Çocuklarda Parmak Emme Alışkanlığı

“Eli sürekli ağzında, sürekli parmağını emiyor.

Ne yaptıysak parmağını emmeyi bıraktıramadık.

 Artık büyüdü de, neden bu çocuk hala parmağını emiyor?”

Sevgili ebeveynler, bu sözler size de bir yerlerden tanıdık geliyor mu?

Öyleyse çocuğunuzla sürekli bu durumu yaşamak sizin de kafanızı çok karıştırmış olabilir…

O halde, çocuklarda parmak emme nedir, sebepleri nelerdir, ebeveyn olarak sizler nasıl bir tutum sergilemelisiniz ve biz uzmanlar bu problemi ne gibi yöntemler kullanarak çözüme ulaştırıyoruz, buyurun birlikte bakalım.

Çocuklar Emmeyi Ne Zaman Öğrenir?

Doğum yapmış ebeveynler bilirler…

Sağlıklı bir bebek doğar doğmaz doktor tarafından annenin göğsüne verilir. Bebek de hemen memeye yönelerek sanki daha önceden biliyormuş gibi annesinin memesini emmeye başlar. Çünkü bebekler daha anne karnındayken emmeyi öğrenirler. Birçok anne hamileyken doktor kontrolüne gittiği zaman, ultrason görüntüsünde bebeğin kendi parmağını emdiğine şahit olmuştur. Yani bebeklerin gerçekleştirdiği emme davranışı öğrenilmeyen içgüdüsel olarak emme refleksi ile açıklanabilen bir davranıştır. Bundan dolayı bebeklerin emmeyi çok iyi biliyor olmalarına şaşırmamak gerekir.😊

Bebeklikte Görülen Emme Refleksi Çocuklukta Parmak Emme Davranışına Nasıl Dönüşür?

Emme refleksi anne karnından itibaren bebeklerde haz yaratan, psikolojik rahatlamayı sağlayan güçlü bir davranıştır. Bebek dünyaya geldikten sonra hem doyma güdüsünü, hem sakinleşme ve rahatlama güdüsünü emme refleksi ile karşılar. Bebekler büyüdükçe ise kendini rahatlatma ve sakinleşme ihtiyaçlarını emmenin dışında başka şekillerde ve farklı objelerle karşılamaya başlar.

Bebeklik dönemi bitip çocukluk dönemine geçildiğinde çocuklar dil gelişimi ilerlediği için kendini ifade ederek, battaniye, peluş oyuncak gibi objelere dokunarak, dişlerinin çıkması sonucunda çiğneme refleksinin gelişmesiyle beraber yavaş yavaş emme refleksini bırakmaya başlarlar. Ancak bazı durumlarda çocuk, yaşı büyüse de emme refleksinin sağladığı rahatlama durumunun hazzını başka alışkanlıklardan karşılayamaz. Böyle olunca çocuklarda emme davranışı bebeklik dönemindeki emme refleksinin devamı olarak karşımıza çıkar.

Bebeklik döneminde anne sütünden erken kesilmiş olan çocuklarda, emme ihtiyacının yeteri kadar doyurulmamış olması çocuklarda parmak emme davranışı geliştirmesine ve sürdürmesine sebep olabilir. Ayrıca bebeklerde emzik de bebeklerin emme reflekslerini güçlendirerek, emme hazzının devamını yaşamalarına neden olmaktadır. Bebek hazır olmadan emziğin bıraktırılması çocuklarda parmak emme davranışı olarak emme refleksinin gösterildiği yeri değiştirebilir. Böylece çocuk emzik emme refleksinin devamını parmağı üzerinden göstermeye başlar.

Çocuklarda parmak emmeye neden olan farklı duygusal problemler de söz konusu olabilir. Örneğin evde huzursuz bir ortamda büyüyen çocuklar, kendini güvende hissetmediğinde parmağını emme davranışını gösterebilirler. Özellikle karı-koca arasında yaşanan çatışmalarda anne-babalar her ne kadar dışarıya yansıtmamaya çalışsalar da, çocuk evdeki huzursuzluğu hisseder ve bu durum da çocukta strese neden olur. Böyle zamanlarda stres yaşayan çocuk, kendini en aşina olduğu parmağını emme yöntemi ile sakinleştirir.

Uyku problemi yaşayan çocuklarda da parmak emme davranışı sıklıkla görülür. Çocuk uykuya geçiş evresinde problem yaşıyorsa rahatlamak, gevşemek ve uykuya dalmak için parmak emme davranışı gösterebilir. Bazen aileye yeni bir kardeş geldiğinde, boşanma ve ayrılık süreçleri ile okula başlama dönemlerinde çocuk tarafından hissedilen kaygı da çocuklarda parmak emme davranışına yönlendirebilir.

Parmak Emme Davranışı Ne zaman Gelişimsel Bir Problem Olarak Kabul Edilir?

Çocuklarda emme refleksinin azalarak haz duygusunun başka şeyler üzerinde yoğunlaşma alışkanlığının gelişmesi 4 yaşına kadar devam edebilir. 4 yaşından sonra ise emmeye karşı gösterilen yoğun isteğin kendiliğinden sönmesi ve kaybolması beklenir. Bazı çocuklarda süreç daha uzun zamana yayılabilir.

Çocuk, 4 yaşını geçmesine rağmen hala parmağını emiyorsa ve bu davranışa devam ettiği için parmağında fiziksel bir hasar oluştuysa, ağız, diş, damak sorunları görülmeye başladıysa bu durumu bir davranış problemi olarak kabul edilir. Bu noktada ebeveynlerin bir uzman çocuk psikoloğu desteği almaları çok önemlidir.

