İlişkilerde Ayrılık Süreci

“Ölüm gibi bir şey oldu, ama kimse ölmedi.

                                                   “Özdemir ASAF”

Hayatın içinde dil, din, ırk, yaş gözetmeksizin 7’den 70’e her insanın başından geçirdiği ve sonunda ölümle bitmeyen ayrılık dönemleri vardır. Bu ayrılıklar romantik ilişkilerde karşımıza çıkan ve kader olarak değil de karar olarak yaşanan ayrılıklardır.

Romantik ilişkilerde yaşanan bu ayrılma dönemlerinde kişilerin yaşadığı duygular ayrılığın çeşidine ve bireyin ayrılmaya ne kadar hazır olduğuna bağlı olarak değişir.

Ayrılık kararı, çift olarak her iki taraf içinde yürütülemeyen bir ilişki sonucunda ortak olarak verilmiş bir karar ise, ilişkilerde ayrılık süreci daha sakin ve kabul edilir şekilde sağlıklı olarak yaşanabilmektedir. Çünkü çiftler daha ayrılmadan ilişki sürecindeyken geçinemediklerinin, birbirlerini mutlu edemediklerinin farkına varmaya ve kendilerini olası bir ayrılık sürecine de hazırlamaya başlarlar. Bu ilişki türünde ayrılık kararı genelde karşılıklı ve her iki tarafında rızası ile gerçekleşir. Bu durumda iki taraf neden ayrılması gerektiğini bilir ve bundan sonra iki yetişkin olarak hayatlarına nasıl devam etmeleri gerektiğine yönelik sağlıklı adımlar atarlar.

Ancak romantik ilişkilerde her ayrılık bu kadar sakin yaşanmamaktadır. Özellikle ilişki sürecinde çiftlerden birinin diğerine söylemeden sadece kendi iç dünyasında kendisini ayrılığa hazırladığı ya da ayrılığı isteyen tarafın diğer kişi ile açık konuşmak yerine imalarda bulunarak ayrılma konusundaki ciddiyetini tam anlatamadığı durumlar vardır.  Bu nedenle bir taraf ayrılma kararını verdiği gün diğer kişinin aslında bu durumdan haberi yeni olmuştur. Böyle durumlarda ayrılığa hazır olmayan kişi, partnerinden ayrılık kararını duyunca şok olma durumunu yaşar. Bu şokun etkisi ayrılığa hazır olmayan kişide iki uçta yaşanan bir duygu durumu ortaya çıkarabilir.

Kişi ayrılığı reddetme, partnerine öfkelenme, haksızlığa uğradığını düşünme, kendisine düşmanlık yapıldığını düşünme, karşı tarafın zalim kendisinin mağdur olduğunu hissetme, sorunun kendisinde değil de partnerinde olduğuna yönelik sözel ya da fiziksel saldırıda bulunma gibi tepkiler verebilir. Böyle tepkiler vermeyen kişiler ise duydukları ayrılık kararı sonucunda, diğer uçta daha farklı tepkiler de gösterebilir. Bu kişiler kendilerine olan özgüvenlerini kaybederek, vazgeçilen ve terk edilen kişi olacak kadar kendilerinin kusurlu olduğunu düşünme, içe kapanma, değersiz olduğunu hissetme, hayatın bundan sonra anlamsız olduğunu düşünme ve bu hayatta tek başına yalnız kalma gibi hisleri barındırarak depresyon yaşamaya başlayabilir.

Ayrılık Dönemlerinde Yaşanan Duygular ve Verilen Tepkiler Neden Herkes İçin Farklıdır?

İlişkilerde ayrılık süreci içerisinde bireylerin nasıl tepki verecekleri en temelde onların çocukluk döneminden itibaren yaşadığı sıcak ilişkilerin nasıl olduğu ile çocuklukta ebeveynleriyle bağlanma-ayrışma süreçlerinin nasıl şekillendiğine bağlı olarak değişmektedir. Bu nedenle ayrılık sürecinde verilen tepkinin çeşidi ve düzeyi, kişinin erken çocukluk döneminde anneden ayrışma deneyimlerine bağlı olarak olumsuz yaşantıların sebep olduğu aynı hassas yeri acıtmasıyla ilişkili olabilir. Özellikle erken çocukluk döneminde de ebeveyn-çocuk ilişkisinde kaygılı bağlanma yaşayan bireyler romantik ilişkilerinde mutsuz olsalar bile yetişkinliklerinde bağımlı olmaya yatkın kişilik özellikleri gösterebilir. Böyle kişiler için ayrılık kararı almak ve ayrılık sürecini yaşamak çok sancılı olur.

Çocukluğunda bağlandığı ebeveyni ani ölüm gibi nedenlerle birden kaybeden kişilerin de romantik ilişkilerinde yaşadığı ayrılık durumları, gerçekte ölüm olmamasına rağmen aynı ölüm travması gibi derin ve baş edilmesi zor bir acıyı hissettirebilir.

Çeşitli nedenlere bağlı olarak ebeveynlerinden yeterli sevgi, şefkat, değer ve korunma hissiyatı yaşamamış olan kişiler için de ayrılık süreci kabul edilemez boyutta olabilir. Böyle kişiler partnerlerini aşağılamaya, kendilerini büyük görmeye yönelik bilinç dışı tepkiler verirler. Böylece partnerinin kendisinin onu bırakamamasını sağlatmaya çalışırlar. Bu tepkiler kişi tarafından önceden planlanmış komplo gibi entrika içerikli davranışlar değillerdir. Kişinin çocukluğundan gelen, adlandırılmamış ve çözümlenmemiş yaşam olaylarına bağlı olarak tetiklenmesi sonucunda bilinçaltından birden ortaya çıkan tepkilerdir. Bu nedenle bu kişilerin ilişkilerinde verdikleri tepkiler tutarsız olur. Partnerlerine karşı bazen olgun, uysal ve sevgi dolu biri gibi yaklaşırken bazen de tehditkar, öfkeli ve saldırgan yapılı bireye dönüşebilirler.

