Sonbahar Depresyonu Belirtileri

Sıcak havaların yerini soğuk havalara bırakmasıyla birlikte tatil ve kaçamakların sonlandığı kış mevsiminde insanın ruh hâlinde değişiklikler meydana gelebilir. İlkbahar aylarında insanın içinde olan o coşku dolu hâl, mevsim sonbahara döndüğünde yerini bunalımlı bir havaya bırakabilir. Kişilerde kolektif bir şekilde oluşan bu değişimin altında pek çok neden yatar.

Gün ışığının hormonlar üzerinde etkisi mevcuttur. Bu durum, sonbahar depresyonunu etkileyen faktörler arasında öne çıkar. Biyolojik saat ve döngüye de bağlanabilen bu depresyon, bazı insanları normal sınırlar dâhilinde etkileyerek coşku ve hüzün dengesinde değişiklikler meydana getirir. Bazı kişilerde ise bu durum, psikolojik rahatsızlık boyutuna varabilir.

Yaşanan duygusal değişikliğin sebeplerini anlamak ve içinde bulunulan durumu en iyi şekilde yönetebilmek için psikolojik destek almak gereklidir. Siz de soğuk kış günlerinizde evinizin konforunda online terapi alarak depresyonun etkilerini minimuma indirebilirsiniz.

Sonbahar Depresyonunun Nedenleri Nelerdir?

Günlerin kısalması, havaların soğuması, açık alanlardan güneşi az alan kapalı alanlara geçiş yapılması gibi durumlar, pek çok insana mutsuzluk ve keyifsizlik verebilir. Bu durum için iki farklı sebep değerlendirilebilir.

Bu sebeplerden ilki, sonbahar ve kış mevsimlerinin gelmesiyle birlikte güneş ışığının azalması ve bu durumun hormonları etkilemesi sonucu uykuyu düzenleyen biyolojik saatin bozulmasıdır. Bir başka sebep ise yine güneş ışığının azalmasından kaynaklı olarak beyindeki kimyasal maddelerin salgılanması sırasında sorunlar oluşması ve bu sorunların kişinin ruh hâlinde dalgalanmalar yaratmasıdır. Sonbahar depresyonunun nedenleri biyolojik ve psikolojik nedenler olarak iki başlık altında incelenebilir.

Sonbahar Depresyonunun Biyolojik Nedenleri

İlkbahar ve yaz mevsiminde güneş ışınları dünyaya dik açıyla gelir. İnsan vücudu, gözler vasıtasıyla aldığı güneş ışığını kimyasal enerjiye çevirir. Bu işlem esnasında mutluluk hormonu olarak tanınan serotonin salgılanır. Beynin içerisinde bulunan epifiz bezi, melatonin üretimini sağlar. Melatonin hormonu da ışıksız, kasvetli ve karanlık ortamlarda yoğun bir şekilde üretilir; aynı zamanda uyku hormonu olarak da tanınır.

Işık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürebilen göz yapısı, bu hormonların üretim sürecini doğrudan etkiler. Bu sebepten dolayı, sonbahar mevsimiyle birlikte güneş ışınları azaldıkça mutluluk hormonunun salgılanması da azalır. Eş zamanlı olarak uyku hormonunun salgılanma süreci hızlanır. Beynin kimyası değiştiğinden kişi sonbahar depresyonu yaşamaya başlar. Sonbaharla başlayan bu süreç, kışın da devam edebilir.

Güneş ışığının yoğun bir şekilde kendini gösterdiği yaz mevsiminden soğuk havaların yaşandığı sonbahar ve kış mevsimlerine geçen insan vücudu, değişimlere uyum sağlama konusunda problemler yaşar. Bu duruma bağlı olarak da sonbahar depresyonu sıklıkla görülür.

Sonbahar Depresyonunun Psikolojik Nedenleri

Mevsimsel depresyonun psikolojik nedenleri arasında en popüler olanı, sonbaharın insanı hüzünlendirdiğidir. Özellikle genç yaştaki kişiler için eğlence ve ışıltı dolu günlerin ve yaz aşklarının sonlandığı anlamına gelir. Yaprakların sararması, kuruması, devamında karanlık ve kasvetli kış günlerinin geleceğinin bilinmesi, sadece kapalı alanlarda vakit geçirmek zorunda olmak, güneşin, denizin ve yaz mevsiminin heyecanlı günlerinin biteceğini düşünmek gibi durumlar insanlardaki depresif ruh hâlini tetikler.

Bu durumlara ek olarak, soğuk havalar insana hastalık ve ölümü çağrıştırdığından yaşlı insanlarda daha yoğun bir şekilde yaşanır. Hâlihazırda duygusal bir yapıya sahip olan yaşlı insanların, özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde daha kırılgan bir hâle geldikleri görülür. Bu sebeple yaşı ilerlemiş ve hastalık geçirmekte olan kişiler, bu depresyonu daha ağır bir şekilde atlatabilir. Bütün bu durumların yanı sıra kişinin genetik yatkınlığı bulunuyorsa sonbahar mevsimi, depresyonunun tetiklenmesi için ortam hazırlar.

Sonbahar Depresyonunun Belirtileri Nelerdir?

