Psikolog ve Psikiyatrist Arasındaki Farklar

Psikologların ve psikiyatristlerin iş tanımları genellikle karıştırılmaktadır; ancak aralarındaki temel fark yetkili oldukları tıbbi alanlardadır.  Psikiyatristler ‘tıp doktoru’ unvanıyla çalışmaktadır. İlaç yazabilme yetkisine sahiptir. İlaç ve psikoterapi kullanarak danışanların zihinsel, duygusal ve davranışsal bozuklukları ile ilgilenirler. Psikologlar ise köklerini felsefeden alan bir disiplini kullanırlar. Zihinsel ve davranışsal süreçleri gözlemler, duygusal ve sosyal anormallikler üzerinden terapi yöntemini gerçekleştirirler. Psikolog ve psikiyatrist arasındaki farklar söz konusu olduğunda ilk söylenebilecek fark psikiyatristlerin ilaç yazma yetkisi olduğu psikologların ise böyle bir yetkiye sahip olmadığıdır. 

Psikolog ve psikiyatristler gerekli durumlarda koordine bir şekilde çalışabilmektedir. Bununla birlikte psikolog ve psikiyatrist arasındaki farklar arasında iki mesleğin eğitim arka planı da birbirinden ayrılmaktadır. Psikologlar eğitimlerinde insan zihninin bilişsel ve davranışsal süreçlerine odaklanırken psikiyatristler biyoloji ve tıp kısmına odaklanır. Psikologlar dört yıllık lisans eğitiminden sonra yüksek lisansla birlikte istedikleri alanda; psikiyatristler ise tıp fakültesinden mezun olduktan sonra psikiyatri alanında uzmanlaşırlar. 

İlk defa profesyonel bir yardım alacak ancak psikoloğa mı psikiyatriste mi gideceğinize karar veremiyor olabilirsiniz. Bu yazımızda iki mesleği tanıtarak psikolog ve psikiyatrist arasındaki farklar konusuna değinerek aklınızdaki soru işaretlerine cevap bulmaya çalışacağız. 

Psikolog ve Psikiyatrist: Temel Yaklaşım Yöntemleri 

Psikiyatri Nedir? 

Psikiyatri bir tıp dalı olup zihinsel bozuklukların teşhis ve tedavisine odaklanır. Çocuk, ergen ve yetişkin psikiyatristleri farklı alanlarda uzmanlaşarak bireylerin yaşadıkları sorunlara çözüm bulmaya çalışırlar. Mental sağlık bozuklukları için ilaç yazabilen psikiyatristler aynı zamanda farklı terapi yöntemlerini uygulayabilmektedir. 

Psikoloji Nedir? 

Psikoloji kişilerin eylemlerini belirleyen duygu, düşünce, davranış ve diğer faktörleri bilimsel olarak inceleyen alandır. Bu sayede kendi eylemlerimizi ve başka insanların davranışlarını açıklayabilir, anlamlandırabilir ve gelecekle ilgili öngörülerde bulunarak sağlıklı adımlar atabiliriz. Temel olarak psikolojik değerlendirme ve tanı eğitimi alan psikologlar, yaklaşım yöntemi olarak terapiyi uygular. 

Anksiyete, öfke kontrol, kaygı bozukluğu, uyku ve yeme bozukluğu, travma sonrası stres bozuklukları gibi birçok alana hitap eden terapi yöntemleri bulunur. Kişinin yaşam kalitesini düşüren ve kişiyi rahatsız eden süreçler psikologla konuşulur ve danışana uygun terapi yöntemi bulunur. 

Çalışma Alanları Açısından Psikolog ve Psikiyatrist Arasındaki Farklar 

Psikologlar ve psikiyatristler farklı eğitim aldıkları gibi zihinsel sağlığı iyileştirmek için kullandıkları yöntemleri de zaman zaman birbirinden farklılaşır. İki meslek grubu da hastanelerde (devlet ve özel), özel kliniklerde, devlet kurumlarında, hapishanelerde, rehabilitasyon programlarında ve çeşitli yerlerde çalışabilmektedir. 

