Tırnak Yeme Hastalığı Sebepleri Nedir?

Genellikle çocukluk döneminde görülen ve yetişkinlik sürecinde sonlanan bir hastalık olan tırnak yeme hastalığının birçok tetikleyicisi bulunur. Tetikleyiciler arasında stres, korku, kaygı, hayal kırıklığı, dikkat eksikliği, sıkıntı, psikolojik problemler, yalnızlık duygusu gibi sebepler bulunur. Tırnak yemek hem ellerde çirkin bir görünüm oluşturur hem de diş yapısında kalıcı hasar bırakabilir.

Tırnak yeme hastalığı genellikle patolojik bir durum değildir. Sağlıklı bireylerde geçici bir alışkanlık olarak kısa sürede ortadan kalkar. Tırnak yeme, sağlıksız ve istenmeyen bir alışkanlık olarak kalıcılık kazanmaya başladığında patolojik temelleri araştırılmalıdır. Peki, tırnak yeme hastalığı nedir?

Tırnak Yeme Hastalığı Nedir?

Tırnak yeme alışkanlığı hem çocuklarda hem de yetişkinlerde sıkça görülen ve sağlık açısından risk oluşturan alışkanlıklardandır. Kişiler çoğunlukla sıkıldığı, gergin ya da endişe olduğu anlarda, stres altında hissettiklerinde tırnaklarını yer. Bu durumun temelinde kişinin kaygı ile ilişkisi vardır. Ek olarak, tırnak yeme ruhsal veya davranışsal bozukluk işareti de olabilmektedir.

Peki, tırnak yeme alışkanlığı nasıl başlar? Çoğunlukla 3-4 yaş aralığında başlayan tırnak yeme, ergenlik dönemine kadar artış gösteren bir alışkanlıktır. İlerleyen yaşla birlikte azalabilir ya da durabilir. Bazı kişiler için yetişkinlikte de duygularla baş etmek için tercih edilen bir tutumdur ve bu durumlarda yetişkinler için psikolog desteğinden yararlanabilirler. Öğrenilmiş bir tutum olabildiği gibi, parmak emme ya da dudak ısırma gibi alışkanlıkların sonrasında da gelişebilir.

Tırnak yeme hastalığı; basit ve  zararsız bir davranış problemi olarak görülse de çözümü kolay olmayabilir. Bu sebeple disiplinli ve kararlı tutum sergileyerek alışkanlığın üzerine gidilmelidir. Davranışı tetikleyen ana unsur kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Alışkanlığa yaklaşımın kişi bazlı ilerlemesi ve farkındalığın artması için online psikolog desteği alınabilir.

Tırnak Yemenin Zararları Nelerdir?

Onikofaji olarak isimlendirilen tırnak yeme hastalığının ilerlemesi durumunda vücuttaki birçok farklı uzuv hasar görebilir. Hastalık dahilinde kişi tırnak, tırnak etrafındaki doku ve parmak dokusuna zarar verir. Bu da zaman içerisinde şekil bozukluklarına sebep olabilir. Tırnak ve çevresinde istenmeyen görüntülerin oluşması estetik açıdan zedeleyici olabilir. Kişi kendini kötü hissedebilir; özgüveninde ve sosyal yaşam aktivitelerinde azalma görülebilir. Topluluk önünde konuşmaktan ya da ellerini kullanması gereken sunumlardan çekinebilir.

Kişi uzun vadede tırnak yataklarının zarar görmesine sebep olmuşsa tırnaklarda düşme yaşanabilir. Tırnak yeme alışkanlığı olan kişinin tırnağı yutması halinde midesinde enfeksiyon oluşabilir. Eller gün içerisinde her alanda en efektif kullanılan uzuvlardır. Bu sebeple her an ellerde hijyen sağlamak imkan dahilinde olmayabilir. Tırnakların sürekli ağız ile temas etmesi kişinin birçok enfeksiyon hastalığı geçirmesine yol açabilir. Tırnak yeme pozisyonuna ve tırnağı yeme sırasında harcanan efora bağlı olarak çene ekleminde ve diş yapısında bozulma meydana gelebilir. Çenenin normal kapanmaması gibi istenmeyen durumlar gelişebilir.

Tırnak Yeme Davranışının Nedenleri

Tırnak yeme, kişinin stresli anlarda kötüleşen duygu durum değişikliklerine verdiği bir tepkidir. Hastalığa temel ve ortak neden belirlemek zor olsa da bazı spesifik belirtiler ortaklık gösterir: Genetik yatkınlık, öğrenilmiş davranış, kaygı hali, bebeklik dönemi ve psikolojik temelli bazı rahatsızlıklar. Bebeklik dönemi süresince baş parmağını emen kişilerde ilerleyen dönemlerde tırnak yeme hastalığına yatkınlık görülebilir. Bazı kişilerde beden merkezli davranış bozukluğu geliştirmeye karşın bir eğilim vardır. Buna ek olarak, kişinin aile öyküsünde anksiyete bozukluğu ya da duygu durum değişikleri varsa tırnak yeme alışkanlığına genetik olarak yatkın olabilir.

Ayrıca, bu davranışı aileden de öğrenmiş olabilir. Endişe ve stres anları tırnak yeme hastalığını tetikleyebilir. Özellikle kaygı hissi kişiyi tırnak yeme alışkanlığına itebilir. Çiğneme etkisi stresi ya da gerginliği azaltan bir davranış olarak ele alınır. Tırnak yeme alışkanlığı olan insanlar bu alışkanlığı gergin, sıkkın, yalnız, korkmuş ve aç hissettiklerinde tekrarlarlar. Tırnak yeme genellikle otomatik olarak gerçekleştirilen bir davranıştır.

