Meslek Seçimi Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?

Kişi hayatı boyunca pek çok karar alır. Aldığı kararlar ve yaptığı seçimler doğrultusunda yaşantısı şekillenir. Meslek seçimi, bireyin tüm yaşantısını etkileyen önemli seçimlerden biridir. Bireyin hayatını idame ettirebilmesi için yaptığı işe meslek denir. Meslek süreklilik gerektirir. Kişiye hem maddi hem de manevi bir doyum sağlayan meslek, kişi için doğru meslektir. Meslek, belirli bir eğitim deneyimi gerektirir. Kişi meslekle birlikte içine gireceği ve yaşayacağı çevreyi, ilişkide bulunacağı insanları, sosyoekonomik durumunu seçmiş olur.

Ergenlik, bireyin kendini tanımaya ilk adımı attığı zaman dilimidir. Kişi hem bedeninde hem zihninde hem de ruhunda bir dizi değişime şahit olur. Bu değişimler hızlı bir şekilde gerçekleşir ve kişi bazen kendini takip etmekte zorlanabilir. Yaşadığı süreci anlamlandırmakta ve kendini ifade etmekte güçlük çekebilir. Bireysel anlamda yaşanan karmaşa ergen kişinin tüm yaşantısını etkiler. Aynı zamanda ergenlik, yeni kararlar alarak hayatın şekillendirildiği bir süreçtir.

Ergenlik sürecinde kişi hem devam edeceği okulu hem de ilerleyeceği mesleği seçmek durumundadır. Kişi henüz lise yaşantısındayken ilgili olduğu alanı belirleyebilmeli ve yöneleceği yükseköğretim programı için çalışmalar gerçekleştirmelidir. Kişinin ilgili olduğu alanı belirlemesi herkes için aynı zorluk seviyesinde olmayabilir. Ergenlik çağındaki kişi kendini daha iyi anlamak ve tanımak için online psikolog desteği alabilir. Ergen psikoloğunu da içinde bulunduran Mutlu Yaşam Danışmanlık üzerinden psikolojik destek alma ile ilgili sorularına cevap bulabilir.

Doğru Meslek Seçimi Nasıl Yapılır?

Kişilik özellikleri ve meslek arasında kritik bir bağ bulunur. Kişilik özelliklerine uygun meslek seçen insanlar yaptıkları işten keyif alırlar. Keyif alarak çalışan kişiler daha verimli ve daha başarılı olurlar. Meslek seçimi çocukluk döneminde hayal kurma ile başlayan bir süreçtir. Ön ergenlik sürecinde kişinin ilgileri ön plana çıkmaya başlar. 17- 18 yaş aralığındaki kişiler gerçekçi seçimler yapmaya daha meyillidir. Ortalama olarak 25 yaş civarında ise kariyer ve iş konusunda belli bir kararlılığa varılır.

Meslek seçimi birçok farklı faktörden etkilenerek yapılır. Kişinin psikolojik özellikleri mesleğe karar vermesi noktasında kritik bir rol oynar. Zeka, başarı algısı, yapılan işe dair duyulan haz, sosyoekonomik yapı, aile ve toplum baskısı gibi pek çok etmen kişiyi yönlendirebilir. Doğru meslek seçimi için kişinin kendini tanıması oldukça önemlidir. Kendini tanıyan kişi, kendi özelliklerinden yola çıkarak meslek gruplarına yönelebilir. Ayrıca, yetenek, ilgi ve değerler de mesleğe karar verirken göz önünde bulundurulmalıdır.

Herhangi bir baskı ya da zorlamaya maruz kalmadan yapılan, ödül vaadiyle hareket edilmeyen özetle; kendiliğinden ilgilenilen faaliyetler kişinin ilgilerini belirlemede etkilidir. Kişi, kendiliğinden yaptığı eylemlerde yeterli doyuma ulaşıyorsa o konu ile ilgilidir. İlgiler, çocukluk sürecinden 13 yaşına kadar belirginleşir. Yaklaşık olarak 18 yaşında kesinleşir. Bir kişinin belirli bir eğitimden yararlanma gücü veya öğrenme gücü yetenek olarak ifade edilebilir. Kişi, beceri ve davranışlarına bakarak yeni başlayacağı bir eğitim sürecinden ne denli fayda sağlayabileceğini kestirebilir. Mesleğe karar verilen süreci kolaylaştırmak ve kafa karışıklıklarını azaltmak için meslek seçimi testi yapılabilir. Online psikolog desteği alınarak sürecin yıpratıcı etkileri azaltılabilir.

Meslek Seçimi Testi

Meslek seçerken pek çok farklı parametreden yararlanılabilir. Meslek seçimi testleri de bu parametrelerden biridir. Seçimi kolaylaştırmak ve meslekleri gruplamak için kullanılan meslek testlerinin birçok farklı çeşidi mevcuttur. Bireysel Zeka Testi, Stanford-Binet Zeka Testi, Wechsler Yetişkinler Zeka Ölçeği (WAIS), K.I.T Zeka Testi ve Merrill- Palmer Ölçeği Türkiye’de kullanılan genel zeka testleridir. Kişi isterse ilk etapta bu testlerden faydalanabilir.

