Çocukluk Depresyonu

Depresyon, olumsuz yaşam olayları ile baş etmekte zorlanma sonucunda sadece yetişkinlerin başına gelebilecek bir duygu durum rahatsızlığı gibi düşünülür. Yetişkin bireylerde görülen depresyon etkileri çocuklarda da derin izler bırakabilmektedir. Çocukluk depresyonu bu konuda atlanılmaması gereken konulardan bir tanesidir.

Bu yüzden “Çocuklarda da depresyon olur muymuş?” dediğinizi duyar gibiyiz.

Her ne kadar çocuklarımıza yakıştırmak istemesek de, maalesef depresyon çocuklarda hatta bebeklerde bile görülebilen bir duygu durum rahatsızlığıdır. Yani depresyon her yaş döneminde ortaya çıkabilir.

Çocukluk depresyonu hakkında bilgi vermeden önce, depresyonun kelime anlamına bakalım.

Çocuklarda Depresyon Nedir?

Depresyon, ruhsal çökkünlük demektir. Genel mutsuzluk, isteksizlik, hayattan zevk alamama, yeme ve uyku düzeninde bozulma, insanlarla görüşmek istememe, içe kapanma gibi şikayetlerin en az 2 haftadır yaşanması durumunda depresyon belirtileri gösteriyor olabilirsiniz. Yetişkinler kendilerinin depresyonda olduğunun farkına daha kolay varabilirler. Hatta çevrelerindeki arkadaşlarının, yakınlarının onlara, “Hiç iyi görünmüyorsun, depresyona girmiş gibisin, destek alsan iyi olur.” gibi şeyler söylediklerini de duyabilirler. Ancak çocuklarda durum biraz daha farklıdır. Çocuğun depresyonda olduğu, yetişkinlerdeki gibi kolay anlaşılmayabilir. Depresyondaki çocuklar her zaman mutsuz, hüzünlü gözükmeyebilirler. Bu nedenle depresif oldukları anne-babaların gözünden kaçabilir.

Depresif bir çocuk yetişkin depresyonundan farklı olarak, daha hareketli olabilir, huysuz, aksi, öfkeli davranabilir. Çocukta depresyon gözlendiğinde, bu durum ergenlik ve erişkinlik dönemlerinde de devam etme eğilimindedir.

Çocukluk Dönemlerine Göre Farklı Depresyon Belirtileri: 

0-2 yaşta bebeklik depresyonu: Bebekler özellikle annelerinin ilgisine, sevgisine, şefkatine muhtaç bireylerdir. Annenin kendi yaşamındaki farklı sorunları, sağlık problemleri, lohusa depresyonu gibi nedenlerden dolayı ruhsal durumu iyi olmadığında anne, bebek ile yeterince ilgilenemez, bebeğine ilgisini ve şefkatini gösteremez. Dolayısıyla bu dönemde anne ile bebek arasında gelişmesi gereken bağ sağlıklı bir şekilde gelişemez. Anne ile sağlıklı bağ kuramayan bebeklerde de güven duygusu oluşmaz. Bebek bu durumda strese girer ve bebekte depresif semptomlar ortaya çıkmaya başlar.

Anlamsız aşırı ağlamalar, huzursuzluk, beslenme problemleri, bağırsak problemleri gibi semptomlar, bebeklerdeki bebeklik depresyonu belirtilerine işaret eder.

2-4 yaşta çocukluk depresyonu: Bu dönem, çocukların gelişiminde çok önemli bir role sahiptir. Çocuklar 2 ile 4 yaş aralığında gelişme, büyüme, boy uzaması, konuşmanın başlaması, tuvalete kendi gidebilmesi gibi belirgin gelişim aşamalarından geçerler. Ancak bu yaş aralığında depresyon geçiren çocuklar, bu gelişmeleri tam manasıyla gösteremeyebilirler. Örneğin 3 yaşında akıcı konuşmaya başlaması beklenen bir çocuğun konuşma becerileri geri kalmış olabilir. Konuşma gecikmesi farklı duygusal ve davranışsal problemlerle beraber gözüküyor ise depresyon için bir belirti olabilir. Bu yaş döneminde depresyon atlatan çocuk tuvalet eğitimini geç kazanabilir. Yeme sorunları yaşadığı için kilo kaybedebilir, boyu uzamayabilir.

Aynı zamanda bu dönemde çocuklar çeşitli davranış problemleri gösterebilir. Parmak emme, alt ıslatma, dışkı kaçırma, öfke nöbetleri, tırnak yeme, saldırganlık gibi problemler de ortaya çıkabilir.

4-6 yaşta çocukluk depresyonu: Çocuk tam bu dönemlerde oyun çağındadır. Çocuklar oyun oynayarak sosyalleşir, arkadaş edinirler. Ancak bu yaş aralığında depresyonda olan bir çocuk, oyun oynamak istemez, başka çocuklara yönelmez, iş birliğine girmez, daha içine kapanıktır.

4-6 yaş arasında genellikle çocuklar anaokuluna gitmeye başlar. Depresif olan çocuklar ise okula gitmek istemez, ailesinden, evden kopmak istemez, okulda çeşitli problemler yaşar, arkadaş edinemezler, öğretmen ile sağlıklı bağ kuramazlar.

6-11 yaşta çocukluk depresyonu: Çocuk bu dönemde biraz daha büyür ve kendini sözel olarak daha rahat ifade eder. Çocuk, canının sıkıldığını, üzgün hissettiğini dile getirebilir. Bazen de tam aksine susar, içe kapanır. Kendini her şeyden çekebilir. Arkadaşlarından, ailesinden, okuldan uzaklaşabilir. Sürekli uyuma isteği duyabilir ya da uyuyamayabilir. Çocuk depresyon geçirirken bu dönemde iştah artışı ya da iştah kaybı yaşayabilir.  Mutsuzluk, içe kapanma, sık ağlama, sinirlilik gibi semptomlar da karşımıza çıkabilir.