Psikologların ve psikiyatristlerin çalışma alanlarını ve kullandıkları yöntemleri yakından inceleyelim. 

Psikiyatristler ve Uzmanlıkları?

Psikolojik testler, birebir gözlem ve tanı veya bazı durumlarda laboratuvarda yapılan testler sayesinde kişinin zihinsel sağlık durumu teşhis edilir. Teşhis edilen hastalığa ve kişinin durumuna göre danışan terapi için psikoloğa yönlendirilir veya psikiyatrist, psikoterapi yaklaşım yöntemini ve ilacı birlikte kullandığı yöntemi uygulayabilir. 

Psikiyatristlerin tedavisinde ilaç kullanmayı uygun görebileceği bazı alanlar şu şekildedir: 

• Anksiyete bozuklukları 
• Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu 
• Bipolar bozukluk 
• Majör depresyon 
• Travma sonrası stres bozukluğu 
• Şizofreni 

İlaç kullanmaya başlayan kişi psikiyatrist tarafından yakından gözlemlenir. İlacın danışan üzerindeki etkileri takip edilerek ilaçta veya dozajında değişiklik yapılabilir. 

Psikologlar Nasıl Yaklaşır?

Stres, travma ve diğer zihinsel bozukluklarında kullanılan çeşitli terapi modelleri bulunmaktadır. Psikologlar, gözlem yeteneklerini kullanır ve danışanla soru cevap şeklinde konuşarak psikolojik rahatsızlığın tanısını koyar. 

Psikologlar yöntem olarak genellikle konuşma terapisini kullanırlar. Bu yöntemde kişinin terapistiyle belirli konular üzerine konuştuğu seansları içerir. Semptomların anlaşılması ve yönetilmesi adına terapist ve danışan birlikte çalışmaktadır. Psikolog ve kişi arasında güvenli ve şeffaf bir iletişimin kurulması sürecin etkili olması açısından oldukça önemlidir. 

BDT olarak kısaltılan bilişsel davranışsal terapi yöntemi en çok kullanılan terapi yöntemlerinden biridir. Danışanın düşünme şekline odaklanılarak negatif ve sıkıntı veren düşüncelerinden kurtulmasına odaklanılır. Bununla birlikte konuşma terapisi birçok formda olabilir: 

• Terapist ve danışanın birebir görüştüğü terapi 
• Çift ve Aile terapisi 
• Grup Terapisi

Psikolog ve psikiyatrist arasındaki farklar ile çocuk terapisi ve ergen terapisi konularında farklı yaklaşımların kullanılması mümkündür. Psikiyatristlerin uygulamadığı ancak psikologların çocuklar üzerinde kullandığı oyun terapisi buna bir örnektir. Oyun terapisinde çocuk, az kuralın bulunduğu güvenli bir odada serbestçe oynar. Çocuğun doğal davranışlarını gözlemleyen psikolog, çocuğun ifade etmekte zorlandığı duyguları ve davranışları anlamaya çalışır. Bu terapi yöntemi çocuğa olumlu davranışlar kazandırmayı hedeflerken iletişim ve problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesinde kullanılır. 

İlk Önce Psikoloğa mı Psikiyatriste mi Gitmeliyim? 

Anlamlı ve yaşanabilir bir hayat için mental sağlık olmazsa olmazdır. Bir profesyonelden yardım almaya karar veren kişiler sorunları çözmek için ilk adımı atmış demektir. Psikolog ve psikiyatrist arasındaki farklar üzerinde incelemeler ve buna bağlı olarak kimden destek alınması gerektiği sorusunun cevabı her zaman kesin değildir. 

İyi haber şu ki; ruh sağlığı uzmanları danışanın alması gereken yöntemi belirlemek için gerekli eğitim ve bilgiye sahiptir. Gittiğiniz bir psikolog veya psikiyatrist koyduğu tanılar sonucunda sizi bilgilendirerek sürece başlayabilir veya sizi ihtiyacınız olan diğer birime yönlendirebilir. Bu nedenle yaptığınız ilk doktor seçiminin yanlış olmasından korkmanıza gerek yok. 

