Yas Süreci Aşamaları Nelerdir, Nasıl Atlatılır?

Yaşam bazen sevinçli anılarla dolu olsa da, bazı durumlarda kayıpları ve acıları da beraberinde getirebilir. Özellikle sevdiklerini kayeden insanlar, yas süreciyle baş başa kalırlar. Yas zamanını yaşayan kişilerin aklına gelecek ilk sorulardan biri “Yas süresi nasıl atlatılır?” sorusudur. Yas süreci, her birey için farklılık gösterebilir ve bu zamanı farklı şekillerde atlatmanın çeşitli yolları bulunur. Yas aşamaları beş temel evreden oluşur ve atlatılması için çeşitli tedavi ve yöntemler yer alır.

Yas Nedir?

Yas, hayatın kaçınılmaz bir gerçeği olan ölüm ve kayıpla ilgilidir. İnsanlar doğar, büyür, yaşlanır ve sonunda hayatlarının bir noktasında veda ederler. Bu süreçte yaşanan değişimler ve kayıplar, insanların psikolojik sağlığını etkileyebilir. Yas süreci, bir kişinin sevdiklerini kaybetmesiyle başlayan duygusal bir dönemdir. Genellikle ölümle iliişkilendirilse de ayrılık ve boşanma gibi diğer kayıplar da yas aşamalarını tetikleyebilir. Birçok farklı duyguyu içeren yas, her bireyin farklı deneyimlediği bir süreçtir ve herkes kendi hızında ilerler. İnsanlar acı, öfke, suçluluk ve kabullenme gibi çeşitli duyguları yaşayabilirler. Bu duyguların hepsi normaldir ve yas sürecinin bir parçasıdır. Yas, duygusal iyileşme için bir fırsat sunar ve insanların kayıplarıyla başa çıkmalarına yardımcı olur.

Yasın Psikolojik Etkileri

Yasın psikolojik etkileri üzerinde önemli bir yere sahip olan durumlardan biri de toplumsal yas algısıdır. Toplumsal yas algısı, toplumun yasa bakış açısı ve bu süreci nasıl ele aldığına dair bir gösterge olarak kabul edilir. Farklı kültürlerde yas aşamaları ve yasla başa çıkma yöntemleri değişebilir. Bazı toplumlarda yas daha açık bir şekilde yaşanırken, bazılarında içe kapanık bir tutum sergilenebilir.

Türk toplumunda kolektif destek ve toplumsal yas tutma sürecine güçlü bir vurgu yapılır. Birisi bir kayıp yaşadığında arkadaşların, ailelerin ve komşuların baş sağlığı ve desteklerini sunmak için bir araya gelmeleri yaygındır. Bu kolektif yaklaşım, bireylerin yas zamanında daha az yalnız hissetmelerine yardımcı olur ve aidiyet, anlayış duygularını pekiştirir.

Yas Sürecinin Evreleri

Yas sürecinin psikolojide 5 temel evresi bulunur. Her bir evre kişinin duygusal tepkilerini ve düşüncelerini değişik şekillerde etkiler. İnkar ve şok aşamasıyla başlayan yas zamanını öfke, pazarlık, depresyon, kabul ve uyum aşaması takip eder. Bu aşamaların süreci kişiden kişiye göre farklılık gösterebilir.

İnkar ve Şok Aşaması

Yasın ilk evresi genel olarak inkar ve şok evresi olarak adlandırılır. Bu evrede, kişi kaybın gerçekliğini kabul etmekte zorlanır ve şok içinde hisseder. İnkar aşaması kişinin duygusal ve zihinsel olarak hazır olmadığı bir gerçekle yüzleşmesiyle başlar. Söz konusu evre kısa süreli bir dönemdir, duygusal tepkiler değişebilir. Bazıları bu dönemde duyarsız hissedebilirken diğerleri yoğun bir acı yaşayabilir.