Depresyon yaşayan çocuk, okulda dikkatini derslerine veremez, ders başarısında düşüş gözlenebilir. Hatta öğretmenleri, çocukta eski haline göre belirgin farklılıklar olduğunu anlarlar. Çocuk sevilmediğini düşünür, sıklıkla değersiz hisseder ve suçluluk duyabilir. Yaşadığı bu hisler ile baş edemeyip kendini cezalandırmak isteyebilir. Kendine zarar verme davranışı görülebilir. Bu tip davranışlarda ebeveynin çocuğu iyi gözlemleyip bir uzmana başvurması hayati önem arz eder.

Bu dönemin ardından ergenliğe geçiş dönemi başlar. Eğer bu zamana kadar sorunlar çözülmediyse, ergenlikte sorunlar artarak kendini gösterir.

Ne Zaman Psikolojik Destek Alınmalıdır?

Çocukluk depresyonunun anlaşılması için çocuğun ebeveynlerinin ve öğretmenlerinin çok iyi gözlem yapmaları gerekir. Bu yüzden çocuklarda yaş aralığına göre yukarıda saydığımız belirtiler görüldüğünde, aniden başlayan ciddi davranış değişiklikleri gözlemlendiğinde veya mizacına uymayan bir şekilde çocuğun kendini iletişime kapattığı düşünüldüğünde çocuk için mutlaka psikolojik desteğe başvurulmalıdır.

Neden Psikolojik Danışmanlık Merkezinden Destek Almalısınız?

Çocukta görülen depresyon aslında tüm aileyi etkiler. Çocuğun hiç olmadığı biri gibi davranması, değişen duygu durumu, öfke patlamaları yaşaması, sık sık ağlaması, yemek yememesi, uyku uyumaması, okulda problemler yaşaması çocuğun ebeveynlerini fazlasıyla üzer. Genelde aileler merkezimize yoğun kaygı ve endişe ile başvururlar. Bu durumda, aileye empatik bir şekilde yaklaşarak, kaygılarını dindirmek öncelikli olur.

Psikolojik Danışmanlık Merkezi’nde online terapi aracılığıyla hizmet veren psikologlar, ilk önce ebeveynler ile görüşerek sorunun ne olduğunu belirlemeye çalışırlar. Daha sonra soruna yönelik bir terapi planı oluştururlar. Çocuk ile yapılan birebir gözlem ile uygun terapi modeline karar kılınır. Depresyon yaşayan çocuklar için sitemiz üzerinden destek alındığında online olarak da oyun terapisi ve bilişsel davranışçı terapi gibi terapi ekolleri rahatlıkla çalışılmaktadır.

Depresyonun terapisinde amaç öncelikle çocuğun depresyona girmesine neden olan kaynağı bulmaktır. Bunlar bazen yeni bir kardeşin doğumu bazen de boşanma, taşınma, ebeveyn depresyonu, ebeveynlerden uzun süre ayrı kalma gibi problemler olabilir. Terapiye başlandığı ilk günden itibaren sorunun kaynağını bulma ve sorunu çözüme kavuşturma üzerine çocuk psikoloğu ile çalışılır.

Bu süreçte yaşça büyük olan çocuklarda oluşan değersizlik, sevilmeme, suçluluk gibi duygular da terapide sıklıkla çalışılan konular arasındadır. Terapi süresince çocuğun hem olumsuz düşünce kalıplarını olumluya çevirerek hem de eskiden yapmayı sevdiği faaliyetleri yavaş yavaş yeniden kazandırarak davranışsal aktivasyonunu sağlarız.

Depresyon yaşayan çocuğun depresyonunun geçmesi için sürece aileyi de dahil etmek bizim için önemlidir. Mutlu Yaşam bünyesinde yer alan psikologlar çocuklarla çalışırken çocuk, aile, uzman iş birliğine girerek terapilerini gerçekleştirirler. Depresyon yaşayan çocuklarda ailenin ve sosyal çevrenin etkisi yadsınamaz derecedir. Ebeveynler ile çocuğun yaşadığı probleme uygun tutumlar geliştirmesi için birebir çalışmalar gerçekleştirilir. Terapi yapan uzmanın gözlemlerine göre çocuğun depresyon belirtileri beklenilenden ağır ve yaşam kalitesini düşürerek sosyal ilişkilerini bozan bir durum var ise bu durumda çocuk, psikolog tarafından psikiyatri uzmanına yönlendirilir. Daha sonrasında çocuk ve ergen psikiyatristinin çocuğa önerdiği tedavi ile paralel şekilde çocuğun terapi seansları bizimle beraber yürütülür.

Psikolojik Danışmanlık Merkezi’nde, çocuğa uygun terapi yöntemi tecrübeli uzmanlar eşliğinde uygulandığında ve çocuğa sağlıklı bir aile desteği sağlandığında kısa zamanda çocukta görülen depresyon belirtileri kaybolmaktadır.

Siz de çocuğunuzun depresyon geçiriyor olabileceğinden şüpheleniyorsanız çok geç kalmadan bir psikolog ile irtibata geçebilirsiniz.

Sağlık ve sevgiyle kalmanız dileklerimizle😊

Bu yazımızda çocukluk depresyonu konusuna değindik. Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/sinir-cizmek-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.