Göç Travması Nedir?

Bireylerin doğum yeri dışında bir başka ülkede yaşamaya başlaması veya savaş gibi olumsuz etkenler sonucunda yerinden edilmesi sonucunda yaşadığı psikolojik etkilere göç travması denir. Pek çok kişide meydana gelen bu psikolojik durum genellikle savaş, doğal afet, siyasi etkenler ve diğer zorlayıcı koşullar sonucunda görülür.

Son derece ciddi bir durum olan göç travması, bireyin yaşamında köklü değişikliklere neden olabilir. Göç sonucunda hissedilen yalnızlık hissi zaman içinde baş edilemeyecek bir duruma dönüşebilir. Başta önemsiz görülen olumsuz hisler zaman içinde büyüyerek depresyon, korku, huzursuzluk ve sosyal izolasyona neden olabilir. Bu nedenle göç etmek istemiş olan ya da zorunlu bırakılan bireylerin göç travmasını en az hasarla tamamlamaları adına psikolojik destek almaları önemlidir.

Göç Nedir?

Yüzyıllardır gerçekleşen ve insan psikolojisini derinden etkileyen olaylardan biri olan göç, bireylerin bir yerden başka bir alana hareket etmesi anlamına gelir. Yeni bir yaşamı beraberinde getiren bu durum kalıcı ya da geçici bir süreç olabilir. Ekonomik, sosyal, siyasi veya çevresel olması fark etmeksizin pek çok faktörün göç üzerinde etkisi olduğu söylenebilir. İş bulmak ya da daha iyi bir yaşam standartlarına sahip olmak isteyenlerin beyin göçü yaptığı görülür. Bunun yanı sıra savaş gibi siyasal durumlar sebebiyle zorunlu göçe mecbur bırakılan ve göç travmasından muzdarip olan pek çok insandan da söz edilebilir.

İç ve dış göç olmak üzere iki temel durumdan söz etmek mümkündür. Ülke içinde yaşanan göçlere ‘iç’ göç adı verilir. Bu durum bir bölgedeki iş ya da eğitim imkanlarının daha az olmasından kaynaklanabilir. Dış göç ise bir başka ülkeye gitmek olarak ifade edilebilir. Türü her ne olursa olsun göçmen psikolojisinin insanlar üzerinde oldukça etkili olduğunun unutulmaması önemlidir.

Göç Türleri Nelerdir?

İnsanların doğduğu ve büyüdüğü alandan çıkarak bir başka ülke ya da şehirde yeni bir hayat kurmasına göç adı verilir. Bu terim her ne kadar basit bir şekilde açıklansa da göçün pek çok türü bulunur. Bireyler iş, eğitim, sağlık, güvenlik, ya da daha iyi yaşam koşullarına sahip olmak adına göç edebilirler. Göç türleri şu şekilde sıralanabilir:

• Bir ülke veya bölge içinde gerçekleşen göçe ‘iç’ göç adı verilir. Bireyler doğup büyüdüğü topraklardan ayrılsa da başka bir ülkeye gitmezler. Ülke içinde gerçekleştirilen bu göç türü, kırsal alandan kentlere doğru yapılır.
• Bir ülkenin sınırlarından çıkarak tamamen yeni bir kültürün içine girmeye dış göç adı verilir. Bireyler, farklı bir ülkeye istekleri dahilinde giderek daha iyi yaşam koşullarına sahip olmak isteyebilirler. Bu durum dış göçe neden olur.
• Kalıcı veya geçici olarak başka bir yere yerleşmeyi amaçlayan türe ise göçmen göçü adı verilir. Bireyler, yaşadıkları yerdeki olumsuz durumlardan etkilendikleri için göçmen göçü gerçekleştirirler. Bu tür, kişilerin isteği dışında gerçekleşir ve bir nevi zorunlu göç olarak adlandırılabilir ve göç travmasına sebebiyet verebilir.
• Savaş, zulüm, doğal afet gibi olumsuz durumlardan kaçan ve uluslararası koruma yardımı almak isteyen insanların yaptığı göçe sığınmacı göçü adı verilir. Sığınmacılar, uluslararası koruma hizmetlerinden yararlanarak bir başka ülkede yaşama fırsatı bulurlar.
• Belli bir dönemde tekrarlanan ve genellikle ülke içinde yaşanan göç türü mevsimlik olarak adlandırılır. Tarım ve inşaat gibi sektörlerde çalışmak amacıyla gerçekleştirilen bu göç, tamamen maddiyat odaklıdır.

Göç Travmasının Nedenleri

Göç sonrasında meydana gelen göç travması, bireylerin yaşamında büyük bir etki bırakır. Bu travmanın nedenleri çeşitli olabilir.

• Korku
• Kaygı
• Kayıplar
• Yaşanan yerden uzaklaşma
• Kültürel farklılıklar
• Yeni normlar

Yukarıda yer alan etkenler göç psikolojisinin nedenleri arasında bulunur. Sevilen kişileri kaybetmek, yeni bir ortama girmek ve farklı bir kültüre alışmaya çalışmak sıkça görülen nedenler arasında bulunur.

