İlkokula Hazırlık Süreci Nasıl Olmalıdır?

Çocuklar doğar, büyür ve okula giderler. Çocukların hayatlarında bir kere okul hayatı başladı mı hayatın bu kısmı o kadar uzun sürer ki uzun yıllar boyunca da öğrencilik kimliğini kolay kolay bırakamazlar. İlkokula hazırlık süreci içinde bir çocuğun okul hayatı 3 yaşında kreş eğitimi ile başlar. Bu süreç çocuk için ilk evden ayrılış sürecidir ve sosyal gelişimi açısından çok önemlidir. Bu dönemde çocuk arkadaşlık kurma, sırasını bekleme, paylaşma, el-parmak kaslarını geliştirme, genel öz bakımına yönelik kendi kendine yetebilme gibi sayısız yetkinlik ve beceri öğrenir.

Her çocuk kendine özel ve biriciktir. Bu nedenle her çocuk her beceriyi farklı dönemlerde öğrenir. Ancak her öğrenme sürecinin de bir alt ve üst sınırı vardır. Bazı çocuklar bazı becerileri daha erken yaşta öğrenirlerken bazı çocukların da öğrenmesi gereken bu becerilerini 72 aya kadar geliştirmesi gerekir. Çünkü 72 ay bir çocuğun hayatında bazı becerileri geliştirmesi için bir üst sınırdır. 72 ay 6 yaşa denk gelir ve çocuk 6 yaş doğum gününü kutlamasıyla beraber artık 3-6 yaş aralığını kapsayan ilk çocukluk dönemi bitirerek 2. çocukluk dönemini başlatmış olur.

İlkokula Başlayana Kadar Çocuğumun Gelişimini Nasıl Takip Etmeliyim?

Çocuklar ilkokula hazırlık sürecinden ilkokula başlama yaşı gelene kadar sadece oyun oynama ve etkinlik yapma gibi görevleri üstlenmezler. Belirli beceri ve yetkinlikleri kazanabilmek için öyle enerji harcarlar ki gerçekten bu becerileri geliştirerek büyüme atağı yapmaları onlar içinde hiç kolay değildir. Çocuklar ilkokula başlayana kadar bu büyüme atağını özellikle 4 gelişim alanında yapmak zorundadırlar.

Çocuk Gelişiminde 4 Önemli Gelişim Evresi Nelerdir?

Bu evrelerden ilki “bilişsel ve dil gelişim evresidir.”

Bilişsel Gelişim Evresi:

Bu evrede bilişsel gelişim önceliklidir. Çünkü bilişsel gelişim anlama, düşünme, yaratıcı olma, sorun çözme, muhakeme etme, fark etme, ayırt etme, dikkatini sürdürebilme gibi çocuğun yaşamsal faaliyetlerini doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle bebeklik döneminden 6 yaşa kadar olan süreçte çocuğun bilişsel gelişiminin desteklenmesi çok önemlidir.

Ebeveynler çocuklarını bu alanda desteklemek için onlarla bol bol oyunlar oynamalı ve 5 duyu organına hitap edecek objelerle de oyunlarını desteklemelidirler. Bu nedenle çocuğun toprağa, kuma, çimene dokunması, çiçeği koklaması, farklı koku oyunları oynaması, değişik yerler gezip görmesi, yaşına uygun müzik dinlemesi, ritim tutması, melodileri taklit etmesi, ekşi-tatlı-tuzlu gibi farklı tatlardaki yiyeceklerle damak tadını geliştirerek büyümesi dokunma, koklama, görme, duyma ve tatma duyularını harekete geçirerek çocuğun bilişsel gelişimine yardımcı olacak aktivitelerdir.

Dil Gelişim Evresi:

Çocuk ilkokul evresine geldiğinde çok soyut düşünmeyi gerektiren cümleler haricinde kendisine söylenen her şeyi anlayabildiği gibi kendisini akıcı bir şekilde de ifade edebiliyor olması gerekir. Konuşma becerisi çocuğun ilkokula başlaması için çok önemli bir beceridir. Sosyal iletişimin ön planda olacağı ilkokul evresinde çocuğun dil gelişiminde herhangi bir sorun var ise mutlaka bir uzmandan destek alınması gerekir. Çünkü çocuğun dil gelişiminde yaşadığı problem çözülemedikçe çocuk hem özgüveni üzerinden yara alır hem de akademik alanda kendini başarısız hissedebileceği için okulu ve dersleri sevmeyebilir.   Bu durumda çocuk için çocuk ve ergen psikiyatristi, klinik psikolog ya da dil ve konuşma terapisti ile görüşmek gerekebilir.

