet haline gelmektedir. Sürekli hayatta sırtlarını yaslayabilecekleri bireylere ihtiyaç duyarlar. 

Duygusal Bağımlılık Çeşitleri

Duygusal bağımlılık durumu bireyin diğer kişiler ile olan ilişkilerinde ortaya çıkar. Genellikle kişinin eşi ile ailesi ile ya da arkadaşları ile olan ilişkilerinde kendini gösterir. Bu durumda geri çekilme sendromu da yaşanır. Yani yalnızlık korkusu ya da yaşanan ilişkinin bozulacağı endişesi duyulur. Aynı zamanda anksiyete ya da depresyon durumunu da tetikler.

Bu durumu yaşayan bireylerde özgüven eksikliği, yalnız kalma korkusu, olumsuz düşünme, dikkat eksikliği, karşısındaki bireyi sürekli memnun etme gereksinimi, diğer bireylerden daha aşağı olduğunu hissetme ya da diğer bireyler ile iletişim kurma konusunda sıkıntılar yaşanabilir. Bu bağımlılığın ortaya çıkabileceği 3 temel alan bulunur. Çift ile, aile ile ya da sosyal çevre ile. 

1. Çift İle Yaşanan Duygusal Bağımlılık 

Çiftler arasında yaşanan duygusal bağımlılık günümüzde en çok yaşanan duygusal bağımlılık türüdür. Partnerine romantik ilişkide bağımlılık yaşayan bireyler kendi benlikleri yokmuş gibi davranır, sık sık partnerlerini kıskanırlar, sürekli olarak partnerleri ile birlikte vakit geçirmek isterler. 

2. Aile İle Yaşanan Duygusal Bağımlılık 

Birey ailenin belirli üyelerine aşırı ve takıntılı derecede bağlılık gösterir. Mesela aile üyelerinden biri ile sürekli konuşma ihtiyacı duyar, karşısındaki bireyin onayını almadan hiçbir konuda karar alamaz, aile üyelerinden birini sürekli kontrol etme ihtiyacı hisseder. 

3. Sosyal Çevre İle Bağımlılık 

Sosyal çevre ile bağımlılık durumunda ise birey değerli ve zirvede olduğunu hissedebilmek için başka kişiler tarafından tanınmak, popüler olmak ister. Çalıştığı iş yerinde kabul görmek ister, yakın arkadaş çevresi tarafından sürekli onaylanmak ister, kendini unutur etrafındaki insanların sorunlarına gereğinden fazla odaklanır çözebilmek için çok büyük çabalar gösterir. 

Bağımlı İlişkiden Kurtulmak

Çiftler arasında, aile bireyleri arasında ya da sosyal çevre ile yaşanan bağımlılık ruhsal olarak sağlıklı bir yaşam sürmemizi engeller. Zihnimizi sürekli meşgul eder kendi başımıza bir şeyler yapabilmemizi engeller; kendimizi başarısız, yetersiz hissetmemize, bir şeyleri durmadan sorgulamamıza neden olur. Odağımızda sürekli olarak başka bireyler yer alır onlara yetmeye çalışırken kendimizi ikinci plana iteriz. Bu gibi sorunlar yaşamaya başladığımızda hayat çekilmez bir hal alır. Duygusal bağımlılıktan kurtulmanın yollarını şu şekilde sıralayabiliriz: 

1. Bağımlılığımızın Farkında Olmak: Duygusal olarak bağımlı olan insanlar bağımlı oldukları kişilerden ayrı kalmak istemezler, karşılarındaki kişileri kendilerinden çok severler bu kişi aileden biri de olabilir, yakın arkadaş da olabilir ya da kişinin eşi de olabilir. Ancak yaşanan durum doğru değildir. Duygusal olarak bağımlı olan kişi en kısa zamanda bu durumun farkına varmalı, bu davranışlardan vazgeçmeli, önceliklerini değiştirmek için çabalamalıdır.  
2. Yalnızlık İle Başa Çıkmayı Öğrenmek: Duygusal olarak bağımlı olduğunuz kişi yanınızda olmadan kendiniz olabileceğiniz istediğiniz gibi davranabileceğiniz alanlar oluşturun. Örneğin yoga yapmaya başlayabilirsiniz, en az 1 saatlik tek başınıza kaldığınız yürüyüşler yapabilirsiniz, ilginizin oldu bir konu ile ilgili kursa başlayabilirsiniz. Ne yaptığınızın önemi yok önemli olan bunu tek başınıza; aile bireylerinize, yakın arkadaşlarınıza ya da partnerinize ihtiyaç duymadan yapabilmeniz. 
3. Olumsuz Düşüncelerden Uzak Durmak: Kıskançlık, korku, yetersizlik gibi olumsuz düşüncelerinizin farkında olun ve bu düşüncelerden uzak durun. Negatif düşünceler etrafınızı sardığı an hemen kafanızı dağıtmak için başka şeyler ile uğraşın yürüyüş yapın bir şeyler izleyin, müzik dinleyin.  
4. Karşınızdaki Bireyler İle Yaşanan Durumu Konuşmak: Bu durumu yaşadığınızın farkına vardıysanız yapmanız gereken en önemli şey aile bireyiniz ile, partneriniz ile ya da yakın arkadaşınız ile bu konuyu açık bir şekilde konuşabilmektir. Hissettiklerinizi karışınızdaki birey ile paylaştığınızda sizi daha rahat anlayabilecek bu durumdan kurtulabilmeniz için size destek olabilmek için elinden geleni yapacaktır.  
5. Hissedilen Duyguları Gözlemlemek: Kulağa çok basit gibi gelse de aslında en zor aynı zamanda da en çok işe yarayan yöntemlerden biridir. Telefonunuza, ajandanıza, bilgisayarınıza hatırlatıcı notlar alın. Örneğin sosyal bir ortamda arkadaşlarınız ile konuşurken ya da partneriniz ile ya da aileden biri ile konuşurken ne hissettiniz? Bunları düzenli olarak not alın. Bu yöntem size bağımlılığınız ve hisleriniz hakkında ipuçları verecektir. 
6. Profesyonel Bir Psikologdan Yardım Almak: Duygusal bağımlılık her yaş grubunda; aileye, yakın arkadaşlara ya da bireyin partnerine karşı görülebilir. Bu durumun yaşam kalitenizi olumsuz etkilediğini hissettiğiniz an zaman kaybetmeden profesyonel bir psikolog desteği almalısınız.  

Bu yazımızda duygusal bağımlılığın ne olduğundan, çeşitlerinden ve duygusal bağımlılıktan nasıl kurtulacağınızdan bahsettik. Duygusal bağımlılığın üzerinden gelebilmek için Psikolojik Danışmanlık Merkezi’nden veya online terapi ve online psikolog hizmetlerimizden yararlanabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/mukemmeliyetcilik-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.