Havaların soğuma düzeyine göre etkisi artabilen sonbahar depresyonunun belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Halsiz ve bitkin hissetme,
• Yapılan işler için normalden daha fazla yorgunluk hissetme,
• Odaklanma problemi yaşama ya da bu problemin artış göstermesi,
• Değersizlik duygusunu yoğun olarak hissetme,
• Kendini suçlu hissetme, her problemin sebebi olarak kendini görme,
• Kaygı bozuklukları yaşama ve tedirginlik hâli,
• Düşüncelerin çok yoğun bir şekilde yaşanması ve buna bağlı olarak intihar fikrine meyletme,
• Aşırı kilo verme ya da alma,
• Öfkeli ve geçmeyen ruh hâli,
• Sürekli olarak hüzünlü hissetme,
• Cinsel isteksizlik,
• Umutsuz, isteksiz, heyecansız ve mutsuz olma hâli,
• Uyku bozuklukları yaşama, aşırı uykulu olma ya da uykusuzluk.

Belirtiler arasından beş ve daha fazlası sizde bulunuyorsa psikolojik destek almanız, yaşam kalitenizin artmasına yardımcı olur. Çevrenizdeki kişilerde bu belirtileri gözlemliyorsanız onları uzman bir psikoloğa yönlendirebilir ve terapi sürecine başlamalarını hızlandırabilirsiniz.

Sonbahar Depresyonu Yaşayan Kişiler İçin Tavsiyeler

Mevsimsel depresyonlar, geniş kitleleri etkilediği için genelde önemsenmez ve yok sayılır. Ancak gerekli önlemler alınmadığı takdirde depresyon hâli, psikolojinizi istemediğiniz noktalara taşıyabilir. Bazı basit ve uygulanabilir tavsiye ile mevsimsel depresyon sürecinizi sağlıklı bir şekilde yönetebilirsiniz.

• Soğuk mevsimlerde günler kısaldığı için öncesinde planlama yaparak gününüzü güneş ışığı alabileceğiniz şekilde ayarlayabilirsiniz.
• Gün içerisinde perdelerinizi açık tutarak güneş ışığından maksimum fayda sağlayabilirsiniz.
• Güne olabildiğince erken başlamaya çalışmalısınız. Erken kalkmak sizin için zorlayıcı olsa bile kendinizi bu konuda motive etmeli ve çok uyumaktan kaçınmalısınız.
• Hayatın her alanını etkileyen beslenme, özellikle mevsimsel depresyonda oldukça kritik bir noktada olduğundan karbonhidratlı ve yağlı yiyeceklerden uzak durmaya çalışmalısınız. Bu süreçte canınız sağlıksız besinler çekebilir fakat olabildiğince az tüketmeniz, sürecinizi iyileştirmek adına önemlidir.
• Kilonuzu göz önünde bulundurarak bolca su tüketmelisiniz.
• Omega 3 ve D vitamini takviyeleri alabilirsiniz.
• Zihninizi boşaltan ve size iyi gelen aktivitelere yönelebilirsiniz. Örneğin nefes egzersizleri, yoga, meditasyon ve spor yapmak, bisiklete binmek, yüzmek…
• İmkânınız varsa çalışma ortamlarınızı belirli aralıklarla değiştirmelisiniz. Gün içinde temiz hava alma olanağı sunan teras, balkon ya da bahçeye erişiminiz varsa çalışmalarınızı bu alanlarda sürdürebilirsiniz. Çalışma ortamında odaklanamadığınızı hissettiğinizde küçük molalar vererek zihninizi tazeleyebilirsiniz.
• Günlük rutinlerinizi uygulamayı sürdürmelisiniz. Eğer günlük rutinleriniz yoksa alışkanlıklarınızla uyumlu birkaç rutin edinebilirsiniz. Rutinler hem gününüzün kalitesini artırır hem de düzenli olarak birkaç eylem gerçekleştirdiğiniz zaman daha iyi hissedebilirsiniz.
• Sosyal çevrenizle olan iletişiminizi korumalısınız. Etkileşim hâlinde olmak, karamsar ve yorucu düşüncelerin zihninize hükmetmesini zorlaştırır.

Son ve en önemli tavsiye de sonbahar depresyonu yaşarken psikolojik destek almanızdır. Herkesin problemleri yaşama ve çözme süreçleri birbirinden farklıdır. Problemlerinizi küçümsemek ve yok saymak, yeni ve daha büyük problemlerin meydana gelmesine sebep olabilir.

Mevsimsel Depresyonda Cinsiyet Dağılımı

Depresyon, genel olarak kadınlarda daha çok görülen bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu durumun pek çok nedeni olmakla birlikte kadınların duygularını erkeklere oranla daha yoğun bir şekilde yaşamaları, depresyona gösterdikleri meyli açıklayabilir. Ayrıca mevsim geçişlerinde adet düzeninde ve yeme alışkanlıklarında da farklılık yaşanabilir.

Kadınlar, mevsimsel depresyon sürecinde çareyi çoğunlukla sağlıksız besinlerde ararlar. Depresyon sürecinde gerçekleştirilen beslenme hataları, depresyonun ilerlemesine ve istenmeyen sonuçların doğmasına sebep olabilir. Böyle zamanlarda rafine şekerden uzak durarak beslenme dengesi sağlamak ve günlük yaşantıya hareket katmak oldukça önemlidir.

Duygularını yoğun yaşayan insanlar rahatlamak adına günlük tutabilir ya da problemlerini dile getirdikleri ses ve video kaydı alabilirler. Mevsimsel depresyon sürecini en az hasarla atlatmak için bir psikologdan destek alabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/kilo-vermeyi-engelleyen-psikolojik-faktorler-nelerdir/ linkinden ulaşabilirsiniz.