Agorafobi Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Kaygı bozuklukları arasında öne çıkan terimlerden biri de agorafobidir. Peki Agorafobi nedir? Terim, kişinin kalabalık ve açık alanlarda, toplum içinde ya da evden uzakta olma korkusu olarak tanımlanan bir tür kaygı bozukluğudur. Bu bireylerin kendini güvende hissettiği yerlerden uzaklaşmasına veya yeni bir ortama girmekten kaçınmasına neden olabilir. Çoğunlukla panik bozuklukla birlikte görülür ve kişinin hem endişe hem de korku yaşadığı yerlerden uzaklaşma eğilimini artırır. Panik ataklar, ani bir korku hissiyle birlikte gelişirler ve yoğun fiziksel semptomlar ile karakterize olurlar. Bu durum, kişinin kaçınma davranışını tetikler. Söz konusu tanıya sahip olan kişiler, kalabalık alışveriş merkezlerine gitmekten, toplu taşıma araçlarına binmekten ve evden uzaklaşmaktan kaçınma eğilimi gösterebilirler. Bu tür eylemleri yapmak istediklerinde mide rahatsızlığı, terleme, titreme ve baş dönmesi ve stres seviyesinde artış görülebilir. Agorafobi belirtileri genellikle birbiriyle ilişkilidir. Farklı psikolojik tedavi yöntemleriyle kaygı bozukluklarından kurtulmak mümkündür.

Agorafobi Neden Ortaya Çıkar?

Kaygı bozukluğu, genetik faktörlerin etkisi altında ortaya çıkabilir. Aile üyeleri arasında anksiyete bozukluğu yaşayan kişilerin olması durumunda, psikolojik rahatsızlığın gelişme riski artış gösterebilir. Genetik yatkınlık, bireyin beyin kimyasında ve sinir sistemindeki işleyişinde farklılıkların yanı sıra kaygı bozukluklarına da sebep olabilir.

Travmatik deneyimler, semptomların ortaya çıkmasında etkin bir role sahiptir. Kişi, geçmişte kalabalık bir mekanda veya açık bir alanda panik atak yaşamışsa bu tür ortamlardan kaçınma eğilimi gösterebilir. Kaçınma davranışları zamanla söz konusu kaygı bozukluğuna dönüşebilir. Kontrol kaygısı ve sosyal fobi de bu kaygı bozukluğunun tetikleyici unsurları arasında yer alır. Kalabalık ortamlarda kendini kontrol edemeyeceğini düşünen kişiler, genellikle güvende hissettikleri tanıdık ve kontrol edilebilir mekanlarda bulunmayı tercih ederler. Birçok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkan bu rahatsızlıktan kurtulmak için profesyonel kişilerden yardım alabilir, tedavi sürecine başlayabilirsiniz. Detaylı bilgi edinmek ve randevu oluşturmak için Mutlu Yaşam Danışmanlık ile iletişime geçebilirsiniz.

Agorafobi Nasıl Anlaşılır? 

Kişiden kişiye göre agorafobinin belirtileri değişiklik gösterebilir. Yaygın olarak görülen bazı belirtiler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Kaçınma Davranışları: Kişi, kalabalık yerlerden kaçınma gereği duyar. Toplu taşıma araçlarını kullanmaktan, açık ve kapalı yerlerde bulunmaktan, sırada beklemekten ve tek başına evin dışında olmaktan hem korku hem de kaygı hisseder. Güvende hissetme ihtiyacından dolayı evden uzaklaşmakta güçlük çeker.
• Kaçış Planları Yapma: Bu psikolojik rahatsızlığa sahip olan kişiler, genellikle kaçış planları yapma eğiliminde olurlar. Örneğin, panik atak geçirme durumunda hızlı bir şekilde güvenli hissettikleri yere ulaşma ve birini arama planı yaparlar.
• Yalnızlık Korkusu: Panik atak esnasında bir başkasının yardımından mahrum kalacağı düşüncesi, kişinin yalnız kalma korkusunu tetikleyebilir.

Kişide panik bozukluğun olup olmadığını incelemeden agorafobi tanısı konur. Kişinin gösterdiği belirtiler hem panik bozukluğu hem de agorafobinin ölçütleriyle ilgiliyse, her ikisi de ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Kaygı bozukluğu yaşayan kişiler, belirtileri deneyimlediklerinde genellikle yoğun bir endişe hissederler ve bu durum günlük yaşamlarını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle tanısı konulmuş kişilerin profesyonel destek alması önerilir. Psikoterapi yöntemleri, kaygı bozukluğunun giderilmesinde ve sürecin etkili bir şekilde yönetilmesinde yardımcı olur. Yetkin kadrosu ile öne çıkan Mutlu Yaşam Danışmanlık Merkezi bu konuda ideal bir tercih olabilir. İlgili kişilerle iletişime geçerek randevu talebi oluşturabilir, profesyonel yardım sayesinde süreci kolaylıkla atlatabilirsiniz.

Agorafobi Risk Faktörleri Nelerdir?

Psikolojik rahatsızlığın gelişiminde, birçok risk faktörü bulunmaktadır. Bu faktörler, bireylerin kaygı bozukluğuna olan yatkınlığını artırabilir ve semptomların ortaya çıkmasında etkili olabilir. Kadınlarda, ergenlerde ve genç erişkinlerde semptomların ve risk faktörlerinin görülme olasılığı daha fazladır. Ailenin geçmiş öyküsü, tedavi edilmeyen panik atak bozuklukları hastalığın ortaya çıkma riskini artırabilir.