Birçok farklı alanda oldukça önemli bir yer edinen ekip çalışması özelliğini gözlemleyebilmek için Grup Zeka Testleri kullanılabilir. Grup Zeka Testleri de kendi içerisinde kategorize edilir. Torrance Yaratıcı Düşünme Testi ve Macquarrie Mekanik Kabiliyet Testi özel yetenek ve beceri testlerindendir. Kişinin eğitim yaşantısı ve eğitime olan bakışı meslek hayatındaki tavrını belirlemede etkili olabilir.

Çalışma Alışkanlıkları Envanteri ve Metropolitan Olgunluk Testi kullanılan eğitim testlerindendir. Bourdon Dikkat Testi, Reaksiyon Zamanı Testi, İstikrar Tecrübesi Testi mesleki testlerdir. Bu testler kişinin çalışma hayatındaki süreçlerde odaklanma ve dikkat gereken anlarda nasıl davranacağını öngörmek amacıyla yapılır. Düzgün yorumlanması kişinin meslek seçimi hakkında değerli ipuçları verebilir.

Kohs küpleri, Wechsler Hafıza Ölçeği, Lincoln- Oseretzky Skalası klinik ve psikomotor testlerdendir. Soyut düşünceyi örneklerle ele alan bu testler, soyut düzlemden somut düzleme davranışın nasıl geçtiğini inceler.

California Kişilik Envanteri, Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri, Thomas Testi, Cattell 16PF Şahsiyet Envanteri, Saville & Holdswoth OPO İş Kişilikleri Testi, Myers- Briggs Testi kişilik test ve envanterlerindendir. Kişilik testleri, kişinin günlük yaşamındaki davranışlarını ele alır. Bir olay karşısında verilen tepki ve tutumdan yola çıkarak kişinin genel tavrına dair bir veri oluşturulmaya çalışılır.

Rotter Cümle Tamamlama Testi, Tematik Algı Testi, Roschach Testi projektif testlerdir. Bu testler, kişinin hayattaki çeşitli konulara bakışını göstermeye yarayan testlerdir. Kuder İlgi Alanları Tercihi Envanteri, Mesleki Doyum Envanteri, Thurstone Alaka Testi sıklıkla kullanılan ilgi ve tutum envanterlerindendir. Kişi bu testle sevdiği davranışlarının ilgili olduğu eylemleri daha iyi yorumlayabilir ki bu durum meslek seçimi için oldukça önemlidir. Psikolog tarafından önerilen etkinliği kanıtlanmış testleri çözebilirsiniz. Çözdüğünüz testlerin sonuçlarını çevrim içi psikolog desteği ile dilediğiniz yerden değerlendirebilirsiniz.

Meslek Tercihinde Kritik Noktalar

Kişinin tutarlı tercihler yaparak ilerlemesi huzurlu bir hayat yaşamasına olanak sağlar. Üniversite tercihi yapmadan önce sağlıklı sonuçlar elde edebilmek için detaylı bir araştırma yapmak gerekir. Meslek tercihini etkileyebilecek faktörleri önceden belirlemek seçim işlemini kolaylaştırır. Kişinin kendini tanıması, yeteneklerini bilmesi, ilgi alanlarını fark edebilmesi, kişilik özelliklerini ve değer yargılarını göz önünde bulundurması meslek seçimi için ilk adımdır.

Meslek tercihinde bir diğer önemli adım meslekleri tanımaktır. Meslekler ve uygulanış biçimleri hakkında detaylı araştırma yapılmalıdır. Her mesleğin içindeki dinamiklerle etkileşim halinde olan ders ve konular mevcuttur. Bu anlamda kişinin akademik başarı sağladığı alanların belirlenmesi gerekir. Gelecek için net planlar yapmak mesleğin belirlenmesinde etkili olur.

Örneğin; kansere tedavi bulmak isteyen kişinin yönelebileceği alan sınırlıdır. Mesleğe karar verirken aile, yakın arkadaşlar, toplumsal yargılar gibi dış etmenlerden olabildiğince uzak durulmalıdır. Mesleğe karar verirken bazı kritik sorulara cevap aranmalıdır. Mesleğin niteliği, mesleğe hazırlanma süreci, mesleğe girmek için gerekli olan özellikler, çalışma ortamı, mesleğe giriş ve emekli olma şartları, mesleğin ilerleme ve kariyer olanakları, olumlu ve olumsuz yönleri, üniversiteden mezun olduktan sonra iş bulma imkanları, mesleğin farklı ülkelerdeki yeri ve aynı birikimle yurt dışında faaliyet gösterip gösterilmeyeceği, mesleğin getireceği kazanç seviyesi gibi sorulara cevap aranmalıdır.

Ergenlik sürecinde tüm bu karmaşayı yönetmek ve doğru karara ulaşmak kolay olmayabilir. Kişi ergen terapisi alarak yaşadığı sürecin zorluklarını daha minimal ölçülerde hissedebilir ve tüm yaşantısını etkileyecek zorlu kararları daha sağlıklı bir şekilde alabilir. Online psikolog desteği ile kişi istediği ortamda terapi alabilir.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/patolojik-inatlasma-karsit-olma-karsit-gelme-bozuklugu/ linkinden ulaşabilirsiniz.