Sigara Bağımlılığı ile Başa Çıkmak

“Sigara benim stresimi azaltıyor, rahatlatıyor, sosyalleşmeme yardım ediyor, can sıkıntımı gideriyor, iştahımı kesiyor, içmeyi seviyorum. Bırakamıyorum…”

Neden Sigara İçmeye Başlarız?

Çoğunlukla kişiler sigara içmeye erken yaşlarda başlarlar. Çevrelerinde sigara içen kişileri görmeleri, sigara içmeyi; büyümek ve olgunlaşmak ile bir tutmalarına neden olur. Böylece arkadaş ortamlarında merak ve büyümeye duyulan özenti ile ilk denemelerini yaparlar. Ayrıca hem ergenlik hem yetişkinlikte sigara stresi azaltır, sigara rahatlatır gibi sigaraya atfedilen olumlu özelliklerin de sigaraya başlamada oldukça fazla etkisi vardır.

Sigara Bağımlılığı Nasıl Gelişir?

Sigara bağımlılığı ve onla birlikte gelen nikotin bağımlılığı, psikososyal faktörler ile başlayan ve nikotinin etkisi ile birlikte zamanla fizyolojik bir bağımlılığa dönüşen biyopsikososyal bir beyin hastalığıdır. Sigaranın içinde bulunan nikotin, sigara dumanının çekilmesi ile birlikte akciğerlerde emilir ve ardından kan yoluyla beyne iletimi sağlanır. Tüm bu iletim 10-20 saniye gibi kısa bir sürede gerçekleşir. Beyne ulaşan nikotin beyinde farklı bölgelere etki eder. Böylece dikkat ve konsantrasyon artar, kaygı ise azalır.

Sigara bağımlılığı gelişimine en çok katkı yapan nikotinin beyindeki haz merkezini etkilemesi ile birlikte dopamin hormonunun salgılanmasıdır. Böylece nikotinin keyif verici ve rahatlatıcı etkisi görülür. Bu sebepten dolayı kişilerde nikotin bağımlılığı oluşur. Kişi bu hoşa giden etkiyi tekrar yaşamayı ister ve yeniden sigara kullanmaya yönelir.

Bir süre sonra da yineleyici sigara kullanımları ile birlikte bağımlılık gelişir. Kişi sigara vasıtası ile nikotin almaya ihtiyaç duyar. Sigara içilmediğinde depresif ruh hali, sinirlilik, konsantre olmada zorluk, iştah artması, keyifsizlik ve sigara içme arzusu gibi yoksunluk belirtileri görülür. Bu nikotin ve sigara bağımlılığının ileri aşamasıdır. Beynin haz ve ödül mekanizmaları sigara bağımlılığının oluşmasında; yoksunluk belirtileri ise sigara bağımlılığının sürmesinde önemli bir rol oynar.

Sigara Bağımlılığında Psikolojik Etkenler Nelerdir?

Yapılan çalışmalar sigara bağımlılığında psikolojik etkenlerin de önemli rol oynadığını göstermiştir. Sigara içme beklentisi ve şartlanma, sigara içme isteğini tetikleyebilmekte ve arttırabilmektedir. Sigara içen pek çok kişinin belli şartlanmaları vardır. Örneğin; “Çay ve kahve ile sigara iyi gider. Sigara, yemekten sonra hazmı kolaylaştırır. Çalışma molalarında sigara içmek iyi gelir. Dost sohbetleri sigarasız olmaz. Alkolle birlikte sigara içmek daha keyif verir. Stresliyken sigara içmek insanı rahatlatır vs.” gibi pek çok şartlanma kişilerin sigara ile eşleştirdikleri durumlar içine girdiklerinde otomatik olarak sigara isteğini tetikler. Kişinin o an nikotin ihtiyacı veya sigara içme arzusu olmasa da kişi şartlandığı durumlara maruz kaldığında bu istek canlanabilir. Böylece şartlanmalar, psikolojik etkenler olarak bağımlılığın sürmesine katkı sağlar.