İnkar ve şok evresinde kişi, genellikle karmaşık duygular yaşar ve kaybın gerçekliğini kabullenmesi için zaman gerekir. Bu yas sürecinin ilk adımıdır ve kaybın gerçekliğini kabullenmekte zorlanmanız normaldir. Kendinize zaman verebilir ve duygusal desteği arayabilirsiniz. Yas evreleri zorlu olabilir ancak zamanla iyileşme ve kabullenme yolunda ilerleyebilirsiniz.

Öfke Aşaması: Yasın Duygusal Yönü

Yas zamanında ilk evreden sonra öfke aşamasına geçilir. Öfke evresi, yas zamanında en karmaşık ve zorlu aşamalardan biridir. Kişi, kaybın ve getirdiği acı ve üzüntüyle başa çıkmak için içsel bir öfke hissiyle karşılaşır. Bu öfke, genellikle kaybın nedenlerine, kendine veya başkalarına yönelik olabilir. Yas evrelerini yaşayan birey, adeta bir hedef ya da suçlu arar ve bu öfkesini dışa vurmak ister. Bu aşamada kişi kendini sık sık sinirli, huzursuz veya tahammülsüz hissedebilir. Küçük bir olay bile büyük bir öfke patlamasına neden olabilir. Duygusal yoğunluk, kişinin ilişkilerini etkileyebilir ve çevresindekileri zor durumda bırakabilir.

Pazarlık Aşaması ve İçsel Çatışmalar

Pazarlık aşaması, kaybın gerçekliğiyle yüzleşen bireylerin gerçekleşmeyen bir umutla veya geçmişteki olayları değiştirme arzusuyla mücadele ettiği bir dönemdir. Yas sürecinin bu evresinde birey genel olarak “Keşke…” veya “Neden ben?” gibi düşüncelere kapılır. İçsel çatışmalar ise kişinin kendi duygusal ve zihinsel dünyasında yaşadığı çelişkilerdir. Örneğin bir yandan kaybın kabul edilmesi gerektiğinin farkında olurken diğer yandan kaybın geri gelmesi için dilekte bulunmak gibi olaylar sıklıkla gözlemlenir.

Depresyon Aşaması: Yasın Derinliği

Depresyon aşaması, yas sürecinin zorlu ve derin noktalarından biridir. Bu evrede kaybın gerçekliği tam anlamıyla kabul edilir ve yas tutan kişi derin bir hüzün ve boşluk hissi yaşar. Depresyon evresi, genellikle öfke ve inkar sürecinden sonra gelir ve yasın uzunluğu, yoğunluğu kişiden kişiye değişebilir. Yasın derinliği, depresyon aşamasında belirgin bir şekilde hissedilir.

Kabul ve Uyum Aşaması

Yas sürecinin evreleri arasında sonuncusu olan kabul ve uyum aşaması, kişinin kaybı kabullenmeye başladığı ve gerçekliğiyle yüzleşmeye başladığı zamandır. Bu evrede kaybı gerçekliğiyle yüzleşmek zor olabilir. Dolayısıyla kişi duygusal olarak karmaşık bir süreç yaşayabilir. Kaybın gerçekliğiyle yüzleşmek, bireyin duygusal olarak rahatlama sağlamasına ve yeni bir gerçekliğe uyum sağlamasına yardımcı olur.

Yas Sürecinde Başa Çıkma Stratejileri

Yas aşamasında bireyler ölüm gerçeğinin acısıyla baş etmek için çeşitli yöntemler kullanır. Bu stratejiler arasında profesyonel destek alma, duyguları ifade etme, fiziksel aktiviteler ve destek gruplarından yararlanma yer alır.

Profesyonel Yardım ve Terapiye Başvurma

Yas süreci hayatımızın bir parçasıdır ve her insan bu süreci farklı şekillerde deneyimler. Kayıp, acı ve üzüntüyle başa çıkmak kolay değildir ancak bu zorlu süreçte profesyonel yardım ve terapiye başvurmak iyileşme yolunda önemli bir adım olarak kabul edilir. Profesyonel kişilerden yardım ve terapi almak, yas zamanı destek sağlamak için etkili bir stratejidir. Bir terapist ya da danışman, duygusal destek sunarak kaybın etkileriyle başa çıkma becerilerinizi güçlendirmenize yardımcı olabilir.

