Gıda İntoleransı Nedir?

Yemek sonrası sindirim problemleri yaşıyorsanız, diyet yapmanıza rağmen kilo vermek-almakta zorlanıyorsanız, kronik yorgunluğunuz varsa, migren ağrıları, egzama gibi cilt problemleri yaşıyorsanız gıda intoleransınız olabilir. Peki nedir bu gıda intoleransı? Gelin birlikte inceleyelim.

Vücudunuz bazen besinleri sindirmekte zorlanır ve bu besinlerin sürekli tüketimine bağlı olarak tolere etmekte zorlanır. Gıda intoleransı, yenilen bir besinin içeriğindeki maddelere karşı sindirim sisteminin aktif bir reaksiyonu olarak tanımlanmaktadır. Bireysel olarak besinler, sindirilmekte ve parçalanmakta zorlanır. Bu besinlerin tüketim miktar ve sıklığına bağlı olarak sindirim sistemini tahriş eder ve hasarlara sebep olabilir.

Gıda İntoleransına Ne Sebep Olur?

Gıdaların sindirilmesi esnasında bireyin yaşadığı bu sindirim zorlukları çeşitli sebeplerle ortaya çıkar. Bu doğrultuda gıda intoleransına sebep olabilecek birkaç maddeyi sizin için özetledik:

• En önemli nedeni bağırsak geçirgenliğidir. Bozulmuş bağırsak bariyeri sebebiyle sindirimde zorlanılan besinler dolaşım sistemine geçebilir. Uzun süreli antibiyotik kullanımı, ilaçlar, alkol, kötü beslenme alışkanlıkları ve stres bağırsak geçirgenliğini etkiyen faktörler arasındadır.
• Enzim eksikliğinden kaynaklı hassasiyet gelişebilir. Örneğin yetişkinlerde laktoz intoleransı belirtileri, sütte yer alan laktoz karbonhidratının sindirilmesini sağlayan laktaz enzimi eksikliği sonucu görülmektedir.
• Genetik geçişli olabilmektedir.
• Çocukluk döneminde görülen gıda intoleransları bebeklik döneminde anne sütünün yetersiz alınmasından kaynaklanabilir.
• İşlenmiş ve katkı maddesi (gıda boyası, koruyucu, tatlandırıcı gibi) bulunan besinler hastalığın gelişimini arttırabilir ve vücutta gösterebilecek reaksiyonlara sebep olabilir. Market raflarından kolaylıkla ulaşabileceğiniz besinler histaminik uyarı yapacak nitelikte besin intoleransına sebep olabilir.
• Günlük yaşamdaki stres intoleransın şiddetini arttırabilir.

Bağışıklık sistemi, vücudu yabancı maddelere karşı savunmak amacıyla tepki olarak antikor oluşturur. Zayıf bir bağışıklık sistemi bağırsak bütünlüğü ile ilişkilidir. Vücuttaki zayıf bağışıklık sistemi yüksek Igg antikoru üretimini artırır. Bu durumda intolerans olan besinlerin tüketimi ile görülecek belirtileri arttırabilir. Güçlü bir bağışıklık sistemi için beslenmenin gücünden yararlanılmalıdır. Böylece güçlenen bağışıklık sistemi, intolerans semptomlarının azalmasına yardımcı olur.

Gıda İntoleransı Belirtileri Nelerdir? 

Kafa karıştırıcı konulardan biri de gıda intoleransı belirtilerinin ortaya nasıl çıktığıdır çünkü birçok belirtisi besin alerjileri ile ortaktır. Ancak iki durum arasındaki en önemli fark, besin alerjisinin çok daha hızlı ve gözle görülür belirtiler vermesidir. Besin intoleransı biraz daha geç fark edilebilir. Ayrıca besin alerji belirtileri söz konusu olduğunda yaşamı tehdit edebilir.

Gıdalara karşı intoleransı olan bireyler, besinleri tükettikten sonra en sık gözlemlenen belirti sindirim problemleridir. Gelişecek semptomların şiddetini tüketilen besin miktarı belirlemektedir. Besin alerjilerinde bağışıklık yanıtı gerçekleştiğinden hızlı ve hayati tehlike oluşturan belirtiler görülmektedir. Besin intoleransı alerjilerden farklı olarak yavaş yavaş bağırsak intolerası belirtileri görülerek bağırsak hasarına sebep olur ve geç fark edilir.