Sigara içme beklentisi de sigara isteğini tetikleyebilir. Örneğin, uzun bir uçak veya otobüs yolculuğunda ya da oruç tutarken hiç sigara içmeden durmak, sıradan bir günde hiç sigara içmeden durmaya göre daha kolay olarak algılanır. Sigara içmenin yasak olduğu veya sigara içme beklentisinin olmadığı bir ortamda, sigara kişinin aklına daha az gelebilir iken; sigara içilebilen bir ortamda kişi daha fazla istek duyabilir ve dolayısıyla sigara içebilir. Bu durum da bağımlılığı etkileyen ve sürmesini destekleyen psikolojik faktörlerden biridir.

Psikolojik faktörler olarak pek çok ruh halinin de sigara bağımlılığında sürdürücü bir rol oynadığı görülür. Örneğin kişiler üzgünken, gerginken, stresliyken, kaygılıyken ya da mutluyken, keyifliyken, coşkuluyken sigara içebilirler ve tabiri caizse her duyguyu sigara ile ödüllendirirler.

Sigara Bağımlılığını Tetikleyen Faktörler Nelerdir?

Sigara bağımlılığı ülkemizde ve dünyada oldukça önemli bir sağlık sorunudur. Ulaşılması ve kullanılmasının hem kolay hem de yasal olması nedeni ile sigara bağımlılığı en sık görülen bağımlılık türlerinden biridir. Kişilerin sıklıkla ergenlik öncesinde merak ve yetişkinliğe özenme gibi sebeplerle sigara kullanmaya başladığı ve bağımlılığın kısa sürede geliştiği görülür. Bir maddeyi belirli miktarda ve sıklıkta kullanan herkesin bağımlılık hastalığına yakalanma riski bulunur. Fakat özellikle bazı faktörlerin bağımlılık riskini daha çok arttırdığı ve tetiklediği söylenebilir.

Sigara kullanımını ve bağımlılığını tetikleyen faktörlerin başında merak duygusu, özenti, sigara kullanan akran grubuna dahil olma ve akran baskısı hissetme gelir. Ayrıca bir ailede sigara kullanan bireylerin olması ve onları model alma, stres, sıkıntı ile başa çıkma becerisinin zayıf olması, sosyal destek kaynaklarının az olması, aile ile yakın destek kaynakları arasında zayıf iletişimin olması, kişinin psikolojik sorunlar yaşaması gibi faktörler de sigara kullanımını ve bağımlılığını tetiklemektedir.

Neden Psikolojik Danışmanlık Merkezinden Destek Almalısınız?

Neden sigara içtiğinizi anlamak bırakma yolculuğunda size yardımcı olabilir. Fakat işin aslı şudur ki; içme nedenleriniz sebebiyle sigara içmeye devam etmiyorsunuzdur. Sigara içmek için kendinize sunduğunuz sebepler aslında gerçeği görmemizi engelleyen paravanlardır. Bu paravanların arkasında kaygı ve korku yaratan düşünceleriniz gizlenir. “Sigarayı bırakmak çok zor. Ben asla başaramam. Bırakınca sürekli sigarayı arzulayacağım. Sigara isteği ile başa çıkamam. Bıraktıktan sonra hayatım çok monoton olacak. Bırakınca çok kilo alacağım. Sigarasız stresle başa çıkamam…”

Bırakma süreci ile ilgili kaygılarınız sigara içmeye ve içmemeye yüklediğiniz anlamlardan kaynaklanır. Kaygı ve korkularınız harekete geçmenizi engeller. Kaygı ve korkularınızdan olabildiğince arınmak ise sizi özgürleştirir ve amaçlarınıza uzanan yolu açar. Psikolojik Danışmanlık Merkezi bu süreçte gereken psikolojik desteği ister yüz yüze ister online terapi şeklinde vermeye hazırdır. Online Terapi hizmetinden yararlanmak sigara bağımlılığınızı yenmenizde size yol gösterici olacaktır.

Dumansız, tertemiz nefesler alacağınız yarınlar için bugünden işe başlayın.

En değerliniz olan “kendinize” gereken değeri verin..

Mutlu ve sağlıklı bir ömür geçirmeniz dileklerimizle😊

Bu yazımızda sigara bağımlılığı ve bu bağımlılık ile soruları gizlemek üzerine bahsettik. Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/ofke-durumundan-kacinmak-ve-ofke-kontrolu/ linkinden ulaşabilirsiniz.