Terapistler, kayıp ve yasın getirdiği duygusal zorluklarla başa çıkma konusunda uzmanlaşırlar ve size uygun stratejileri öğretebilirler. Profesyonel yardım ve terapi, kayıp ve yas aşamasında size rehberlik edebilir ve duygusal iyileşmenize katkıda bulunabilir. Mutlu Yaşam’da yer alan yetkin psikologlardan randevu talebi oluşturabilir, bu süreçte destek alabilirsiniz. Yas aşaması zorlu olsa da profesyonel yardım ve terapiyle, başa çıkma becerilerinizi güçlendirebilir ve iyileşme sürecinizi destekleyebilirsiniz.

Duygularınızı İfade Edin

Duygularınızı ifade etmek, yas sürecinde yaşadığınız acıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Kendinizi ifade etmek için çeşitli yollar deneyebilirsiniz. Bunlardan biri günlük tutmak olabilir. Günlük yazmak, iç dünyanızdaki duyguları dışa vurmanın etkili bir yoludur. Duygularınızı kağıda dökmek hem rahatlamanıza hem de düşüncelerinizi daha iyi anlamanıza yardımcı olur. Bunun yanı sıra, duygularınızı ifade etmek için sanatsal aktiviteler de tercih edebilirsiniz.

Resim yapmak, müzik dinlemek ve yazmak gibi çeşitli yaratıcı aktiviteler, içsel duygularınızı dışa vurmanıza katkıda bulunabilir. Zorlu bir süreçte duygusal olarak rahatlamanıza ve kendinizi ifade etmenize olanak tanır. Duygularınızı ifade etme konusunda başkalarıyla konuşmak da önemli bir yer tutar. Yakın arkadaşlarınızla ve sevdiğiniz kişilerle duygularınızı paylaşmak, sizi anlayan bir destek sistemine sahip olmanızı sağlar. Kendinize zaman tanıyarak duygularınızı ifade etmek için uygun yöntemi bulabilir ve iyileşme yolunda kritik bir adım atabilirsiniz.

Fiziksel Aktiviteler ve Doğa İle Bağlantı

Yas zamanında fiziksel aktivitelerin önemi oldukça büyüktür. Düzenli egzersiz yapmak, vücudunuzu güçlendirmenin yanı sıra ruh hâlinizi de olumlu etkiler. Yürüyüş yapmak, yoga ya da pilates gibi çeşitli aktiviteleri yas sürecinde deneyebilirsiniz. Bu aktiviteler hem vücudunuzu zinde tutar hem de stresi azaltır. Doğa ile bağlantı kurmak da yas sürecinde yapılması gerekenler arasında yer alır. Doğada zaman geçirmek sizi sakinleştirir ve iç huzurunuzu artırır. Bir parkta yürüyüş yapabilir, bahçenizde bitki yetiştirebilir ya da piknik yapabilirsiniz. Doğa ile iç içe olmak, kayıp psikolojisi ile baş ederken daha pozitif bir ruh hâli içerisinde olmanızı sağlar.

Destek Gruplarından Yararlanma

Yas tutarkan duygusal ve psikolojik zorluklarla başa çıkmak için destek grupları etkili bir rol oynar. Destek grupları, benzer kayıplar yaşamış bireylerin bir araya gelerek deneyimlerini paylaştığı ve birbirlerine destek olduğu ortamlardır. Bu tür gruplar, yas sürecindeki duygusal yükü hafifletmek ve bireylere güç vermek amacıyla kurulur. Destek gruplarına katılmak, yas aşamasındaki bireylere duygusal ve sosyal destek, bilgi ve deneyim paylaşımı avantajlarını sunabilir. Yardım ve destek gruplarına katılarak yas zamanını tek başınıza geçirmeden başkalarından yardım alarak atlatabilirsiniz.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/narkolepsi-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.