• Bağırsak ve mide şikayetleri (mide bulantısı, karın ağrısı, yemek sonrası şişkinlik, gaz, ishal gibi problemler)
• Sürekli kilo alma ve kilo verememe
• Kronik yorgunluk
• Migren
• Cilt problemleri gibi belirtileriniz varsa gıda intoleransınız olabilir.

Yukarıda sıraladığımız belirtilerden bazılarını gözlemlediğinizde Mutlu Yaşam’da bulunan diyetisyenimiz ile iletişime geçerek intoleransınızın olup olmadığını öğrenebilir ve beslenme değişiklikleri yaparak rahatlayabilirsiniz.

Besin Alerjisi ve Gıda İntoleransı Arasındaki Farklar Nelerdir?

En çok kafa karışıklığına sebep olan sorulardan biri de besin alerjisi ve gıda intoleransı arasındaki benzerliklerdir.Besinin tüketimine bağlı olarak bağışıklık sistemi aracılı o besine karşı vücutta reaksiyonlar gelişebilir. Bu reaksiyonlar gıda alerjisi ve gıda intoleransından kaynaklanabilir. Ancak iki terim birbirinden oldukça farklıdır.

Bağışıklık Sisteminin Rolü

Bağışıklık sistemi, vücudun dışarıdan gelen tehlikelere karşı kendini korkmasını kontrol etmektedir. Besin alerjilerinde bağışıklık yanıtı görülürken gıda intoleransında görülmemektedir. Örneğin, bireyin inek sütüne alerjisi varsa ve besini tüketirse vücut bunu alerjen olarak algılar ve karşı saldırıya geçebilir. Çocuk, yaşlı ve yetişkinlerde gıda alerjilerinde besin küçük miktarlarda tadına bakmak, dokunmak ve koklamak bile yaşamınızı tehdit eden bir duruma dönüşebilir.

Alerjen gıdalardan kaynaklı reaksiyonların belirtileri genellikle ciltte döküntü, kaşınma, solunumda problemler, kusma-ishal gibi sindirim sorunları ile karşımıza çıkmaktadır. Besin alerjileri vücudun birkaç dokusunu birlikte etkilemektedir. Alerjinin boyutunun arttığı durumlarda vücutta anafilaksi adı verilen şok gerçekleşebilir. Anafilaksi, nefes almada zorluk, baş dönmesi veya bilinç kaybı gibi ciddi bir alerjik reaksiyondur.

Sindirim Problemleri

Söz konusu gıda intoleransları olduğunda besin alerjisine göre daha az belirtiler ortaya çıkmaktadır. Bağışıklık yanıt devreye girmediği için hayatı tehdit eden riskler bulunmamaktadır. Daha çok sindirim problemleri ile karşımıza çıkmaktadır. İntoleransınız olan besini çok küçük miktarlarda tükettiğinizde gaz, ishal, karında şişlik, cilt döküntüsü ve baş ağrısı gibi problemlere sebep olmayabilir. Ancak tüketim miktar ve sıklığına bağlı olarak zamanla bağırsak bariyerini bozarak semptomların görülmesine ve problemlerin artmasına sebep olabilir.

Gıda intoleransı gelişen besinler yerine alternatif besinler koyarak değişiklikler yapılmalıdır. Laktoz intoleransı olan bireylerde laktozsuz süt önerilebilir. Herkesin rahatsız eden tüketim miktar dozu ve sıklığı değişiklik göstermektedir. Bir beslenme uzamanı ile uygulanan beslenme modelleri ile bireysel olarak belirlenmelidir.

Gıda İntoleransı Tanısı Nasıl Koyulur?

Gıdalara karşı intoleransınızı yalnızca beslenme takibi ile tespit etmek uzun süre takip gerektirdiğinden zor olabilir. Hangi besinlere karşı intoleransımızın olduğunu uzun süreli beslenme takibi yaparak deneme yöntemleri ile bulabiliyoruz. Yediğimiz besinleri takip edip ne yediğimizi ne kadar yediğimizi ve ne zaman tükettiğimizde hangi semptomlar yaşadığımızı not ettiğimiz bir besin günlüğü ile hangi besinlere karşı olduğu geriye dönükte takip edebiliriz.