Tırnak yeme hastalığının psikolojik sebepleri arasında obsesif kompulsif bozukluk, majör depresif bozukluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, ayrılma anksiyetesi, karşı gelme bozukluğu, yaygın gelişimsel bozukluk, tik bozukluğu ve zihinsel gerilik vardır. Bu hastalıklara sahip bireylerde tırnak yeme sıklıkla görülür.

Tırnak Yeme Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Tırnak yeme hastalığı tedavi edilirken kişinin tırnak yeme alışkanlığının altında yatan duygusal etmenler incelenmelidir. İnceleme sonrasında elde edilen faktörlerin azaltılması ya da ortadan kaldırılması için çalışmalar yapılmalıdır. Kişi ve yakın çevresine eğitim verilmelidir. Kişi düzenli olarak online terapi alarak alışkanlığını bırakma seviyesine gelebilir. Belirlenen terapi yöntemi fark etmeksizin yakın çevre kişi ile ilgili olmalıdır. Gülme, hakaret, cezalandırma ya da tehdit etme gibi tepkiler davranışın artmasına sebep olabilir. Kişi alışkanlığını bırakma konusunda teşvik edilmeli, davranışından dolayı suçlanmamalıdır.

Tırnak yeme aşılabilir ancak alışkanlığın tamamen ortadan kalkması uzun vadede kararlı bir yol izlemeye bağlıdır. Tırnak yeme alışkanlığı olan kişiler tırnak yeme terapisinden faydalanabilirler. Bu terapilerde danışanlara davranışlarını kontrol etmek üzerine bazı yeni yetiler öğretilir. Bu yetilerin bir kısmı danışanın kendisi ile ilgiliyken bir kısmı da ailesi ve yakın çevresi ile ilgilidir. Terapi bütünlük içeren bir süreçtir. Bu sebeple kişinin hem kendi azmi hem de çevresinin desteği dengeli olmalıdır.

Tırnak Yeme Hastalığında Kullanılan Terapi Yöntemleri

Tırnak yeme ile ilgili sorun yaşayan danışanlar için tercih edilen birçok farklı terapi yöntemi bulunur. Terapi yöntemlerinden işlevsel değerlendirme analizi, alışkanlığı tersine çevirme, rekabetçi yanıt ve kendi kendine kontrol müdahale sıklıkla denenen yöntemlerdendir. İşlevsel değerlendirme analizi modelinde tırnak yeme alışkanlığının motivasyon kaynağı aranır. Davranışın altında yatan neden ya da nedenler belirlenir. Belirlenen nedenler dahilinde bir hipotez oluşturulur. Hipotez ile tırnak yeme alışkanlığının davranış analizi çıkartılır ve terapi planı hazırlanır. Tırnak yeme konusunda çevresel faktörler kişi bazlı değişiklik göstereceği için işlevsel analiz alışkanlığın sonuçlarını gözlemlemek için ideal bir yöntem olabilir.

Alışkanlığı tersine çevirme dört temel eğitimden oluşur. Bunlar tek tek bakarsak;

Farkındalık Eğitimi:

Bu eğitim ile tırnak yeme sıklığı takip edilir. Davranış videoya kaydedilir. Hangi durumlardan sonra ortaya çıktığının tespiti yapılır. Bu işlemler kişinin davranışı hakkında farkındalığını artırır. Çizelge yardımıyla kişinin hangi koşullarda daha iyi veya daha kötü olduğu belirlenebilir.

Rahatlama Eğitimi:

Bu eğitimin temelinde nefes egzersizleri, hayal gücü ve yoga bulunan bir eğitimdir.

Yetkin Müdahale Eğitimine:

Bu eğitimde danışan tırnak yeme yerine alternatif bir alışkanlığa yönlendirilir. Bu alternatif tutum, danışanın tekrarlayan davranışını fark etmesini sağlayan bir davranış olmalıdır.

Acil Durum Yönetimi:

Bu eğitimde de kişinin aile bireylerine yönelik eğitim içerir. Bu eğitimlerle birlikte danışanın daha konforlu bir ortamda davranış değişikliklerine gidebilir. Rekabetçi yanıt, yöntemler arasında en az tercih edilenidir çünkü kişinin davranışı bastırmasını yöntem edinir. Bu yöntemde kişi tırnak yemeye kalktığında yanındaki kişi tarafından durdurulacağı varsayılır.

Kendi kendine kontrol müdahale yöntemi, kişinin kendini kontrol etme becerisini keşfetmesine ve uygulamasına olanak sağlar. İlk adımda danışana tırnak yeme tutumunun bir problem olduğu ve değiştirilebileceği söylenir. Sonrasında davranışın olası nedenleri ile ilgili konuşmalar gerçekleştirilir. Kişinin farkındalığının artması ve davranışlarını yönetme konusunda iyileşmesi amaçlanır. Online terapi ve online psikolog desteği ile tırnak yeme problemini aşabilirsiniz.

Bu yazımızda sizlere Tırnak Yeme Hastalığı Sebepleri hakkında bilgi verdik. Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/kendine-acima-duygusu/ linkinden ulaşabilirsiniz.