Parmak Emme Davranışı Gösteren Çocukların Ailelerine Öneriler:

Parmak emme davranışıyla karşı karşıya olan aileler öncelikle çocukta kaygı uyandıran bir durum olup olmadığını incelemelidirler. Bu davranışın en çok ne zaman ortaya çıktığını iyi gözlemlemelidirler.

Aileler özellikle aşırı tepkilerden kaçınmalıdırlar. “Sen artık büyüdün yapma bunu, bebek misin” gibi küçük düşürücü cümlelerden kaçınmalıdırlar.

“Parmağına acı biber sürerim.” şeklindeki korkutucu ifadeler kullanmamalıdırlar.

Çocuk parmak emme davranışını her yaptığında sürekli uyarılmamalıdır. Onun yerine ebeveyn çocuğun dikkatini dağıtarak özellikle ellerini kullanacağı başka bir aktiviteye yönlendirilebilir. (Beraber oyun oynamak gibi)

Eğer uykuya geçerken çocuklarda parmak emme davranışı artıyor ise, yaşı küçük çocuklar için emzik ya da bir uyku nesnesi (yumuşak bir oyuncak vb.) kullanılabilir. Uyuduktan sonra da elinin ağzına gitme durumunda ebeveyn çocuğun yanındaysa elini yavaşça ağzından çekebilir. Emzik kullanamayacak daha büyük yaştaki çocuklarda uykuya dalmadan önce parmak emme davranışı artıyor ise, çocuğun uyku öncesinde sırtının sıvazlanarak rahatlamasına yardımcı olmak, uyku öncesi masaj yapmak, uyku arkadaşı yerine geçebilecek bir oyuncakla uyumasını sağlamak ve hikaye kitapları okuyarak dikkatini dağıtmak gerekebilir.

Çocuğa parmak emme davranışının parmağına zarar verdiğini, canını acıttığını, ağız ve dişlerine zarar verebileceği çocuğun yaşına uygun düzeyde anlayabileceği kelimelerle anlatılmalıdır.

Tüm bu yaklaşımlar sonucunda çocuğun kendisini güvende hissedip rahatlamasını sağlamak hedeflenir. Rahat ve huzurlu olan çocuk zamanla parmak emme davranışını kendiliğinden bırakabilmektedir.

Sonuç olarak; çocuklarda parmak emme davranışının bir rahatlama ve gevşeme yöntemi olduğunun unutulmaması ve verdiği haz nedeniyle alışkanlık haline gelebileceği göz önünde bulundurularak çocuğu bu davranışı bırakmaya zorlamak yerine, sabrederek ve çocuğa saygı göstererek olumlu bir tutum sergilemek daha doğru olacaktır.

Neden Psikolojik Danışmanlık Merkezi’nden Destek Almalısınız?

Çocuklarda parmak emme davranışı, 3-4 yaşına kadar normal ve zararsız kabul edilebilir. Ancak çocuk 4 yaşını geçmişse, hala parmak emme davranışını devam ettiriyorsa ve çocuğun fiziksel sağlığında birtakım bozulmalara yol açmaya başladıysa bir uzmandan destek almak kaçınılmaz durumdadır.

Mutlu Yaşam Psikolojik Danışmanlık Merkezi, psikologlar ile çocuklarda parmak emme gibi davranış sorunlarının terapisinde destek olmaktadırlar. Dolayısıyla çocuğa ve aileye uygun yol haritasını çizerek etkin terapi planı oluşturulur. Bu süreçte sadece problemi yaşayan çocukla değil,  aileyle de birebir çalışmak gerekir.

Bu süreçte uzman bir psikolog önce aile ile görüşerek yaşanan problemin öyküsünü ve çocuk hakkında gerekli bilgileri alır. Çocuklarda parmak emme sorununa neden olabileceği düşünülen bazı soruları aileye sorarak aile dinamikleri de anlaşılmaya çalışılır. Bu sorunu yaşayan aileler çocuklarının gelişimleri ve çocuğuna yaklaşım tutumları konusunda son derece endişeli ve kafası karışık olabilmektedirler. Ailenin kaygılarını hafifletmek, onlara güven vermek ve empatik bir şekilde yaklaşmak sizlere danışmanlık yapacak olan tüm uzmanların öncelikli hedefidir. Çocuklara yönelik yapılan tüm terapi sürecinde aile ile iş birliği içinde olmak çocuğun terapiden daha kısa sürede fayda görmesi için çok önemlidir. Çocuğun terapi süreci boyunca zaman zaman aileler ile de geri bildirim seansları düzenlenerek bu seanslarda evdeki ortam ile ebeveyn tutumları üzerine konuşarak değerlendirmeler yapmak gerekebilir.

Aile görüşmesinden sonra çocuk ile yapılan bireysel terapi seanslarında ise, çocuğun dünyasında parmak emme davranışına neden olabilecek duygusal, gelişimsel veya öğrenmeye dayalı kaynaklar araştırılmaya başlanır. Bu araştırma süreci küçük yaş dönemi çocuklarında oyun terapisi ile ilerleyeceği için çocuk bu süreçten sıkılmaz, aksine kendisini oyun oynuyor gibi hissederek sorunun çözümüne katkıda bulunur. Belirli bir terapi süreci içerisinde sorunun kaynağını bulduktan sonra uygun olan terapi yöntemi ile kısa zamanda çözüme ulaşılır.

Siz de çocuğunuzda böyle bir problemin var olduğunu gözlemliyorsanız, Mutlu Yaşam Psikolojik Danışmanlık Merkezi ile iletişim kurarak detaylı bilgi alabilirsiniz.

Hepinize sağlıklı ve mutlu günler dileriz.😊

Bu yazımızda çocuklarda parmak emme alışkanlığı konusuna değindik. Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/iliskilerde-ayrilik-sureci/ linkinden ulaşabilirsiniz.