Göç Travmasının Belirtileri ve Etkileri

Göç etmek zorunda kalan bireylerin yaşadığı göç travması, yoğun stres ve travma sonucu ortaya çıkan belirtilere verilen isimdir. Bu olumsuz durum pek çok dış faktör sebebiyle meydana gelir ve birden fazla belirtisi olduğundan söz edilebilir:

• Beyin göçü ya da zorunlu göç olması fark etmeksizin doğup büyümüş olunan yerden başka bir yere gitmek sonucunda meydana gelen travma, sosyal dışlanmaya neden olabilir. Sosyal dışlanma, bireylerin kendini yalnız hissetmelerini sağlar ve toplumdan soyutlanmaya neden olur.
• Uykusuzluk da belirtiler arasında yer alır. Rahat uyku uyuyamamak ve belirli bir düzene sahip olmamak bireylerin hayatını olumsuz etkileyebilir.
• Konsantrasyon güçlüğü de travma sonrasında yaşanan etkiler arasında yer alır. Bireyler hayatın akışına adapte olamayabilir. Bu durum zorunlu ya da isteğe bağlı göç yapılması fark etmeksizin meydana gelebilir.

Göç Travması Olarak Sık Görülen Psikolojik Sorunlar

Göçmenlerin travma yaşamasına neden olan faktörler ve yaşanan psikolojik rahatsızlığın şiddeti bireyden bireye göre farklılık gösterir. Bireyin doğup büyüdüğü yerden başka bir ülke ya da şehir yaşamına uyum sağlamaya çalıştıkları bu süreçte çeşitli psikolojik rahatsızlıklarla karşılaşmaları ihtimaller dahilindedir. Bu tür sorunlar arasında uyum sağlama zorlukları, kaygı bozuklukları ve depresyon gibi olumsuz durumlar yer alır.

Travma yaşayan bireyler gittikleri ülke veya şehirdeki yeni kültürel normlara uyum sağlamakta zorlanabilir ve eski yaşam tarzlarını özleyebilirler. Bu durum, sosyal ilişkilerde zorluklar yaşamalarına ve kendilerini yalnız hissetmelerine neden olabilir. Yalnızlık hissi zaman içinde depresyona neden olabilir. Psikolojik sorunlardan korunmak adına alanında uzman kişilerden destek almak son derece önemlidir. Mutlu Yaşam’da yer alan uzman psikologlardan yardım alarak göç travmasıyla birlikte meydana gelen psikolojik rahatsızlıkların şiddetini azaltabilir ve korunma şansına sahip olabilirsiniz.

Depresyon ve Anksiyete

Göç, depresyon ve anksiyete gibi ruhsal sorunların meydana gelmesine neden olabilir. Beck anksiyete ölçeğinden yardım alarak kesin bir tanıya ulaşılabilir. Yaşanan durum insanların alıştıkları ortamdan uzaklaşmaları ve yeni bir yaşama adapte olmalarını gerektirdiği için Post-Traumatic Stress Disorder ile karşılaşma riskleri oldukça fazladır. Bu süreç, kişilerde yalnızlık, umutsuzluk ve çaresizlik duygularının artmasına neden olabilir. Daha iyi yaşam şartlarına sahip olmak adına göç edenler genellikle ailelerinden, arkadaşlarından ve tanıdık çevrelerinden uzaklaşarak sosyal destekten yoksun kalabilirler. Bu durum depresyon ve anksiyete riskini artırabilir. Bireysel terapi alarak göç travmasının sebebiyet verdiği bu hissi ortadan kaldırmak mümkündür. Travma ve göç ile ilgili kaygı bozukluklarına sahipseniz ve destek almak istiyorsanız Mutlu Yaşam’dan faydalanabilirsiniz.

PTSD (Travma Sonrası Stres Bozukluğu) 

Travmalar, bireylerde uzun süreli etkiler bırakabilen ciddi bir durum olarak nitelendirilebilir. Süreç esnasında veya sonrasında yaşanan travmatik olaylar, bireylerin mental sağlığında kalıcı ve geçici etkilere neden olabilir. Göç travmasının PTSD üzerindeki etkisi, bireylerin psikolojik durumuna göre farklılık gösterir. Bazı bireylerin yeni bir ülke ve kültüre uyum sağlamaları daha kolayken bazıları için bu durum son derece sancılıdır.

Yabancı bir ortamda, dil ve kültür farklılıklarıyla baş etmek, kişinin kendini yalnız hissetmesine ve depresif bir ruh haline bürünmesine neden olabilir. Travma ve yas süreci sonrası gelişime gösterilen tepki bireysel faktörlere göre değişebilir. Travmatik olayların ardından ortaya çıkan yoğun stres, kabus, kaçınma ve aşırı uyarılma gibi belirtiler travma sonrasında yaşanan stres bozukluğuna işaret edenilir.

Göç Travması ile Başa Çıkma Yöntemleri Nelerdir?

Göçmenlerin yaşadığı zorluklar sonucunda ortaya çıkan psikolojik etkileri en hafif şekilde atlatmak adına bazı yöntemlerden yararlanmaları mümkündür. Göç travmasını atlatmanın yolları şu şekilde sıralanabilir:

• Yeni arkadaşlar edinmek, topluluklara katılmak ve aile üyeleriyle bağlantı kurmak yalnızlık hissini azaltabilir. Bu hissin azalması bireyin sosyal bir hayata sahip olmasını sağlar.
• Duyguları açıkça ifade etmek ve paylaşmak da travma sonrası iyileşme sürecinde önemli bir adım olarak görülür. Duyguları paylaşmak için alanında uzman psikologlardan destek alınabilir. Online terapi ile her an ulaşılabilen psikologlar, sürecin daha kolay bir şekilde atlatılmasına yardımcı olur.
• Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz yapma ve yeterli uyku alışkanlıkları, genel sağlığı korurken zihinsel sağlığı da destekler. Düzenli bir yaşama sahip olmak travmanın şiddetinin azalmasını sağlar.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/yurt-disinda-yasamanin-psikolojik-zorluklari/ linkinden ulaşabilirsiniz.