Çiftler Ayrılık Kararını Birbirleriyle Nasıl Konuşmalıdırlar?

Sağlıklı bir konuşma süreci karşılıklı empatik bir diyaloğu içerir. Birbiri ile konuşan çift, birbirini karşılıklı dinlemeyi ve empati kurmayı gerçekleştirebiliyor ise en zor konuları konuşmak kolaylaşır. Eğer çiftin arasında sağlıklı diyalog kurma problemi var ise, o zaman ilişkilerde ayrılık süreci için ayrılık kararını konuşmadan önce bireysel olarak ya da çift olarak çift terapisi almaları çok önemlidir. Çünkü tam da bu dönemde başlanan terapi bazen bitmek zorunda gibi gözüken ilişkileri kurtarabilirken bazen de bitmesi zormuş gibi gözüken ilişkilerde sağlıklı olan durum ayrılmak ise çiftin ayrılık kararını almayı ve sağlıklı bir ayrılık konuşması yapmayı kolaylaştırabilir. Bu dönemde alınan destek hem bireyin kendi psikolojik durumu için hem de gelecekte tekrar kuracağı yakın ilişkilerin daha sağlıklı sürdürülmesi için çok önemli bir adımdır.

Ayrılık Kararını Verdikten Sonra Terapiye Devam Etmek Gerekir Mi?

Bir ilişkinin sonunda ayrılık kararını almış olan ya da tek taraflı olarak partnerinin verdiği ayrılık kararını duymuş olan bireyler hangi düzeyde bir ayrılık yaşarsa yaşasınlar sağlıklı bir ayrılma ve hayatını onsuz tekrar yaşayabilme üzerine adım atabilmeleri için duygularının daha derinden onarılmaya ihtiyacı vardır. Bu nedenle birçok birey partnerinden ayrıldığı için ve ayrılık sonucu hissettikleri üzüntünün geçmesi için psikoloğa başvurur.

Psikolog ise ilk psikolojik müdahalesini bu ayrılığın bireyde yarattığı acı hissi üzerine yapsa da asıl ayrılık acısının geçmesi daha derinlerde kanayan yaranın iyileştirilmesine bağlıdır. Bunun nedeni ise ayrılık kararının verildiği gibi, ayrılan kişi ile ilişki yaşama kararın nasıl verildiğinin bilinçaltında aynı yerle ilişkili olmasından kaynaklıdır. Bu yüzden bu süreçte kimin ayrılma karar verdiği fark etmeksizin gelecekte daha sağlıklı ilişkiler yaşamak için ayrılık kararından sonrada psikolojik destek almaya devam etmek çok önemlidir.

Neden Psikolojik Danışmanlık Merkezi’nden Destek Almalıyım?

İlişkilerde ayrılık süreci içinde kişinin hissettiği olumsuz duygularla baş edebilmesi için, psikoloğa başvuran kişiye ayrılığı kabul ettirmeye yönelik bir yaklaşım kesinlikle doğru bir yaklaşım değildir. Profesyonel bir uzmanın bu konu ile terapiye gelen kişinin yaşadığı süreci daha bütün açıdan düşünmesi gerekir. Öyle ki psikoloğa başvuran kişi ayrılık yaşadığı kişiyi hayatına almaya karar verdiği gün de aslında kendi hayatında başka şeyler üzerinden farklı bir ayrılık yaşamış kişidir. Bu ayrılık, kişinin tek başına yaptığı alışkanlıklarından, hayallerinden, hobilerinden ayrılarak tüm bunları artık iki kişi olarak alışkanlıklarını ve hayallerini sürdürme şeklinde değişmiştir.

İşte ayrılık süreci birleşme sürecinin ne şekilde gerçekleştiğinden ele alınarak işlenmesi gereken çok titiz ve uzmanlık gerektiren bir konudur. Bir ilişkinin veya bir birleşmenin nasıl başladığını doğru analiz etmek, bu çiftin neden ayrıldığının en doğru cevabını taşır.

Birçok uzman, ilişkilerde ayrılık süreci konusu üzerine terapilerini gerçekleştirirken, sadece ayrılık üzerinde durabilir. Bu yaklaşım eksik bir yaklaşımdır. Çünkü bu konu psikoloji biliminde ayrı bir eğitim gerektiren, ayrı teknik ve bakış açılarıyla ele alınması gereken çok hassas bir konudur.

Bu konuda desteğe ihtiyaç duyan bireyler için çiftler için psikolojik danışmanlık ve şema terapi gibi ilişki konusu üzerine kendini uzmanlaştırmış, doğru yerlerden mesleki eğitimler  almış uzmanlar size destek olmaktadır.

Duygularınızı iyileştirmeyi profesyonel eller bırakınız. Zira duygularınız kaderinizi çizecek kadar güçlüdür.

Sevgilerimizle…      

Bu yazımızda ilişkilerde ayrılık süreci konusuna değindik. Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/bipolar-bozukluk-duygudurum-bozuklugu/ linkinden ulaşabilirsiniz.