Takıntılar ve OKB (Obsesif Kompulsif Bozukluk)

Kişi günlük yaşamda pek çok düşünceye maruz kalır. Kimisini kendi üretir kimisini de çevresel faktörler yardımıyla zihnine alır. Gün sonunda bazı düşünceler silinir bazıları ise akılda kalmayı sürdürür. Akılda kalmayı sürdüren bu düşünceler kontrol edilemez ve ısrarcı bir hal alabilir.

Takıntı, kelime anlamı olarak bir durum yahut bir sorunla bağlantılı halde ortaya çıkan başka sorun olarak tanımlanır. Takıntının psikolojideki isim karşılığı obsesyondur. Obsesyonla birlikte kişi sürekli tekrar eden fikirlere sahip olur. Bu fikirlerin kendisini rahatsız etmesinden dolayı kendi kendine rahatlama yolları arar. Rahatlamak amacıyla bir ritüel ya da kompulsiyon oluşturur ve karakterize olan tutumlarda bulunmaya başlar. Tüm bu süreç kişide obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığının temellerini atar.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedir?

Obsesif kompulsif bozukluk, takıntıya dönüşmüş fikirlerin günlük yaşantıyı ve yaşamsal faaliyetleri sekteye uğratacak kadar ciddi boyutlara ulaşmasıyla meydana gelen ruhsal bir rahatsızlıktır.

Obsesif kompulsif bozukluk yaşayan kişilerde takıntılı düşünce ve dürtüler yineleyici eylemler oluşturur. Kişi, zihninin içindeki bazı düşüncelerden uzaklaşmakta güçlük çeker. Hatta bir noktadan sonra sürekli olarak düşünmek istemediği düşünceleri düşünmeye başlar. Kişi kafasına takılan düşünceleri mantık dışı bulur ancak düşünmeyi bırakamaz. Kişinin isteğinden bağımsız olarak gerçekleşen bu tekrarlama hali rahatsız hissettirir. Yoğun bir iç sıkıntısı yaşayan kişi huzursuzluğa boğulur ve kaygı bozukluğu yaşamaya başlar. Sürekli korku, endişe ve panik halinde olan kişi, kendini daha iyi hissetmek için bazı davranış kalıpları edinmeye başlar.

Kişi kendi düşüncesinden kaçmak ve rahatlamak için yinelenen davranışlar ve zihinsel olarak tekrar edilen eylemler geliştirir. Görülme sıklığı her geçen gün artan bu rahatsızlık kendini sıklıkla temizlik ve düzen üzerindeki ısrarla gösterir. Ergenlik sürecinden başlayarak her yaşta görülebilen bu rahatsızlık kişiyi sosyal açıdan geri planda bırakır. Özellikle gelişim çağlarında karşılaşılması halinde psikolog desteği alarak kişisel gelişimin sekteye uğraması önlenmelidir. Online psikolog desteği alınarak kişi sosyal yaşantıya kazandırılabilir.

Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu Kimlerde Görülür?

Psikolojik rahatsızlıklar kişisel öyküler yardımıyla açığa kavuşturulabilir. Her rahatsızlık için belli kriterler çerçevesinde değerlendirme yapılır. Bireyin obsesif kompulsif bozukluk geliştirmesine sebep olan ya da bu durumu şiddetli bir hale getiren bazı belirgin etmenler bulunur.

İlk etmen, kişinin aile öyküsüdür. Birinci dereceden aile üyelerinde OKB görülen kişilerin, görülmeyen kişilere oranla bu rahatsızlığı geçirme olasılığı daha yüksektir. Travmalarla dolu ve yoğun stres içeren bir yaşantı kişiyi takıntılara itebilir. Geçirilen travmalar bireyin OKB yaşamasına sebebiyet verebilir.

Anksiyete bozukluğu, madde kullanımı ve çeşitli bağımlılıklar, depresyon gibi çeşitli psikolojik rahatsızlıklar kişinin OKB eğilimini artırır. Belirli bir yaş standardı olmasa da ortalama olarak 15 yaşından başlayarak yetişkin bireylerde görülebilir. Kişi iç dinamiklerine kulak vererek ve davranışlarını gözlemleyerek hareketlerindeki farklılıkları hissedebilir. Kişinin davranışlarındaki dayatma düzeyi ve ısrar arttıkça çevresinden tepki görmeye başlar. Bu durum sosyal yaşantıda olumsuz hareketlenmelere sebep olabilir.

Kendinizde ya da çevrenizde OKB olduğundan şüpheleniyorsanız profesyonel destek alarak sorularınıza cevap bulabilirsiniz. Yetişkinlik sürecinde yaşanan problemlerde psikolog desteğinin önemini kavramak adına yetişkinler için psikolog sayfasını inceleyebilirsiniz. Online psikolog desteği ile obsesif kompulsif bozukluk kaynaklı olan davranışlarınızı düzenleyebilirsiniz.

OKB Belirtileri Nelerdir?