Bununla birlikte psikolog ve psikiyatrist arasındaki farklar üzerinden psikolog ve psikiyatrist tercihleri için verilen birkaç örnek durum şu şekildedir: 

• Depresyon, bipolar ve şizofreni gibi ilaç tedavisi gerektiren sağlık problemlerine sahip danışanların psikiyatristi ziyaret etmesi önerilir. 
• Çocuk ve ergen danışanların mutlaka psikologla görüşmesi önerilir. Oyun terapisi gibi özel yöntemlerle danışana yardım edilir. İlaçla tedavi görmesi gereken daha komplike ruh hastalıklarına sahip danışanlar psikiyatriste yönlendirilir. 
• Depresyon ve anksiyete genellikle ilaç ve konuşma terapisinin birlikte kullanıldığı yöntemlerle iyileştirilmeye çalışılır. 
• Aynı anda psikolog ve psikiyatrla görüşmek mümkündür. Psikiyatr ilaçla ilgilenirken psikolog terapi yöntemini uygulamaya devam eder. 

Pratikte Psikolog ve Psikiyatrist Arasındaki Farklar 

Yukarıda belirttiğimiz gibi psikologlar da psikiyatristler de aynı amaçla hizmet etmektedir: danışanlarının ruh sağlığını iyileştirmek. Çeşitli yöntemler arasında sizin için uygun olanı bir uzmana danışmadan bulmanız neredeyse imkansızdır. Yapmanız gereken en iyi şey bir psikolog veya psikiyatristle görüşerek sorunlarınızı anlatmaya başlamanızdır. 

Psikologlar, çocuk, ergen ve yetişkinlere uygun bir yöntem uygular. Danışanın semptomlarını, duygularını, düşüncelerini ve hayatını dinleyerek izlenecek yolunu çizer. Danışmayı düşündüğünüz psikoloğun veya psikiyatristin uzmanlık alanlarına bakarak kararınızı verebilirsiniz. Bununla birlikte kişinin kendisi için doğru doktoru ve yöntemi bulmasının vakit alabileceğini unutmamalısınız. Mutlu bir yaşama ulaşma kararınızdan vazgeçmemeli ve sabırlı olmalısınız. 

Neden Mutlu Yaşam Psikolojik Danışmanlık Merkezi’ni Tercih Etmeliyim? 

Mutlu Yaşam Psikolojik Danışmanlık kliniğinde uzmanlar eğitimlerini tamamlamış ve alanlarında uzmanlaşmış psikologlardır. Danışanlar dikkatle dinlenir ve kişiye özel yöntemler belirlenir. Özellikle anksiyete, öfke kontrol, kaygı bozukluğu, uyku ve yeme bozukluğu, travma sonrası stres bozuklukları gibi konularda bir psikologdan yardım almak çok önemlidir. 

Psikolog veya psikiyatristle görüşüyor olmanız fark etmeksizin aldığınız özel yöntemler ve tedavilerin etkisini gösterebilmesi için aşağıdaki kriterlere dikkat etmelisiniz: 

• Danıştığınız uzmanın deneyimli olması 
• Uygulanan yönteminin size iyi gelmesi ve sizi rahat hissettirmesi 
• Tedavinin sürekliliğini sağlamak adına randevu tarihlerinin düzenli olarak ayarlanması 

Daha mutlu ve kaliteli bir yaşam için kendine yatırım yapmak ve yardım etmek isteyen tüm danışanlarımızı kliniğimize bekliyoruz. Çocuk, ergen, yetişkin ve çift terapisi yöntemleriyle bireylerin hayatlarını daha yaşanılabilir ve kaliteli kılmak mümkündür. 

Bu yazımızda psikolog ve psikiyatrist arasındaki farklar konusuna değindik.

Bir önceki yazımız Uzman Klinik Psikolog Burcu Yarapsanlı ZAYİM ‘in yazmış olduğu Çocuklarda Online Terapi Mümkün Mü?  yazısına göz atın..