Ya da farklı bir yöntem ile gıda intoleransı tespit edilebilir. Bu beslenme modeli gıda alerjilerinde kullanılmaktadır. Şüphelenilen besin grupları ya da alerji riski yüksek besinler beslenmeden belirli süre ile çıkarılarak bağırsak onarımı hedeflenir. Bu beslenme modeli süresi ve besinlerin kesilip tekrar ekleme basamakları bir beslenme uzmanı ile planlanmalıdır. Basit olarak şikayetler kaybolana kadar şüphelenilen besinler beslenmeden çıkarılmalıdır. Daha her besin grubu farklı periyotlarla ve iki gün ara ile eklenir. Eklenen besinlerden sonra belirtiler incelenmeli ve hangi besinlere karşı intoleransı olduğu tespit edilmeye çalışılmalıdır.

Son yıllarda bu yöntemler yerine daha kolay gıdalara karşı geliştirdiğiniz hassasiyeti tespit etmeye yardımcı gıda intolerans testleri bulunmaktadır. Bu testler hem pratik hem de daha kısa sürede çözüm sunmaktadır.

Gıda İntolerans Testi Nedir?

Gıda alejisi testlerinin aksine, gıda intolerans testleri farklı besin ve besin içeriklerine karşı verilen immünolojik reaksiyonları incelemektedir. Bunun için gıda intolerans testi yaptıranlardan alınan DNA analizleri incelenir. Böylece hangi besinlerin vücudunuza iyi gelmediği ve zarar verdiğini tespit edilir. Bedenin reaksiyon verdiği bu besinlerden kaçınılması ile bağırsaktaki bariyerin onarılması ile beden iyileşebilir.

Gıda İntolerans Testi Nasıl Yapılır?

Parmak izimiz gibi bağırsak yapımızda farklıdır. Gıda intoleransı testi, alınan saç numunesi ya da parmaktan minicik alınan kan analizi ile laboratuvarlarda gen analizleri yapılmaktadır. Analiz sonucu ile yiyecek, içecek ve besin katkı maddeleri ayrı olarak incelenir. Gıda inoleransı testleri ile vücudumuza iyi gelmeyen tolere etmekte zorlandığımız besinleri ayrıntılı olarak görebiliyoruz.

Gıda İntolerans Testi Nasıl Yorumlanır, Tedavi Yöntemleri Nelerdir? 

Test sonucunda intolerans gelişen besinler bilinçsizce beslenmeden çıkarıldığında vitamin- mineral eksiklerine sebep olabilir. İntolarans gelişen besinlerin beslenme düzeninden minimum 6-8 hafta çıkarıldığı eliminasyon adı verilen beslenme modeli uygulanmalıdır. Besinlerin çıkarılması ile bağırsak onarımı hedeflenmektedir. Bağırsak bütünlüğü sağlandıktan sonra besinler tüketim miktarı belirlenerek sınırlı ölçülerle beslenmeye eklenmelidir. Bu eliminasyon periyodu içerisinde yaşanılan şikayetler azalmaktadır. Beslenme uzmanı ile sonucu değerlendirip yerine alternatifler koyularak beslenmeden besinlerin çıkarılması gerekmektedir.

Gaz, ishal, şişkinlik gibi sindirim sorunu, diyet uygulamasına rağmen kilo vermek-almakta zorlananlar, migren, egzama gibi cilt problemi, kronik yorgunluk, otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda gıda intoleransı riski düşünülmelidir.

Hipokrat’ın dediği gibi ‘’Bütün hastalıklar bağırsaktan başlar. Bağırsak hasta ise vücudun geri kalan kısmı da hastadır.’’ Bağırsak sağlığını önemseyelim ve ona iyi gelen besinleri tüketelim.

“Yedikleriniz ilacınız, ilacınız yedikleriniz olsun..”

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/calisan-kadinlarda-is-ve-aile-catismasi/  linkinden ulaşabilirsiniz.