En sık görülen obsesyon belirtilerinin başında aşırı endişe hali ve sürekli olarak güvende olma gereksinimi gelir. Kişi sürekli olarak mükemmel olma dürtüsü ile uyarılır. Obsesif kompulsif bozukluk yaşayan kişi için her şey kusursuz, simetrik ve düzenli olmalıdır. Bu durum sadece eşyalar için geçerli değildir. Kişi, günah ya da suç olduğuna inandığı bir fikri düşünmekten imtina eder. Toplumsal açıdan kabul görmeyen bir davranışı icra etmekten korkar, içten içe rezil olma endişesi yaşar. Hata yapmaktan çekinir. Bu da yeni bir deneyim yaşamasının önüne geçer. Eylemleri daha önce bildiği ve tekrarladığı faaliyetlerle sınırlıdır. Çevresindeki insanlara zarar vermekten korkar.

Mikrop, toz ve pislik bulaşma düşüncesi bile onu korkutmaya yeter. Bu belirtiler bir dizi harekete sebep olur. Kişi kapı tokmağı tutamaz, en yakınlarıyla bile el sıkışamaz. Gün içerisinde sık aralıklarla ellerini yıkar. İmkanını bulduğu anlarda sıklıkla duş alır. İstifçilik, obsesif kompulsif bozukluk yaşayan kişilerin hayatında önemli bir yere sahiptir. Kişi, değerine bakmaksızın eşyaları toplama ve biriktirme isteği taşır. Evlerinin içinde bu eşyaları muhafaza etmek için özel alanlar yaratırlar.

OKB problemi yaşayan birçok insanın sayı takıntısı vardır. Yaptığı bir işi kafaya taktığı bir sayıda tekrarlar ya da belirli bir sıraya dizerek yapar. Bu sistem her koşulda aynı düzene bağlı olmalıdır. Kişi, ritüelleri dış etmenler tarafından bozulduğunda öfkelenme eğilimi taşır. Belirli kelime, cümle ve duaları gün içinde yinelerler. Akıldan çıkmayan, kişiye rahatsızlık veren hatta uykuyu bölmeye kadar giden kelime, düşünce ve görsellere takılma eğilimi gösterirler. Planlayarak ve belirli bir sıraya koyarak yemek yerler. Evdeki eşyaların ve özellikle kişisel eşyalarının düzenlerini belirli bir çerçevede tutmaya çalışırlar. Düzenlerinin bozulması ya da istemsiz de olsa dağıtılması kavgalara sebebiyet verebilir.

Ocak, ütü, elektrik gibi kullanım sonrası kapatılması gereken eşyaları sürekli kontrol etmek isterler. Bu durum dışarı çıkarken zorlanmalarına ve geç kalmalara neden olabilir. Obsesif kompulsif bozukluk yaşayan kişiler günlük işlerini yaparken yüksek sesle sayı sayma isteği duyarlar. Erken dönemde fark edilen OKB, uzun vadeli terapi süreçleriyle aşılabilir. Online psikolog desteği ile kişisel yaşantınızı zorlaştıran tutumlarınızı değerlendirebilir, terapiyle tekrarlamak istemediğiniz davranışlarınızı azaltabilirsiniz.

OKB Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Obsesif kompulsif bozukluk rahatsızlığın teşhisi için test ya da tahlil gibi bir ölçüt mevcut değildir. Alanında uzman psikologlar yardımıyla kişinin davranışları incelenir ve gösterdiği belirtiler ele alınarak hastalığın teşhisi konur. OKB rahatsızlığı yaşayan kişilerde erken teşhis çok önemlidir. Bu rahatsızlıkta kişi bir dizi davranışı her gün tekrar ederek alışkanlık haline getirdiğinden, terapi sürecine ne kadar erken başlanırsa o kadar hızlı yol katledilebilir.

Bilişsel davranış terapisi uygulanabilir. Terapinin gayesi, hastanın ritüellerini yapmasının önüne geçmektir. Burada kişinin korkularıyla yüz yüze gelmesini sağlayarak kaygı bozukluğunu azaltmak amaçlanır. OKB problemi yaşayan kişiler her şeyi abartma eğilimindedirler. Bu eğilim düşüncelerinde de karşılık bulur. OKB rahatsızlığı olan kişilerin terapi sürecinde düşüncelerindeki abartılmış felaketler azaltılır. Bilişsel davranış terapisi ile bireyin gerçek olarak algıladığı abartılmış düşüncelerden uzaklaşmasına olanak sağlanır. Düzenli ve uzun vadeli terapi süreciyle hasta normal yaşantısına dönebilir. Online psikolog desteği ile evden çıkmakta zorlanan ya da ev dışındaki mekanların temizliğine güvenmeyen kişiler de rahatlıkla terapi alabilir.

Önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/cocuk-gelisiminde-masallarin-ve-masal-terapisinin-yeri/ linkinden ulaşabilirsiniz.