İnce Motor Gelişimi:

Çocuklar 6 yaşa gelene kadar küçük kas grubu olarak bilinen el-parmak kaslarını da geliştirmek zorundadırlar. El-parmak kasları ise sadece çocuğun el becerilerini geliştirecek egzersizlerle desteklenerek gelişebilir. Bu egzersizler boyayı doğru şekilde tutma ve boyayı kağıda doğru şekilde sürtme, makas ile kesme yapma, kalemi doğru tutma, kalem ile çizgi çalışmaları yapma, yaşına uygun büyüklükteki yap bozlarla tak-çıkar yapma, ipe boncuk geçirme gibi aktiviteleri içerir.

Çocuğun İlkokula hazırlık süreci içine girene kadar ince motor kas gelişimi desteklenmezse çocuğun el-parmak kasları zayıf olacağı için ilkokul 1. sınıfta yazı yazmak çocuk için çok zor bir eylem olarak algılanır. Bu nedenle ilkokulda yazı yazarken eli ve parmakları da çabuk yorulacağından dolayı çocuk ödevini yapmak istemeyebilir, sınıfta öğretmenin deftere yazdırmak istediklerini yazmayabilir ve tüm bunlar yüzünden çocuk okulu sevmeyebilir. İşte bu yüzden ilkokula hazırlık sürecinden ilkokula başlayana kadar çocuğun ince motor gelişiminin hem evde hem de kreşte desteklenmesi çok önemlidir.

Kaba Motor Gelişimi:

Çocuğun yürüme, koşma, vurma, dengede kalma gibi büyük kas gruplarının rahat ve dengeli bir biçimde çalışıyor olması çocuğun kaba motor gelişiminin yaşına uygun ve sağlıklı olduğunu gösterir. Bir çocuğun kaba motor gelişiminin sağlıklı olması çocuğun mutlu ve özgüvenli olması açısından büyük önem taşır. Bunun nedeni ise çocukların 6 yaşına kadar en iyi öğrenme biçimlerinin hareket halindeyken olmasıdır. Örneğin çocuk koşarken hızını ve gücünü öğrenir.

Çocuk koşarken düşerse tehlikeyi ve neyi nasıl yapması gerektiğini öğrenir. Aynı zamanda çocuk koşarken farklı bir şey dikkatini çektiğinde durup incelemeyi, gözlem yapmayı, o farklı şey hakkında soru sorup, gördüğünü ve duyduğunu anlatmayı öğrenir. Çocuk başkalarının yanında koşarken ve yürürken diğerleriyle aynı hızda aynı şekilde uyumlu olarak beraber hareket etmeyi öğrenir. Çocuk sağlıklı bir şekilde koştuğunda hareketli oyunların içerisinde mücadele etmeyi öğrenir ve böylece özgüvenini geliştirir. Sonuç olarak kaba motor gelişimini yansıtan bir koşma davranışı aslında koşmanın ötesinde çok farklı bir öğrenme sürecini taşır. Bu nedenle çocukların büyüme sürecinde kaba motor gelişimini destekleyen oyunlara ağırlık verilmesi çok önemlidir.

Öz Bakım Gelişimi:

Çocuğun kabaca kendi öz bakımını yapabilme becerilerini ifade eder. Bu becerilerin içine duş alırken vücudunu yıkayabilme, saçını tarayabilme, kıyafetini giyip-çıkarabilme, elini-yüzünü doğru şekilde yıkayabilme, dişini fırçalayabilme, tuvaletini tek başına yapabilme, tuvaletini yaptıktan sonra tuvalet temizliğini yapabilme gibi becerileri içerir. Çocuğun okul hayatının başlamasıyla beraber çocuk için özerk bir dönem başlar. Elbette çocuk yetişkin kadar öz bakımını muntazam yapamasa da öz bakım davranışlarının sürekli tekrarlanması sonucunda çocuk içinde bu beceriler kolayca yapılır hale gelir.

