(Posttravmatik) Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma sonrası stres bozukluğu, kişinin işlevselliğinde bozulmaya yol açan ve yardım alınmadığında, hayatı kişinin kendisi ve yakın çevresi için oldukça zorlayıcı hale getirebilen bir rahatsızlıktır.

Travmatik Yaşantı Nedir?

Kişinin, gerçek bir ölüm veya ölüm tehdidi, ağır yaralanma veya fiziksel bütünlüğün tehdidi gibi bizzat yaşadığı ya da şahit olduğu olaylar travmatik yaşantılar olarak adlandırılır. Travmatik yaşantılar; doğal olaylar (deprem, sel felaketi vb.), kazalar (trafik kazası vb.) ve insan elinden kasıtlı meydana gelen olaylar (işkence, tecavüz, savaş vb.) olarak üç kategori altında toplanabilir. Kişi bu olaylar karşısında; aşırı korku, çaresizlik veya dehşete kapılma hali yaşar.

Travmatik Olay Deneyimleyen Herkes Posttravmatik Stres Bozukluğu Yaşar Mı?

İnsanların yaklaşık %70’inin hayatı boyunca en az bir kez travmatik olay deneyimlediği tahmin ediliyor. Ancak, travmatik olay deneyimleyen herkes Posttravmatik yani travma sonrası stres bozukluğu yaşamıyor. Aşağıda bahsedilen belirtiler iki gün ile bir ay arası sürede düzeliyorsa; Akut Stres Bozukluğu, bir aydan fazla sürüyorsa; Posttravmatik Stres Bozukluğu ile karşı karşıya olabilirsiniz.

Posttravmatik Stres Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler üç kategoride değerlendirilebilir:

1. Aşırı Uyarılma: Uyku problemleri, tahammülsüzlük veya öfke patlamaları, konsantre olmakta güçlük çekme, olası tehlikelere karşı tetikte olma hali ve aşırı irkilme tepkisi gösterme, aşırı uyarılmanın olduğunu gösteren belirtilerdir.
2. Yeniden Yaşantılama: Travmatik olay bitmesine rağmen, kişinin zihninde sürekli yeniden yaşanır. Yeniden yaşantılama, bazen travmatik yaşantının kontrol edilmeksizin tekrar tekrar akla gelerek kişiye yoğun rahatsızlık vermesi, bazen de olayın sık sık, sıkıntı veren bir biçimde rüyada görülmesi veya olay yeniden yaşanıyormuş gibi davranma ya da hissetme şeklinde gerçekleşebilir. “Flashback” (travmayı tekrar yaşıyormuş gibi görüntülerin zihinde canlanması) denilen ataklar, halüsinasyon, yabancılaşma gibi belirtiler bu kategoride görülür.
3. Kaçınma-Küntleşme: Travmayı hatırlatacak; durum, duygu, düşünce, kişi ve ortamlardan kaçınma gerçekleşebilir. Travmaya dair önemli bir noktayı anımsayamama, duygulanımda kısıtlılık, karamsarlık veya anhedoni (ilgi ve isteksizlik hali) görülebilir.

Posttravmatik Stres Bozukluğu’ndan Nasıl Kurtulabilirim?

Posttravmatik Stres Bozukluğu, Travmatik Yas gibi rahatsızlıklarla sıkça karışabildiği için, doğru tanı koyularak, kişiye uygun yöntemin uygulanması rahatsızlığın seyri açısından oldukça önemlidir. Rahatsızlığın seyrini etkileyen bir diğer nokta ise, kendiliğinden geçmesini beklemek yerine mümkün olan en kısa sürede psikiyatrik müdahale (ilaç) ve psikoterapi sürecine başlanmasıdır. Posttravmatik Stres Bozukluğu’nda sıkça kullanılan psikoterapi yöntemlerinin başında; Bilişsel Davranışçı Terapi ve EMDR gelmektedir.

Neden Mutlu Yaşam’dan Destek Almalısınız?

Doğru müdahaleler ile kişilerin hayat kalitesini yükseltmek ise kesinlikle mümkündür. Posttravmatik travma sonrası stres bozukluğu yaşayan danışanlarına doğru müdahalelerde bulunmak için gerekli klinik beceri ve deneyim önemli bir yere sahiptir. Psikologlar, Posttravmatik Stres Bozukluğu ile çalışırken, danışanlarının öyküsünü, yaşanan travmanın türünü, travmaya ait detayları kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi ve kişiye uygun terapi yöntemin belirlenmesi gerekir.

Kişiler genelde yaşanan travmaların üstünü kapatır ve travmatik yaşam olayını yok sayarak baş etmeye çalışır. Ancak, düzelme travmatik anı konuşulmadan başlayamaz. Bu nedenle, uzmanlar danışanlarını travmalarından bahsedebilmeleri için cesaretlendirir, onlar için oldukça zor olan bu deneyimi daha kolay hale getirebilmek amacıyla güvenli alan egzersizi, nefes-gevşeme egzersizi gibi teknikleri öğreterek, danışanın duygularını yeniden düzenlenmesini sağlar.

Ayrıca, danışanın kaygı kaynaklı kaçınma davranışlarını fark ederek, yüzleşmesi için cesaretlendirilmesi, olumsuz inançlarını ve otomatik düşüncelerini keşfederek daha işlevsel ve gerçekçi düşünmeyi alışkanlık haline getirmesi, EMDR Terapisi ile travmatik olaya karşı çift yönlü uyarım sayesinde danışanın travmaya karşı duyarsızlaşması ve tetikleyicilere karşı güçlendirilmesi de uzmanlarımızın terapi sürecinde gerçekleştirdikleri önemli aşamalardır.

Bu aşamalar hassasiyetle tamamlandıktan sonra, bir bitirme seansı planlanarak, danışanın psikoterapi sürecine başladığı ilk günden şu ana kadarki kazanımlarının bir değerlendirmesi yapılır, danışana kapsamlı geribildirim sağlanır ve psikoterapi süreci sonlandırılır.

“Stresten Uzak, Mutlu Yaşam’a Yakın Kalmanız Dileğiyle…”

Sevgilerimizle…

Bir önceki yazımıza https://mutluyasam.com.tr/online-psikoterapi-yontemleri/ linkinden ulaşabilirsiniz.