Kaygı bozukluğu ile ilgili psikolojik rahatsızlıklar, genel olarak panik atak ile ilişkilendirilir. Agorafobili panik bozukluğu olan bireyler, panik atak yaşama endişesinden dolayı kalabalık yerlerden uzaklaşma isteği duyabilirler. Bu durum, açık alan korkusunun yaşanmasına sebebiyet verebilir. Kişilik özellikleri, stres ve zorlayıcı yaşam koşulları risk oluşumunu artırabilir. Düşük özgüvenli, çekingen ve endişeli kişiler bu sorunla karşı karşıya kalabilir. İş kaybı, boşanma ve sağlık sorunları gibi yaşamda meydana gelen büyük değişiklikler semptomların ortaya çıkmasına neden olabilir. Yoksun kalma durumları, alkol ve madde kullanımı psikolojik rahatsızlığın ortaya çıkmasını tetikleyebilir. Risk faktörlerini tanımak ve belirtileri uzmanlar eşliğinde değerlendirmek erken teşhis ve tedavide önemli bir rol oynar.

Agorafobi Nasıl Teşhis Edilir?

Kaygı bozukluğunun doğru bir şekilde teşhis edilmesi, uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Teşhis koymak için agorafobi belirtilerin dikkatlice değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca bunlar bir uzman eşliğinde değerlendirilmelidir. Aksi takdirde, diğer psikolojik rahatsızlıklar ile karıştırılabilir ve yanlış tedavi yöntemi seçilmesi durumlarının oluşmasına neden olabilir. Örneğin, kaygı ve panik atak belirtileri bazı fizyolojik rahatsızlık semptomları ile karıştırılabilir. Psikiyatrist ya da psikolog, belirtileri ölçeklere uygun bir şekilde değerlendirecek ve doğru teşhisi koymak için çeşitli yöntemler kullanacaktır.

Değerlendirme sürecinde, anksiyete ölçekleri ve tanı yöntemleri kullanılır. Gerekli olduğu durumlarda ise fiziksel muayene yapılabilir. Başka tıbbi ve psikiyatrik durumlarla karıştırılmasını önlemek amacıyla bazı testler ve ek değerlendirmeler gerekebilir. Hastanın yaşadığı korku ve kaçınma davranışlarının süresi, şiddeti, sıklığı, eşlik eden diğer psikiyatrik bozukluklar ve fiziksel hastalıklar sorgulanır. Kişilik yapısı ve stresle başa çıkma becerileri değerlendirilir. Tanı için DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Tanı ve İstatistik El Kitabı) kriterleri kullanılır.

Agorafobi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi sürecinde etkili birçok yöntem bulunur. Agorafobi tedavisini olumlu etkileyen terapi ve tedavi yöntemleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• İlaç Tedavisi: Kaygı bozukluğu tedavisinde ilaçlar işe yarayabilir. Antidepresanlar ve anksiyolitikler gibi ilaçlar, semptomları hafifletmek ve kişinin korkularıyla başa çıkmasını kolaylaştırmak amacıyla kullanılabilir. İlaç tedavisi, genellikle bilişsel davranışçı terapiyle birlikte uygulanır ve kişinin tedaviye olan yanıtına bağlı olarak doz ayarlamaları yapılabilir.
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Tedavide yaygın olarak kullanılan yöntemlerden biri Bilişsel Davranışçı Terapidir. Kişinin düşüncelerini ve davranışlarını olumlu yönde değiştirmek amacıyla bu terapi yöntemi kullanılabilir. Terapist, kişinin korkularını ve endişelerini anlamaya çalışır ve danışman ile iş birliğinde bulunur. Ardından, düşünceleri sorgulamak ve değiştirmek amacıyla farklı stratejiler sunar. Bilişsel Davranışçı Terapi, korkulan durumlarla yavaş bir şekilde yüzleşmesini ve endişeleriyle başa çıkmasını sağlayan adımlar içerir.
• Maruz Kalma Yöntemi: Kişinin korktuğu durumlarla yavaş yavaş karşılaşmasını sağlayarak nasıl başa çıkabileceğini öğrenmesine katkıda bulunur. İlk olarak, tenha ve güvenli hissedilen ortamlarda başlanabilir, zamanla kalabalık mekanlara maruz kalma süresi artırılabilir.
• Destek Gruplarına Katılım: Kaygı bozuklukları ile başa çıkmak için destek gruplarına katılmak faydalı olabilir. Destek grupları, benzer deneyimlere sahip insanların bir araya gelerek deneyimlerini paylaşmasını sağlar. Bu tür gruplar, kendini anlaşılmış ve desteklenmiş hissetmek açısından yardımcı olur. Aynı zamanda benzer durumdaki insanların başa çıkma stratejilerini öğrenme ve motivasyon artırma fırsatı sunar.

Tedavi yöntemleri, her birey için farklılık gösterebilir. Seçilen yöntemler, kişinin ihtiyaçlarına uygun bir şekilde uyarlanmalıdır. Bu nedenle, Mutlu Yaşam’ın uzman kadrosuna danışmak ve kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmak önemlidir. Kaygı bozukluklarıyla yaşamak zor olabilir. Ancak uygun tedavi ve destekle korkularla başa çıkmak, günlük yaşamı etkileyen sınırlamaları azaltmak mümkün hale gelebilir.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/yoksunluk-sendromu-nedir-belirtileri-nelerdir/ linkinden ulaşabilirsiniz.