İlkokul döneminde çocuğun yemeğini kendi yedikten sonra elini, ağzını silebilmesi ya da yıkayabilmesi, tuvalete kendi başına gidebilmesi, tuvalet temizliğini kendi yapabilmesi çocuğun ilkokul döneminde sürekli yapmaya maruz kalacağı becerilerdir ve sosyal ortamlarda özgüvenini geliştirmesi açısından da çok önemlidir. Bu nedenle ebeveynlerin ilkokula başlamadan önce çocuklarını öz bakım becerilerini geliştirmek yönünden desteklemeleri gerekir.

Çocuğumun İlkokula Hazır Olduğunu Nasıl Anlarım?

Yukarıda bahsetmiş olduğumuz bu 4 ana gelişim evresinin çocuğunuzun yaşına uygun düzeyde gelişmiş olduğunu düşünüyor ve yaşıtlarıyla beraber uyumlu hareket edebildiğini gözlemliyorsanız çocuğunuzun İlkokula hazırlık süreci içine hazır olduğunu söyleyebiliriz.

Ancak bazen çocuklar gelişim evreleri içerisinde aynı anda aynı olgunluğu gösteremeyebilir. Örneğin çocuğun dil-bilişsel gelişimi, ince-kaba motor gelişimi yaşına uygun bir düzeydeyken öz bakım becerileri zayıf olabilir. Bu durumda ilkokula başlatmalı mıyım? gibi sorular ebeveynlerin kafasını karıştırabilir. Böyle bir sorunun cevabını verebilmek için çocuğun mutlaka bir uzmanla görüşmesi gerekir. Çünkü bu sorunun cevabı en doğru şekilde ancak bir uzmanın çocuğun gelişimini, öğrenme hızını, zayıf olan becerilerin ne kadar süre içerisinde ne şekilde güçlendirilebileceğini gözlemleyip değerlendirdikten sonra verilebilir.

Çocuğum İlkokul Dönemine Başlamadan Önce Neden Mutlu Yaşam’dan destek almalıyım?

İlkokula hazırlık süreci çağı çocukların yaşamında bir dönüm noktasıdır ve çocuğun hafızasında en çok kalan yaşam anılarındandır. İlkokula hazırlık süreci çocuğun uzun yıllar sürecek olan okul hayatının temelini oluşturur. Çocuk bu temeli sevgi, huzur, başarı ve özgüvenle atarsa bu temelin sağlamlığı gelecek okul yıllarındaki başarıyı da beraberinde getirir. Ancak çocuk bu temeli huzursuz, kaygılı, özgüveni yaralanmış bir şekilde atarsa çocuğun gelecek yıllardaki okul başarısı da bu zayıf temelden olumsuz şekilde etkilenecektir. Bu nedenle çocuğunuzun ilkokul dönemine başlamadan önce genel gelişimini değerlendirmek üzere uzman bir çocuk psikoloğu ile görüşmenizi tavsiye ederiz.

İlkokula hazırlık süreci içerisinde gerekli görülürse merkezimizde çocuğun ilkokula hazır olma düzeyini ölçen kağıt-kalem testleri de uygulanabilmektedir. Bu testler arasında en çok tercih edilen Metropolitan Okul Olgunluğu testi ve Okula Hazırlık Testleridir. Bu test sonuçları çocuğun ilkokula hazır olma düzeyi hakkında ön bilgi verir.

İnsan yaşam enerjisini çocukluğundan alır. Bunu bilen bir kurum olduğumuz için bizler de çocukluk sürecine hassas ve titizlikle yaklaşırız.

Bu dünyada bütün çocukların hak ettiği tek bir hediye vardır. O da mutlu bir yaşama sahip olma hakları…

Dünyadaki bütün çocukların yüzlerinin gülmesi dileklerimizle…

Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/fobi-nedir-nedenleri-ve-tedavi-yontemleri/ linkinden ulaşabilirsiniz.